Kalendarium wydarzeń miasta Piły od 45/58 roku

[Aragorn]

ROK 1945
W dniu 14 II 1945 roku Piła została zdobyta przez wojska radzieckie. Dzień ten odtąd jest uroczyście obchodzony jako dzień wyzwolenia miasta. W walkach o wyzwolenie zginął lotnik radziecki, kapitan Matwiejew. Ku jego czci nazwano jedną z ulic miasta.
18 II do miasta przybyli pierwsi polscy kolejarze z Bydgoszczy i przystąpili do uruchamiania stacji kolejowej, która odegrała później dużą rolę w kierowaniu transportów wojskowych nad Odrę i w rejon tzw. Wału Pomorskiego.
W początkach marca ekipa kolejarzy uruchomiła miejscową elektrownię, dzięki czemu stacja i okoliczne zabudowania otrzymały oświetlenie elektryczne.
20 III wojenny komendant miasta, pułkownik Guszimow, przekazał władzę cywilną pierwszemu burmistrzowi miasta, Kazimierzowi Włoczywodzie. Liczba rejestrowanych w tym dniu mieszkańców wynosiła 3 tysiące. W tym samym dniu pilski węzeł kolejowy rozpoczął normalną pracę.
W kwietniu i maju notuje się napływ mieszkańców, zwłaszcza rodzin kolejarzy, z Bydgoszczy, Torunia i Poznania. Kolejarze zajęli domki jednorodzinne w pobliżu dworca, nadając nazwę ulicy Kolejowej. Przybywają też pierwsi repatrianci zza Bugu. Wszyscy znajdują natychmiast pracę przy uruchamianiu większych zakładów przemysłowych, z których na czoło wysunęły się Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego.
1 VI ruszają Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, przyjmując do naprawy pierwszy parowóz.
Dr. Zofia Kempa należy do pierwszych lekarzy, którzy organizowali tutaj służbę zdrowia. W czerwcu 1945 roku miasto posiadało prowizoryczny szpital w budynku przy ulicy Browarnej mogący przyjąć 40 pacjentów.
W lipcu ruszają poważne zakłady przemysłowe: Roszarnia Lnu i Konopi, Zakłady Ziemniaczane nr 1 i nr 2.
Domy, które nie ucierpiały albo zostały zniszczone w mniejszym stopniu, zajmowane są przez dalszych osadników, przybywających z Niemiec, zza Bugu i okolicznych wsi i miasteczek.
Notuje się niestety wypadki zajmowania mieszkań dla ich późniejszej dewastacji w ramach panoszącego się szabru. Władze miejskie nie są przygotowane do walki z tym nowym, dotąd niespotykanym zjawiskiem.
Wrzesień stał się miesiącem otwarcia nowego roku szkolnego w Pile po 173 latach niewoli. Nadano tym uroczystościom szczególnie podniosły charakter. Było już tyle dzieci w wieku szkolnym, że można było uruchomić trzy szkoły podstawowe, jedno liceum ogólnokształcące, technikum handlowe i szkołę gospodarczą.
Z uruchomionych w Pile szkół średnich korzysta również młodzież okolicznych miejscowości powiatów chodzieskiego, wyrzyskiego, złotowskiego i wałeckiego.
We wrześniu uruchomiono Fabrykę Papy oraz placówkę Poznańskiego Zjednoczenia Energetycznego, która zaopatruje w prąd elektryczny również okolice Piły.
Rozwija się działalność handlowa Spółdzielni Spożywców Kolejarzy.
Związek zawodowy organizuje stałe "koncerty czwartkowe" orkiestry Warsztatów Kolejowych.
Kolejowy Klub Sportowy "Polonia" rozwija swą działalność.
Urząd Pocztowy w Pile rozpoczyna normalne funkcjonowanie.
W dniu 23 X odbyło się pierwsze posiedzenie pełnomocnika Rządu na miasto i powiat pilski. Wśród problemów, które wysunięto, na uwagę zasługiwała projektowana zmiana granic administracyjnych powiatu, obejmującego długi i wąski pas od Piły do Krzyża.
Radni domagali się przyłączenia do powiatu pilskiego niektórych miejscowości powiatów chodzieskiego, złotowskiego i wałeckiego, które graniczą bezpośrednio z miastem.
Nastąpiło wyraźne rozgraniczenie kompetencji władz miejskich i powiatowych, dla których wyznaczono oddzielne gmachy przy placu Staszica.
Miasto miało sporo trudności w zaopatrzeniu mieszkańców w opał i artykuły pierwszej potrzeby. Dużo inicjatywy wykazali znowu kolejarze, którzy zorganizowali spółdzielnię spożywców i uruchomili kilka sklepów. Przed sklepami z artykułami żywnościowymi tworzyły się długie kolejki.
Pod koniec 1945 roku liczba mieszkańców sięgała cyfry 10 tysięcy. Bardziej przedsiębiorczy ludzie zajmowali domy mniej zniszczone i remontowali je własnymi siłami i za własne pieniądze. Ta inicjatywa uratowała sporą ilość budynków od zniszczenia.
Bilans polskiej administracji za 10 miesięcy wypadł pomyślnie i wykazał że potrafiliśmy przetrwać najgorszy okres i uporządkować polską administrację, co było niezmiernie trudne, gdyż Niemcy przed opuszczeniem Piły albo całą dokumentację techniczną urządzeń komunalnych wywieźli, albo zniszczyli, albo tak ukryli, iż stała się dla nas niedostępna.

ROK 1946
Pomyślnie rozpoczęto nowy rok. Prezydentem miasta wybrano Franciszka Tobołę.
Uruchomiono Fabrykę Wyrobów Metalowych i Odlewnię Żeliwa.
Szpital przeniesiono z prowizorycznego pomieszczenia przy ulicy Browarnej do dużego, przestrzennego budynku szpitalnego przy ul. Bohaterów Stalingradu. Gmach szpitalny był wprawdzie mocno zniszczony i zdewastowany, lecz trzeba było podjąć tę decyzję dla uchronienia go od dalszej dewastacji.
Uruchomiono przychodnię lekarską. Otwarto żłobek dla dzieci pracujących matek. Pracy jest dużo, a rąk do pracy wciąż brak.
Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" przystąpiła do organizowania swoich placówek handlowych, co znacznie poprawiło sieć sklepów i pomogło w lepszym zaopatrzeniu ludności. Prawie normalnie działają wodociągi i kanalizacja.
Dla unormowania spraw mieszkaniowych powołano do życia Zarząd Nieruchomości Miejskich.
W lipcu powołana zostaje Powiatowa Rada Związków Zawodowych w Pile, której przewodniczącym wybrano inż. Hieronima Piotra, a sekretarzem Józefa Świackiego.
7 VII ukazuje się pierwszy numer czasopisma "Piła Mówi". Następnie po kilkutygodniowej przerwie wychodzą dalsze numery czasopisma wydawanego jako tygodnik pod redakcją zespołu zorganizowanego przez kierownika Drukarni Państwowej w Pile Tadeusza Kowalewskiego, autora większej części artykułów umieszczanych w czasopiśmie. Ogółem ukazało się 36 numerów czasopisma, którego ostatni numer nosi datę 4 maja 1947 roku.
