Początki miasta Piły w świetle źródeł archiwalnych

Okres gdy Piła była w granicach Polski, czyli od powstania osady do 1772 roku i 1807-1815.
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3134
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Początki miasta Piły w świetle źródeł archiwalnych

Post autor: Krzysztof Ju »

Dnia 4 marca 1513 roku król Zygmunt I Stary wydał dokument potwierdzający nadane wcześniej Pile prawo miejskie magdeburskie.

Jak dokładnie wyglądała i jakie korzyści dawała lokacja Piły na prawie magdeburskim w swoim tekście "Początki miasta Piły w świetle źródeł archiwalnych" przedstawia Maciej Usurski, historyk i kustosz Muzeum Stanisława Staszica.

Wcześniej autor analizuje różne hipotezy co do początków Piły wysuwane przez niemieckich i polskich historyków oraz przyglądając się pierwszym wzmiankom o Pile kreśli prawdopodobny kształt miasta na przełomie XV i XVI wieku.

Wszystkiego dowiecie się podczas lektury nowego tekstu w naszej czytelni » Początki miasta Piły

Obrazek

Wybrane fragmenty:

"Historyk i badacz osadnictwa w rejonie nadnoteckim Franciszek Żmidziński przypuszczał, że osada powstała wokół młyna z tartakiem, co znalazło swój wyraz w nazwie miasta. Dawniej tartak powszechnie nazywano piłą. Kluczowe znaczenie w procesie osadnictwa i rozwoju Piły odegrało jej położenie przy starym trakcie handlowym biegnącym z południa na północ w kierunku Bałtyku. Fragment tego szlaku stanowiły dzisiejsze: al. Piastów i ul. Wodna. To najprawdopodobniej po obu stronach tych ulic powstały pierwsze domy mieszkalne osadników przybyłych na te tereny. Na rozwój miasta miała również wpływ rzeka Gwda i uchodzące do niej strumienie. Rzeka stanowiła pierwotnie źródło ryb, a na jednej ze strug nazywanej Bełczącym Zdrojem, a później Młynówką pobudowano pierwszy młyn funkcjonujący na terenie osady."

"Kim był Marcin ze Sławska i kiedy mogło dojść do lokacji Piły? Marcin ze Sławska herbu Zaremba był synem Mikołaja z Królikowa i jego żony Mścichny z Koźla córki kasztelana łęczyckiego Stefana z Bedlna. Nie znamy daty jego urodzenia. Pierwsza wzmianka o nim w źródłach pisanych pojawiła się pod rokiem 1398. Jako młody rycerz aktywnie uczestniczył w wielkiej wojnie z Zakonem Krzyżackim. W 1409 r. otrzymał od króla Władysława Jagiełły, najpewniej za zasługi wojenne, zapis 30 grzywien na wsi Ceków. Dnia 15 lipca 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem poprowadził do walki rodową chorągiew Zarembów, co zostało odnotowane przez Jana Długosza w Rocznikach czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego."

"Jak wyglądało miasto Piła w momencie potwierdzenia przywileju przez Zygmunta I? Niestety nie jesteśmy w stanie udzielić odpowiedzi na to pytanie. Pierwszy dokładny opis miasta pochodzi z 1564 r. Został umieszczony w tzw. Lustracjach województw wielkopolskich i kujawskich. Według niego w mieście stały 153 domy zamieszkane przez mieszczan narodowości polskiej oraz trzy domy żydowskie."
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3134
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Re: Początki miasta Piły w świetle źródeł archiwalnych

Post autor: Krzysztof Ju »

Kontynuując temat źródeł archiwalnych o początkach miasta Piły, poniżej zrzut ekranu hasła o Pile w elektronicznym wydaniu "Słownika historyczno-geograficznego ziem polskich w średniowieczu".

W podobnym, ale dużo starszym słowniku (tom VIII "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" z 1887 roku) również widnieje hasło o Pile zawierające m.in. wzmianki o początkach miasta. Poniżej skany stron z hasłem i w lepszej jakości skany znajdują się w zasobach DIR Uniwersytetu Warszawskiego.

Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek

Obrazek
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3134
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Re: Początki miasta Piły w świetle źródeł archiwalnych

Post autor: Krzysztof Ju »

Historyczne zapisy nazwy miasta, wg badań Zofii i Karola Zierhofferów, opublikowane w książce pt. "Nazwy miast Wielkopolskich" nakładem Wydawnictwa Poznańskiego w 1987 roku. Zapisy nie są opatrzone żadnym przypisem, zaś na końcu książki jest tylko ogólna bibliografia, więc nie wiadomo z jakich źródeł historycznych pochodzą zapisy.

Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek
ODPOWIEDZ

Utwórz konto lub zaloguj się, aby dołączyć do dyskusji..

Musisz być zarejestrowanym użytkownikiem, aby móc opublikować odpowiedź.

Utwórz konto

Zarejestruj się, aby dołączyć do Nas!
Zarejestrowani użytkownicy, mają dużo więcej przywilejów, związanych z użytkowaniem forum.
Rejestracja i korzystanie z forum jest całkowicie bezpłatne.

Zarejestruj się

Zaloguj się