2 IX stanowisko starosty powiatowego objął Wacław Cegiełka.
7 i 8 IX odbył się pierwszy Zjazd Kupiectwa Polskiego z terenu Ziemi Lubuskiej z równoczesnym otwarciem Wystawy Przemysłu Handlu i Rzemiosła w Pile. Dla celów wystawowych organizatorzy odbudowali część budynku szpitalnego przy ul. Boh. Stalingradu, do którego po zamknięciu wystawy przeniesiono tymczasowy Szpital z ul. Browarnej.
Liczba mieszkańców miasta we wrześniu liczyła już 15 tysięcy.
A życie kulturalne miasta we wrześniu 1946 roku tak oto wyglądało (na podstawie ogłoszeń w tygodniku "Piła Mówi") :
14 IX zabawa taneczna koła PPR przy ZNTK;
17 IX amatorski zespół z Wałcza dał dwa przedstawienia;
19 IX odbył się 45. koncert symfoniczny w wykonaniu orkiestry kolejarzy;
21 IX wystąpił gościnnie fakir- hipnotyzer;
26 IX 46. czwartkowy koncert symfoniczny orkiestry kolejarzy;
28 IX zaś wystąpił teatr artystów warszawskich Mieczysławy Ćwiklińskiej.
Wrześniowa zbiórka na odbudowę Warszawy zamyka się kwotą 12 000 złotych.
Skutecznie odbudowuje Piłę firma budowlana K. Jurczyk i Spółka przystępując między innymi do odbudowy sali gimnastycznej przy Liceum Handlowym, w której znajdzie pomieszczenie kino "Zorza".
W dniu 5 X odbyło się zebranie Towarzystwa Śpiewaczego św. Cecylii, na które przybyli byli członkowie tegoż Towarzystwa ze Związku Polaków w Niemczech. Zebrani oddali hołd umęczonym w hitlerowskich obozach koncentracyjnych: Franciszkowi Brzezińskiemu, Feliksowi Kowalkowskiemu, Stefanowi Wojciechowskiemu i Wiktorowi Hercowi. Szczepan Mroczek, również działacz ZPwN, szczęśliwie przetrwał obóz koncentracyjny, wrócił do Piły i dalej bierze udział w życiu społecznym miasta.
Komisja Popularyzacji Prawa przystąpiła do pracy pod kierunkiem sędziego grodzkiego Alfreda Pawlickiego.
6 X odbył się I Walny Zjazd Powiatowy Stronnictwa Pracy.
Pszczelarze pilscy zorganizowali się i dokonali inwentaryzacji stanu pni w mieście i powiecie. Na 1400 pni w roku 1939 naliczono zachowanych do 1945 roku zaledwie 26. Postanowili odbudować pasieki i na ten cel otrzymali dotację w postaci cukru do podkarmiania pszczół. Bardzo dużo pracy w odbudowę pasiek wkłada Jan Łanocha.
W dniu 15 X odbyła się pierwsza sesja Miejskiej Rady Narodowej, która pełni swe funkcje na tej samej zasadzie co Powiatowa Rada Narodowa. Na tę piękną i ważną dla miasta sesję przybył przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej, Zygmunt Piękniewski.
Pierwszym przewodniczącym MRN w Pile wybrano Teofila Żebrowskiego. W skład Prezydium MRN weszli: Wiktor Wołłejko, Czesław Matecki, Lech Ran-Rokicki i Adam Dąbek. Sama MRN liczy 28 radnych.
Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego liczą 1500 ludzi załogi. Zakłady Ziemniaczane pracują na trzy zmiany i zatrudniają około 300 ludzi. Dyrektorem Zakładów Ziemniaczanych jest Jan Koziełł.
W dniu 7 XI obradowała w Pile Rada Gospodarcza Ziemi Lubuskiej pod przewodnictwem wojewody poznańskiego, Stefana Brzezińskiego. Obecni byli wszyscy starostowie Ziemi Lubuskiej oraz delegaci z Wrocławia i Warszawy.
Powiatowy Komitet Akcji Pomocy Zimowej przystąpił do pracy. Przewodniczący Komitetu, Wacław Cegiełka, powołał do pracy szeroki aktyw społeczny.
W listopadzie pracowało w mieście zaledwie 6 lekarzy, 3 dentystów, 5 położnych, 5 kwalifikowanych pielęgniarek, 1 higienistka. W szpitalu jest już 60 łóżek.
Sprawa oświetlenia miasta staje się ważnym problemem, tym bardziej że prawie wszystkie urządzenia zostały w czasie działań wojennych uszkodzone. Prezydent miasta Toboła apeluje do mieszkańców o szanowanie zainstalowanych lamp i o ich zapalanie i gaszenie w odpowiedniej porze.
Roszarnia Lnu i Konopi w Pile należy do ważnych przedsiębiorstw przemysłowych w mieście, gdyż obsługuje kilka powiatów i zatrudnia ponad 150 ludzi. Boryka się ona z trudnościami, gdyż nie otrzymuje potrzebnych kredytów na odbudowę i kupno maszyn.
17 XI odbyła się w mieście uroczystość poświęcona 25. rocznicy powstania Polskiego Związku Zachodniego. Wśród postanowień na czoło wysunięto odbudowę domku rodzinnego Stanisława Staszica.
12 XII Miejska Rada Narodowa uchwaliła tok postępowania przy kupnie ruchomości będących w posiadaniu Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego. W tym samym dniu odbyło się zebranie wszystkich ogniw związków zawodowych w mieście. Omawiano sprawy roli związków zawodowych, plan 3-letni, daninę narodową oraz wybory do Sejmu.
W dniu 14 XII cechy ślusarski i kowalski obchodziły uroczystość pierwszych egzaminów czeladniczych w Pile. Komisja uznała jako dobre przygotowanie do zawodu u 15 ślusarzy i 5 kowali.
W czasie jednego miesiąca zanotowano w urzędzie stanu cywilnego: 54 urodzeń; 25 ślubów i 4 zgony.

ROK 1947
11 I odbył się wiec przedwyborczy, na którym przemawiał m. in. kandydat na posła, dr Feliks Widy-Wirski.
Dla zwalczania plagi pijaństwa powstała w mieście Liga Antyalkoholowa, na czele której stanął lekarz Zygfryd Bieda.
W styczniu bawiła w Ministerstwie Ziem Odzyskanych w Warszawie delegacja miasta w sprawie uregulowania wielu problemów istotnych dla normalnego rozwoju miasta. Delegaci- Stanisław Mączewski, Stanisław Nietrzebka, Franciszek Zakrzewski i Tadeusz Kowalewski - zostali serdecznie przyjęci, przy czym otrzymali zapewnienia uregulowania spraw dotyczących nabywania mienia z Urzędu Likwidacyjnego, wypłaty zaległych poborów oraz przeniesienia z Trzcianki wszystkich urzędów i władz I instancji do Piły.
Zapowiedziano delegacji przybycie do miasta polskich jednostek wojskowych.
Władze miejskie i partyjne wydały odezwę do ludności Piły z okazji wyborów do Sejmu w dniu 19 I, apelując o oddawanie głosów na kandydatów listy nr 3, wśród których na czołowym miejscu figurują: Feliks Widy-Wirski; Jan Wolski; Kwiatkowski; Swornowski i Karol Strzałkowski.
16 I prezydent miasta ogłosił o podziale miasta na 6 dzielnic.
3 II rozpoczęto półroczny kurs szkolenia kupieckiego, zorganizowany staraniem samodzielnych kupców. Zgłosiło się 36 uczestników kursu.
9 II Zrzeszenie Samodzielnych Kupców odbyło roczne walne zebranie, na którym wybrano nowy zarząd z Józefem Weichbrodem jako prezesem.
18 II pilscy lekarze odbyli naradę i podjęli się wielu prac społecznych związanych związanych z badaniem dzieci i młodzieży szkolnej.
W dniu 22 II odbyła się pierwsza sesja Powiatowej Rady Narodowej w Pile. Powstała ona drogą reorganizacji Obwodowej Rady Narodowej, która ostatecznie została zlikwidowana. W skład nowej PRN weszli przedstawiciele gmin i mniejszych miast w powiecie - Trzcianki i Krzyża.
Sprawa kładki dla pieszych przez Gwdę była przedmiotem długotrwałych sporów i narad na wielu zebraniach. Ostatecznie w dniu 22 II kładkę oddano do użytku ku zadowoleniu mieszkańców lewobrzeżnej dzielnicy miasta.
FRASZKA NA KŁADKĘ.
Mają zbierać składkę Na tę biedną kładkę.
Czyli mają, zda się, Pusty... worek w kasie...
Będą go otwierać I ofiary zbierać,
A gdy zbiorą w bród Rzeka zmarznie w lód
Wiosną spłynie kładka Prędzej niźli składka...
KONRAD BROSZCZYK.
24 II odbyła się uroczystość otwarcia kursu ratowniczo-sanitarnego, zorganizowanego przez Oddział Powiatowy PCK w Pile.
W początkach marca powstał w Pile Komitet Ufundowania Sztandaru dla jednostki Wojska Polskiego - stacjonującej w Skwierzynie.
Jerzy Senderski, kierownik Domu Społecznego w Pile, umiejętnie kieruje pracą świetlicową i kursami repolonizacyjnymi dla ludności rodzimej. Pracują tam zespoły: teatralny, muzyczny, chóralny, dobrego czytania, plastyki, zabawkarski i robót kobiecych.
Sportowcy pilscy odnieśli w początku marca odnieśli poważny sukces w spotkaniu bokserskim z bydgoską "Brdą", wygrywając mecz w stosunku 9:7.
7 III był dniem I rocznicy powstania ORMO. Z tej okazji pilscy ORMO-wcy odbyli uroczystą akademię w sali ZZK. W części artystycznej akademii wystąpiły chór i orkiestra ZZK.
27 III odbyła się w świetlicy Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Poligraficznego konferencja kierowników i dyrektorów zakładów przemysłowych miasta. Postanowiono zwołać Prezydium Przemysłu Polskiego, które ma chwilowo spełniać rolę Izby Przemysłowo-Handlowej.
Z innych problemów poruszono sprawy prestiżowe miasta i wysunięto postulat uniezależnienia się od Obornik w sprawach ubezpieczeń społecznych, w dziedzinie zbytu energii elektrycznej od Chodzieży. Domagano się też ostatecznego ustalenia granic powiatu pilskiego: Piła potrzebuje zaplecza gospodarczego i nie może administracyjnie obejmować wyłącznie samego miasta.
Żywe zainteresowanie wywołało tutaj pismo Centrali Polskiego Ruchu Obrony Łużyc "Prołuż", a Polski Związek Zachodni problem ten postanowił włączyć do Tygodnia Ziem Zachodnich w dniach od 13 do 20 kwietnia.
Bilans jednego miesiąca: urodziło się 130 dzieci, zmarło 36 ludzi. Zanotowano następujące wypadki chorób: tyfusu 2, gruźlicy 13, błonicy 1, dyfterytu 1, chorób wenerycznych 43.
Ukazała się w sprzedaży Pieśń młodzieży pilskiej - słowa Konrada Broszczyka, muzyka Stefana Musioła. Pieśń stanowi credo polskiej młodzieży na Ziemiach Odzyskanych i jest często śpiewana przez młodzież Liceum Ogólnokształcącego, w której i Broszczyk i Musioł są nauczycielami > viewtopic.php?f=5&t=8
Władze miejskie musiały wydać ostre zarządzenia w sprawie dewastowania okolicznych lasów, a nawet parku miejskiego. Szerzące się kłusownictwo grozi wytępieniem zwierzyny i ryb.
Powiatowa Rada Związków Zawodowych rozwinęła energiczną akcję dla zaopatrzenia pilskich lekarzy w karetkę pogotowia. Ponieważ władze wojewódzkie nie mają środków na ten cel, miejscowe organizacje związkowe przystąpiły do organizowania zbiórki pieniężnej na kupno karetki.
29 III odbyła się pierwsza zwyczajna sesja Powiatowej Rady Narodowej powiatu pilskiego w gmachu starostwa przy placu Staszica. Na sesję przybył przewodniczący WRN, Zygmunt Piękniewski i poseł na Sejm, Czesław Grajek. Przewodniczącym PRN wybrano Romana Brota z Trzcianki. Radnym do WRN wybrano Michała Wiklińskiego, również z Trzcianki. Na akcję powodziową postanowiono na wniosek starosty przekazać 100 tysięcy złotych.
31 III odbyła się w Pile pierwsza konferencja Polskiej Partii Socjalistycznej, w czasie której wybrano władze organizacyjne. Referat programowy wygłosił I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PPS, Włodek.
13 IV ludność miasta Piły, zebrana na wielkim wiecu na placu Staszica uchwaliła energiczny protest przeciw oświadczeniom ministra spraw zagranicznych USA, Marshalla, który na konferencji czterech ministrów spraw zagranicznych wielkich mocarstw w Moskwie zakwestionował granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Z okazji Święta Oświaty w roku 1947 postanowiono w Pile i pilskim powiecie odbudować i uruchomić przede wszystkim biblioteki polskie. Komitet Obchodu Święta wyznaczył nagrody - komplety książek - dla wyróżniających się w tej pracy gmin, szkół czy zakładów pracy. Łącznie na nagrody przeznaczono 10 tysięcy tomów.
Pilski Komitet Święta Oświaty zaapelował do harcerstwa całego województwa poznańskiego, by każdy harcerz ofiarował jedną książkę dla bibliotek Ziem Zachodnich.
Milicja Obywatelska nie mogła opanować mnożących się wypadków szabru i tak już zniszczonego miasta.
W Szklarskiej Porębie i Kudowie Związek Nauczycielstwa Polskiego przydzielił nauczycielstwu Piły wczasy wypoczynkowe w czasie ferii letnich. Zaapelował do swoich kolegów o zgłaszanie udziału w tych wczasach.
Uroczystości 1Maja w 1947 roku nabrały charakteru potężnej manifestacji. Komitet Organizacyjny ustalił bogaty program tych uroczystości. W czasie pochodu i manifestacji panował wzorowy porządek i dyscyplina. Mieszkańcy pokazali, że stanowią w Pile społeczność świadomą i zwartą.
W ruinach byłego muzeum przy placu Staszica znaleziono sporo ciekawych eksponatów i okazów muzealnych, które oddano Muzeum Narodowemu albo Muzeum Archeologicznemu w Poznaniu. Niestety, nie było właściwych ludzi, którzy mogliby eksponaty zabezpieczyć i stworzyć zaczątki przyszłego lokalnego muzeum.
W maju 1947 roku powołano Społeczny Komitet Odbudowy Rodzinnego Domu Stanisława Staszica przy ulicy Browarnej. W skład Komitetu weszli aktywiści społeczni miasta: Edmund Błażejewicz, Kazimierz Czerwiński, Jerzy Garski, Tadeusz Kowalewski, Tedeusz Mikolaszek, Tadeusz Młyniuk, inż Piotr, Józef Świacki, Teofil Żebrowski. Komitet wywiązał się dobrze ze swej pracy. Młodzież szkolna, pracownicy fabryk i instytucji postanowili przepracować bezpłatnie wiele godzin przy porządkowaniu otoczenia domu, a ofiary w gotówce dały możność zatrudnienia rzemieślników.
Międzynarodowe Targi Poznańskie odwiedziły liczne wycieczki młodzieży szkolnej oraz starszego społeczeństwa miasta. Przy tej okazji młodzież szkolna doznała serdecznego przyjęcia ze strony szkół poznańskich. Szczególną opieką otaczały Pilan dziewczęta Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Zamoyskiej i Gimnazjum i Liceum im. Dąbrówki.

ROK 1948
30. rocznicę powstania Armii Czerwonej społeczeństwo Piły obchodziło uroczyście, przy czym zorganizowano spotkanie z przedstawicielami tej Armii. Delegacje zakładów pracy i młodzieży szkolnej złożyły liczne wieńce pod pomnikiem Bohaterów.
22 II zmarł nagle dyrektor Liceum Ogólnokształcącego, mgr Wincenty Sobczak. Młodzież i nauczyciele wyjechali na pogrzeb dyrektora do Wągrowca.
Jednostka Wojskowa Saperów przystąpiła do budowy drewnianego mostu na rzece Gwdzie na przedłużeniu ulicy Ks. Domańskiego. Nowy most ułatwi komunikację w mieście, gdyż jedyny most na przedłużeniu ulicy Bydgoskiej jest i wąski i słaby.
Amatorskie zespoły szkolne wystawiły Żonę modną, Powrót posła, Zagłoba swatem.
W początkach kwietnia wojewoda poznański mianował Piotra Wysockiego prezydentem miasta.
W drugiej połowie maja odbył się już drugi raz egzamin dojrzałości w Liceum Ogólnokształcącym. Egzamin zdało 20 osób.
Pilski Komitet Uczczenia Setnej Rocznicy Wiosny Ludów zainteresował polskimi walkami wyzwoleńczymi ogół mieszkańców, organizując akademię, poranki i odczyty w świetlicach i szkołach.
1 X delegacja młodzieży szkół, zakładów pracy i instytucji wyjechała na festiwal młodzieżowy w Poznaniu.
W ramach Miesiąca Pogłębiania Przyjaźni Polsko-Radzieckiej odbyło się w mieście sporo spotkań, na których wygłoszono pogadani i referaty o ZSRR. Festiwal filmów radzieckich trwał przez cały miesiąc.
Masowe marsze jesienne objęły wbrew intencji organizatorów jedynie młodzież szkolną. Lokalne kluby sportowe nie umieją zmobilizować swoich członków do tego rodzaju imprez.
2 XI odbył się tu wieczór autorski Arkadego Fiedlera.
Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik" zorganizowała wieczór słowa, pieśni i muzyki poświęcony Warszawie. Impreza odbyła się 4 XI i cieszyła się zasłużonym uznaniem.
14 XI oddano Miejskiej Radzie Narodowej odbudowany kosztem 500 tysięcy złotych rodzinny dom Stanisława Staszica, który odtąd będzie służył jako muzeum pamiątek po wielkim obywatelu Piły.
W dniu 14 XI Jednostka Wojskowa Saperów oddała do eksploatacji most na Gwdzie.
24 XI odbyła się powiatowa konferencja Związku Nauczycielstwa Polskiego.
27 XI odbyło się spotkanie młodzieży z podchorążymi Oficerskiej Szkoły Samochodowej z okazji rocznicy powstania listopadowego.
Uczniowie Liceum Ogólnokształcącego postanowili wydawać swoje pismo "Znicz" i w tym celu powołali komitet redakcyjny.
Miasto żyje problematyką Kongresu Zjednoczeniowego PPR z PPS.
Hasło "Wojsko z ludem - lud z wojskiem" znalazło pełne potwierdzenie w czasie świąt Nowego Roku 1949. Liga Przyjaciół Żołnierza, Liga Kobiet, młodzież szkolna i związki zawodowe przygotowały mnóstwo upominków dla żołnierzy i przekazały je na specjalnym spotkaniu.

ROK 1949
Z okazji 4. rocznicy wyzwolenia Warszawy odbyła się uroczysta akademia, przy czym zebrani składali ofiary na odbudowę Warszawy. Również w fabrykach, szkołach i urzędach przeprowadzono zbiórki pieniężne na ten cel.
18 I odbyła się uroczysta akademia poświęcona Adamowi Mickiewiczowi i Fryderykowi Chopinowi.
Dzień 14 II jest rocznicą oswobodzenia miasta przez wojska radzieckie. Z okazji tej rocznicy społeczeństwo miasta złożyło wieńce pod pomnikiem Bohaterów.
W dniu 25 II odbył się wiosenny apel organizacji młodzieżowej "Służba Polsce". Osiągnięcia pierwszego roku istnienia tej organizacji na terenie miasta omówił komendant SP, Jan Szybiński.
Od 7 do 14 III w czasie Tygodnia Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej nawiązano kontakty korespondencyjne, zwłaszcza z młodzieżą z Czechosłowacji.
Władze miejskie przystąpiły do odbudowy gazowni miejskiej, gdyż większość przedsiębiorstw w mieście korzystać musi z gazu. Niezależnie od tego dużo gazu ma otrzymać huta szkła w Ujściu.
W kwietniu przystąpiono do przygotowania personelu opiekuńczego i wychowawców na koloniach letnich. Nauczyciele i młodzież starszych klas szkół średnich wzięli udział w konkursie zorganizowanym przez inspektorat szkolny.
Dla uczczenia 1 Maja podejmowane są wszędzie zobowiązania. Sporo ludzi postanowiło pracować przy odgruzowywaniu terenu, na którym stanie dom Komitetu Miejskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Tydzień Oświaty, Książki i Prasy pełen jest imprez o charakterze oświatowym, rozrywkowym i kulturalnym. Orkiestra wojskowa i orkiestra Związku Zawodowego Kolejarzy koncertowały na placu Staszica i w parku miejskim.
Rozpoczęła się nowa forma współpracy miasta ze wsią: zespoły artystyczne szkół, fabryk i urzędów organizują wyjazdy do wsi leżących w pobliżu Piły i tam wystawiają swój repertuar - pieśni, deklamacje, teatralne przedstawienia.
Prezydentem miasta został Stanisław Bielawny, który przybył do Piły z m. Zduny w powiecie krotoszyńskim.
Miejski Komitet Walki o Pokój zorganizował w dniu 11 IX manifestację na placu Staszica. W manifestacji wzięło udział około 8 tysięcy ludzi.
15 IX do Piły przybył marszałek Michał Rola-Żymierski.
12 X odbyły się spotkania z uczestnikami bitwy pod Lenino. Spora grupa oficerów miejscowych jednostek wojskowych uczestniczyła w tej historycznej bitwie. Po prelekcjach tych oficerów delegacje społeczeństwa wręczały im kwiaty i drobne upominki.
W dniu 12 X odbył się w auli Liceum Handlowego wieczór autorski Eugeniusza Morskiego.
Dzień Zmarłych przygotowano starannie przez doprowadzenie do porządku grobów i cmentarzy żołnierzy, zmarłych w obozie jeńców wojennych w czasie I wojny światowej oraz poległych w walkach o Piłę w roku 1945. Dużo pracy włożyła młodzież szkolna, która przejęła pod stałą opiekę międzynarodowy cmentarz w Leszkowie.
12 XI odbyła się konferencja hufców młodzieżowych "Służby Polsce".
Młodzieżowe zespoły artystyczne i chóry szkolne spotkały się w dniu 13 XI na festiwalu w Trzciance.
3 XII odbył się wieczór poezji Juliusza Słowackiego zakończony odegraniem fragmentów Balladyny.
Zorganizowane choinki noworoczne dla dzieci i młodzieży przez dyrekcje fabryk i instytucji są nowością w mieście. W jednej ze szkół na około 300 uczniów rozdano ponad 500 paczek z upominkami, odzieżą i artykułami piśmiennymi.
W dniu 31 XII 1949 roku Piła liczy 20 tysięcy mieszkańców. Zaczynają się trudności mieszkaniowe, gdyż prawie nic się nie buduje, a remontuje się już domy zamieszkałe.

rok 1950
Rok rozpoczął się żywymi kontaktami organizacji (zwłaszcza młodzieżowych) z podobnymi organizacjami w Gorzowie i Poznaniu. Następuje wymiana kulturalna zespołow teatralnych i sportowa klubów sportowych.
Pilskie zakłady pracy zainteresowały się potrzebami szkół i przejęły nad nimi patronaty, przy czym Powiatowa Rada Związków Zawodowych czuwa nad wykonaniem regulaminu tych opiekuńczych komitetów.
14 II - w rocznicę wyzwolenia Piły - odbyły się piękne uroczystości z udziałem żołnierzy radzieckich, którzy zdobywali miasto w 1945 roku. Goście otrzymali wiązanki kwiatów.
Od 21 do 28 III młodzież pilska odbyła szereg spotkań z okazji Tygodnia Światowej Federacji Młodzieży Demokratycznej.
Z okazji 1 Maja w mieście przeprowadza się zbiórkę pieniężną na Fundusz Obrony Pokoju.
Dni Oświaty, Książki i Prasy (2 do 7 maja) na ulicach pojawiły się stoiska z książkami i loterią książkową. Społeczeństwo wzięło udział w wieczorze redaktorskim i poinformowało redaktorów o życiu miasta. W świetlicy ZNTK zorganizowano konkurs znajomości literatury współczesnej. Zakończono dwa kursy dla analfabetów.
9 V - Dzień Zwycięstwa - obchodzono w mieście w sposób uroczysty. Do wszystkich szkół, zakładów pracy i urzędów dotarli oficerowie - uczestnicy walk z II wojny światowej.
Oficerska Szkoła Samochodowa podjęła się odbudowy dużego boiska sportowego. Wiele instytucji i szkół postanowiło pomóc wojsku przez wzięcie udziału w pracy przy kopaniu rowów pod fundamenty ogrodzenia boiska.
Istniejące przy Liceum Ogólnokształcącym Kursy Maturalne dla Dorosłych cieszą się powodzeniem, a wyniki pracy Kursów dały nadspodziewanie dobre wyniki, kiedy to w dniu 12 VI do egzaminu dojrzałości zasiadło aż 27 kandydatów. Wysuwa się możliwości uruchomienia Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych.
Młodzież pilskich szkół średnich w liczbie 120 wyjechała do państwowych gospodarstw rolnych województwa szczecińskiego, koszalińskiego i gdańskiego na prace żniwne. Pracy jest tam dużo, a rąk do pracy mało.
Od 28 do 30 VIII odbyła się w Trzciance konferencja sierpniowa nauczycieli miasta Piły i powiatu pilskiego.
Miesiąc odbudowy stolicy w Pile miał przebieg dość uroczysty, przy czym zorganizowano dwie wycieczki do Warszawy - około 100 osób.
Dzień Wojska Polskiego - 12 X - spędziło społeczeństwo wśród żołnierzy, w koszarach Oficerskiej Szkoły Samochodowej, gdzie odbyły się zasadnicze uroczystości.
Od 15 do 25 X odbyły się w Pile kursy dla komisarzy powszechnego spisu ludności. Zaangażowano m. in. dużą ilość nauczycieli i młodzieży starszych klas szkół średnich.
30 X był dniem wymiany pieniędzy na nowe złote. Akcja przebiegała sprawnie.
6 XI przybył do Piły poseł Kwiatkowski i poznał potrzeby miasta. Interesował się szkolnictwem zawodowym.
Z Piły wyjechało dwóch maturzystów (Edmund Strychalski i Iwona Polakówna) Liceum Ogólnokształcącego na studia do Leningradu i Moskwy.
3 XII - Narodowy Spis Powszechny - był dniem pracowitym. Jak się okazało, wszyscy komisarze spisowi wypełnili formularze bezbłędnie.
W minionym - 1950 roku przewodniczącym Prezydium MRN był Stanisław Bielawny, jego zastępcą Jan Kosmatka, a sekretarzem Czesław Marcinkowski.
Miejska Rada Narodowa odbyła 6 sesji plenarnych.
Rok zakończono spotkaniem w Prezydium MRN, gdzie składano życzenia dla władz centralnych, wojewódzkich i miejskich.
Wielu ludzi złożyło ofiary pieniężne i w naturze dla dzieci koreańskich.

ROK 1951
Rok rozpoczęto z pewnymi szczegółowymi zadaniami, ważnymi zwłaszcza dla życia kulturalnego miasta. Na czoło wysunięto rozwinięcie czytelnictwa, podniesienie poziomu artystycznego imprez ogólnomiejskich oraz zwiększenie zainteresowania sportem. Pierwszą tego rodzaju imprezą był popis znajomości Planu 6-letniego przez uczniów szkół średnich, który trwał w czasie od 21 do 24 I.
Mieszkańcy Piły uczcili 27. rocznicę śmierci W. I. Lenina przez akademię ogólnomiejską oraz imprezy kulturalno-propagandowe w szkołach, urzędach i zakładach pracy.
11 II Komitet Miejski PZPR zorganizował naradę nauczycielską poświęconą pracy wychowawczej i nauczycielskiej w pilskich szkołach. Zebrani wytyczyli realny plan poprawienia wyników nauczania, które okazały się za I półrocze niezadowalające.
Impreza młodzieżowa "Pokój zwycięży wojnę" cieszy się zainteresowaniem sportowców, którzy w lutym zorganizowali wiele spotkań międzyszkolnych, między klubami cywilnymi a wojskowymi.
21 II odbyły się ciekawe imprezy z okazji Dnia Solidarności z Młodzieżą Kolonialną.
W dniu 25 II dyrekcja Odlewni Żeliwa zorganizowała dla swoich pracowników koncert w ramach akcji "Rozmawiamy z przodownikami pracy"' Do imprezy włączyła się PKO, która wręczyła 13 książeczek oszczędnościowych przodownikom pracy.
Dzień 8 marca - Międzynarodowy Dzień Kobiet - pierwszy raz w historii miasta doczekał się właściwej oprawy w postaci imprez i nagród dla przodujących kobiet w fabrykach, szkołach i urzędach.
W kwietniu wykonano w Pile wiele prac użyteczności społecznej dla uczczenia 1 Maja. Młodzież uporządkowała park miejski, kilka ulic, na co przeznaczyła ponad 10 tysięcy roboczogodzin.
W pochodzie 1-majowym pierwszy raz spotkano młodzież z szarfami z napisem "Przodownik nauki".
Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego otrzymały dotację na budowę domów mieszkalnych. Prace są w pełnym toku. Pod koniec roku spodziewać się należy oddanie do użytku około 300 izb mieszkalnych.
Rozpoczęto prace przy odbudowie nowego kina przy ulicy Kilińskiego.
Gazownia miejska przeprowadza próby nad uruchomieniem zakładów.
od 11 do 17 czerwca - Tydzień Zdrowia - w szkołach prowadzi się szkolenie sanitarne. Wykłady prowadzą nauczyciele i instruktorki Ośrodka Szkolenia Młodszych Pielęgniarek w Pile. Ośrodek ten zorganizowany został przez PCK i obejmuje szkoleniem około 300 dziewcząt rocznie.
Zakończenie roku szkolnego nabrało dużego znaczenia. Do wszystkich szkół delegowano przedstawicieli partii, władz miejskich i związków zawodowych oraz wojska. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego wysłały do Liceum Ogólnokształcącego swoją orkiestrę dętą.
W dniu 22 lipca oddano do użytku odbudowaną z funduszy państwowych lekarską przychodnię rejonową przy ul. Okrzei. Jest ona dobrze wyposażona, a m. in. umieszczono tam drugą w mieście aptekę.
Władze oświatowe przywiązują wielką wagę do terminowego przeprowadzenia remontów szkół w okresie ferii letnich. Pocieszający jest fakt, że już znaleziono trochę pieniędzy na odnowienie szkół.
Piła bardzo dużą sympatią darzy swój garnizon wojskowy. 6 X w sposób uroczysty powitano żołnierzy wracających z obozów letnich. Najlepsi żołnierze, podoficerowie i oficerowie otrzymali cenne nagrody rzeczowe od pilskiego społeczeństwa.
W Miesiącu Pogłębienia Przyjaźni Polsko-Radzieckiej wyświetlano w Pile następujące filmy: Na odsiecz Carycyna, Zwariowane lotnisko, Wielki obywatel, Wędrówki czarodzieja, Daleko do Moskwy, Torpedowiec nieugięty, Hojne lato, Musorgski.
W listopadzie oddano do użytku oddział zakaźny w Szpitalu Miejskim.

ROK 1952
Od 3 do 20 I odbywały się w szkołach choinkowe uroczystości z okazji Nowego Roku. Komitety rodzicielskie i szkolne komitety opiekuńcze ofiarowały dzieciom i młodzieży dużo upominków.
Dnia 17 I z okazji 10. rocznicy powstania PPR I 7. rocznicy wyzwolenia Warszawy odbyła się w mieście uroczysta akademia, poprzedzona podobnymi imprezami w szkołach, urzędach i zakładach pracy.
Od 27 I do 29 II trwała w mieście dyskusja nad projektem nowej konstytucji.
Dnia 25 II na wiecu, który zgromadził kilka tysięcy ludzi, dokonano podsumowania pilskiego wkładu do projektu.
Dzień 29 III - rocznica śmierci gen. Karola Świerczewskiego - stał się dniem manifestacji społeczeństwa na rzecz więzi z wojskiem.
Przewodniczącym Prezydium MRN został Bernard Maćkowiak.
Międzynarodowy Dzień Dziecka - 1 czerwca dał okazję zainteresowania się ze strony władz miejskich potrzebami szkół i przedszkoli. Komitet Organizacyjny MDD zebrał młodzież na placu Staszica, gdzie odbyły się imprezy dla najmłodszych. Za pomysłowe kostiumy spora grupa dzieci dostała nagrody rzeczowe.
Nowy rok szkolny rozpoczęto oddaniem do użytku odbudowanego budynku szkolnego przy ul. Dzierżyńskiego. Znalazła tam pomieszczenie Szkoła Podstawowa Nr 5.
W mieście powstało wiele komitetów Frontu Narodowego dla przygotowania wyborów do Sejmu. Ich praca trwała prawie dwa miesiące.
Dnia 6 XII działacze społeczni otrzymali dyplomy za pracę przygotowawczą wyborów.
I sesja Sejmu była żywo komentowana i omawiana w organizacjach partyjnych i związkowych.
Uruchomiono w mieście stację sanitarno-epidemiologiczną. Obejmuje ona swym zasięgiem okoliczne miejscowości.
W przychodni rejonowej uruchomiono protezownię dentystyczną.
Miasto liczy 21 tysięcy mieszkańców.

ROK 1953
Od 21 do 30 I zarząd TPPR był organizatorem Dni Leninowskich w Pile.
W związku ze śmiercią Józefa Stalina odbyły się w Pile masówki i zebrania na których uchwalono treść depesz kondolencyjnych wysyłanych do ambasady ZSRR w Warszawie.
Miejski Komitet Kultury Fizycznej zorganizował imprezę sportową z okazji otwarcia wiosennego sezonu sportowego. W dniu 19 III zrzeszenia sportowe zgromadziły się na stadionie "Kolejarza" przy ul. Okrzei.
Mieszkaniec Piły, Lech Pietrasz, otrzymał dyplom aktora. Mieszkańcy oglądali go w filmie "Historia Jacka".
"Dni Lasu" mają charakter czysto praktyczny. Mówi się mniej o wartości lasu, a spore grupy młodzieży i starszych sadzą las. W bieżącym roku mieszkańcy Piły zalesili około 30 ha nieużytków.
Dnia 11 V przybyła do miasta posłanka Wiktoria Hetmańska, która zaznajomiła mieszkańców z budżetem państwa na rok 1953.
W dniu 17 V w ramach Dni Oświaty, Książki i Prasy odbyła się duża impreza artystyczna w parku miejskim. Ponieważ pogoda dopisała, w parku było około 8 tysięcy ludzi.
W dniach 24 i 31 V odbyły się dalsze imprezy kulturalno-rozrywkowe w parku miejskim, przy czym z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka zorganizowano popisy szkolnych zespołów świetlicowych. Wystąpili tam też zwycięzcy konkursu recytatorskiego, który odbył się 27 V.
30 V przybyła do Piły wiceminister oświaty, Zofia Dembińska, w towarzystwie wizytatora ministerialnego, Gajowniczka. Wizytowała egzamin dojrzałości w Liceum Ogólnokształcącym.
Do prac żniwnych w PGR wyjechały z Piły 2 ekipy młodzieży szkół średnich.
We wrześniu - w Miesiącu Odbudowy Warszawy - postanowiono zebrać złom, sprzedać go i pieniądze te przekazać na SFOS. Inicjatywa godna pochwały, gdyż złomu rzeczywiście było w mieście jeszcze bardzo dużo.
Dnia 7 XI odwiedziła Piłę znakomita recytatorka, Kazimiera Rychterówna.
Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Staszica organizuje regularne zebrania naukowe poświęcone twórczości Staszica. Liczba sympatyków Towarzystwa stale wzrasta; na zebraniach naukowych liczba obecnych sięga ponad stu osób.
Prezydium MRN przystąpiło do zaprowadzenia kartotek kwaterunkowych. Akcja została zakończona w grudniu.
"Uczitielska Gazieta" - organ związkowy nauczycieli radzieckich w dniu 28 XI 1953 roku opisuje pracę nauczycieli pilskich.
Dnia 12 XII odbyła się piąta konferencja miejska PZPR.
Piła liczy 22 500 mieszkańców.

ROK 1954
Miasto przygotowuje się do II Zjazdu PZPR. Wszędzie się słyszy o podejmowanych zobowiązaniach i zebraniach wyjaśniających.
W lutym odwiedzała szkoły pilskie ekipa redaktorska "Sztandaru Młodych", obiecując artykuły w prasie o dobrej pracy nauczycielstwa i młodzieży naszego miasta.
W dniu 1 V wyjechała do Warszawy kilkudziesięcioosobowa wycieczka młodzieży celem wzięcia udziału w uroczystościach otwarcia Wyścigu Pokoju Warszawa-Berlin-Praga.
ZMP-owskie Rajdy Pokoju udały się, gdyż zgłosiło się do nich około 100 drużyn.
W dniu 15 V otwarto wystawę pomocy naukowych wykonanych przez nauczycieli i młodzież Liceum Ogólnokształcącego.
303. brygada żniwna złożona z młodzieży szkół pilskich pracowała w województwie szczecińskim w zespole PGR Cerekwica, gdzie wszyscy członkowie tej brygady za wzorową postawę tej brygady zostali wyróżnieni nagrodami rzeczowymi i pieniężnymi.
12 IX odbyły się uroczystości związane z "Dniem Kolejarza". Jest to na tutejszym terenie nowością i budzi żywe zainteresowanie.
Młodzieżowe brygady robotnicze podejmują liczne zobowiązania dla uczczenia II Zjazdu Związku Młodzieży Polskiej. Młodzież szkolna zaś postanowiła wziąć liczny udział w marszach jesiennych w ramach Tygodnia LPŻ.
13 X społeczeństwo miasta żegnało uroczyście poborowych udających się do jednostek wojskowych w różnych miejscowościach naszego kraju.
Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Staszica przygotowuje ekspozycję ciekawych pamiątek w rodzinnym domku Staszica przy ul. Browarnej. Wśród innych znajdzie się na wystawie zbiór minerałów.
2 XI na podstawie uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej włączono do miasta Piły gromadę Koszyce z przysiółkiem Kuźnica Pilska. Obszar miasta obejmuje 8.792,44 ha.
18 XI odbyła się w Pile rejonowa konferencja dyrektorów liceów ogólnokształcących. Ten system pracy jest nowością w pracy dyrektorów szkół.
20 XI Liceum Ogólnokształcące otrzymało zaszczytne wyróżnienie za całokształt pracy w roku 1953/54 a m. in. zespołową nagrodę Zarządu Głównego ZNP. Konsul CSR przekazał szkole album p.t. Czechosłowacja.
5 XII 1954 roku odbyły się wybory do Miejskiej Rady Narodowej w Pile. W powszechnym głosowaniu wybrano 75 radnych i 25 zastępców radnych.
15 XII odbyła się I sesja nowo wybranej MRN, na której wybrano Prezydium MRN. Przewodniczącym został wybrany Mieczysław Konieczny, dyrektor Szkoły Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącego TPD w Pile. Zastępcą przewodniczącego wybrano Henryka Pankau, a sekretarzem Stanisławę Bereźnicką.
W dniu 31 XII liczba mieszkańców miasta przekroczyła cyfrę 25 000.
Pod koniec roku ukonstytuował się Komitet Uczczenia 200. Rocznicy Urodzin Stanisława Staszica. Przewodniczącym Komitetu został przewodniczący Prezydium MRN, Mieczysław Konieczny, a jego zastępcą dyrektor szpitala miejskiego, dr. med. Borys Schnitter. Plany Komitetu są bardzo ambitne.

ROK 1955
Rok zaczyna się pod znakiem 10. rocznicy wyzwolenia miasta. Z tej okazji w prasie poznańskiej pojawiły się aktualne artykuły mówiące o dorobku Piły w pierwszym dziesięcioleciu.
Zimą od kilku lat harcerze organizują swoje zimowe igrzyska. Podobnie i w bieżącym roku w styczniu i lutym Zarząd Miejski ZMP, Miejski Komitet Kultury Fizycznej oraz nauczycielstwo przygotowali te pożyteczne imprezy. W ostatecznej klasyfikacji I miejsce zajęli harcerze ze Szkoły Ogólnokształcącej, II miejsce ze Szkoły nr 5, III ze Szkoły nr 2, IV miejsce zajęła Szkoła podstawowa z Koszyc.
Pile przybywa nowa placówka w postaci Przedsiębiorstwa Geologiczno-Wiertniczego Przemysłu Naftowego "Północ". Okolice Piły staną się terenem poszukiwań geologicznych.
Prezydium MRN zaplanowało na okres wiosenny i letni szereg prac zmierzających do odgruzowania i uporządkowania miasta. Na ulicach pojawiły się mechaniczne koparki i spychacze.
14 II był dniem 10. rocznicy oswobodzenia miasta. Wszystkie gmachy urzędowe, szkoły oraz większość domów prywatnych, były udekorowane. Wdzięczni mieszkańcy uporządkowali groby poległych oraz złożyli wieńce pod pomnikiem bohaterów. Na uroczystej akademii byli obecni oficerowie radzieccy, którzy brali udział w zdobywaniu Piły w 1945 roku.
18 IV z okazji 10. rocznicy podpisania układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a ZSRR młodzież szkolna wysyłała kartki do młodzieży szkół radzieckich. Orientacyjnie - wysłano około 2000 kartek.
21 IV z tej samej okazji młodzież sadziła w mieście tak zwane "dęby przyjaźni" oraz rozpaliła kilka "ognisk przyjaźni".
23 IV z okazji 100. rocznicy śmierci Adama Mickiewicza młodzież Liceum Ogólnokształcącego zorganizowała wieczornicę, w czasie której m. in. wystawiono III cz. Dziadów. Organizatorem tej imprezy był Józef Binek, nauczyciel języka polskiego.
Na uroczystości 1-majowej było około 12 tysięcy osób. Plac Staszica z trudem pomieścił uczestników pochodu.
14 V z okazji Dni Oświaty wystąpił w szkołach i na wieczornicy organizowanej przez Powiatowy Dom Kultury Lech Zarzycki, artysta-recytator z teatrów warszawskich. Temat: Poezja Adama Mickiewicza.
W okresie lata grupa młodzieży z Piły wyjechała na kolonie letnie do Bnina, gdzie spędziła wakacje w towarzystwie dzieci polskich z Francji.
22 lipca odbyła się wielka manifestacja z okazji 200. rocznicy urodzin Stanisława Staszica. Do Piły przybyli przedstawiciele wielu instytucji i miast. Punktem centralnym było otwarcie odrestaurowanego i przebudowanego domu rodzinnego Staszica. Muzeum Narodowe w Poznaniu przekazało pilskiemu muzeum sporo ciekawych eksponatów ilustrujących życie i działalność Staszica. Muzeum Narodowemu w wielkiej mierze należy zawdzięczać modernizację domu Staszica.
Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Staszica wyszła z druku pierwsza w języku polskim publikacja o mieście pt. Piła - miasto Stanisława Staszica, opracowana przez mgr St. Krokowskiego z Poznania.
8 X w Powiatowym Domu Kultury odbyły się miejskie eliminacje III Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorów. Na 32 zgłoszenia na wojewódzkie eliminacje wytypowano z Piły 5 osób.
13 XI Komitet Uczczenia 200. Rocznicy urodzin Stanisława Staszica zorganizował następujące imprezy: odsłonięcie tablicy pamiątkowej w szpitalu miejskim, odsłonięcie skromnego pomnika St. Staszica w parku miejskim, akademię z udziałem przedstawicieli władz centralnych. M. in. na uroczystość przybyła wiceminister oświaty, Zofia Dembińska i przewodniczący prezydium WRN, Józef Pieprzyk.
ZNTK "Piła" wykonały przedterminowo planowe zadania 6-latki, co znalazło wyraz w piśmie zarządu centralnego ZNTK stwierdzającym, że ZNTK "Piła" wykonały jako pierwsze w kraju w resorcie napraw parowozów zadania planowe już w dniu 26 X.
Pod koniec roku Piła liczy 27 tysięcy mieszkańców.

ROK 1956
20 I Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Staszica zorganizowało uroczystą akademię z okazji 130. rocznicy śmierci Staszica. W części artystycznej wystąpił kwartet smyczkowy Państwowej Filharmonii Poznańskiej.
11 II nauczyciele szkół pilskich obchodzili uroczyście 50. lecie Związku Nauczycielstwa Polskiego. Piękną imprezę dla nauczycielstwa zorganizował Miejski Oddział Ligi Kobiet.
Silne mrozy spowodowały zawieszenie nauki w szkołach od 13 do 16 lutego.
14 II - w rocznicę wyzwolenia miasta odbyła się uroczysta sesja Miejskiej Rady Narodowej.
Od 13 do 17 III odbywały się w Pile żałobne uroczystości poświęcone Bolesławowi Bierutowi.
8 IV Teatr Popularny z Grudziądza wystawił komedię Panna mężatka.
9 IV Państwowa Filharmonia z Poznania zorganizowała koncert muzyki Chopina i Wieniawskiego.
W zakładach pracy odbywają się zebrania wyjaśniające materiały XX Zjazdu KPZR. Wśród nauczycieli spotkaliśmy pracownika KW PZPR Jakubowicza.
Wydział Oświaty zarządził przeprowadzenie akcji informacyjnej dotyczącej wyboru zawodu przez młodzież. Rodzice narzekają na brak średniej szkoły technicznej w Pile. Chętnie by widzieli tu technikum mechaniczne.
Pracą komitetów blokowych w Pile zainteresowały się władze wojewódzkie i w maju lustrowały siedziby komitetów 27 i 28. Ich praca może się podobać, gdyż posiadają własną świetlicę i spory kapitał pochodzący ze sprzedaży złomu. Wśród wielu wydatków znalazła się pozycja 9 tysięcy złotych ofiarowanych na budowę pomnika Staszica.
29 VIII pilskie szkoły gościły dyrektora departamentu, Larwę, który w towarzystwie kierownika oddziału, Krajewskiego i kierownika Wydziału Oświaty w Pile, Romana Pilcha, zaznajomił się ze stanem przygotowań szkół do nowego roku szkolnego.
W październiku przeprowadzono w Pile zbiórkę na budowę pomnika Bohaterów Warszawy.
14 IX do Piły przyjechali poloniści szkół średnich z całego województwa na konferencję organizowaną z okazji Roku Staszicowskiego przez Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Kadr Oświatowych i Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Staszica. W czasie obrad nauczyciele mieli okazje zaznajomić się z wystawą ilustrującą życie i dorobek pisarski Staszica.
W minionym roku MRN odbyła 7 sesji zwyczajnych i 2 nadzwyczajne - uroczyste.
Przedsiębiorstwo Geologiczno-Wiertnicze przystąpiło do odbudowy gmachu przy placu Staszica - obok Prezydium MRN.

ROK 1957
Podsumowano efekt zbiórek pieniężnych na Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy.
W skali wojewódzkiej Piła zajęła pierwsze miejsce, wykonując plan w 118,7%.
Wśród szkół pilskich wyróżniła się Szkoła Ogólnokształcąca oraz Technikum Handlowe.
Przy ul. Buczka oddaje się kolejno bloki mieszkalne dla rodzin wojskowych. W ciągu roku zostanie oddanych sześć bloków.
26 III odbyło się w Pile zebranie organizacyjne Polskiego Towarzystwa Historycznego. W czasie zebrania Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Staszica zgłosiło swoją likwidację i generalne przejście z całym majątkiem do PTH. Prezesem koła PTH wybrano mgra Franciszka Żmidzińskiego.
14 IV odbyło się zebranie informacyjne w sprawie zorganizowania w Pile koła oficerów rezerwy.
Z okazji uroczystości 1-majowych uporządkowano wiele terenów dotąd zasypanych gruzami. Na miejscu gruzów powstają zieleńce.
26 V w auli Technikum Handlowego odbył się wojewódzki zjazd aktywistów SFOS. Na naradzie tej zebrani podjęli myśl koncentrowania pieniędzy na wydatki związane z budownictwem szkół.
Z okazji zjazdu SFOS wydano jednodniówkę zatytułowaną "Tu mówi Piła".
Przy KM PZPR w Pile rozpoczęła pracę komisja ekonomiczna. Jej przewodniczącym został dyr. ZNTK, inż. Konrad Buchholz.
Pod koniec czerwca zaczęły kursować autobusy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. Autobusy kursują na trzech liniach.
Nad Jeziorem Piaszczystym odbudowano i oddano do użytku należycie wyposażone kąpielisko.
W czerwcu powstał komitet organizacyjny Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich.
Sesja MRN poświęcona była prawie w zupełności sprawom oświaty i wychowania młodzieży.
Od 1 VII wiadomości z Piły w prasie poznańskiej będą pojawiały się dość często, gdyż "Gazeta Poznańska" zaangażowała tutaj swego współpracownika.
TRZZ i Komisja Ekonomiczna KM PZPR oraz Prezydium MRN wysłały delegację do Prezydium Rady Ministrów w sprawie lokalizacji w Pile fabryki lamp i żarówek.
3 VIII Egzekutywa KM PZPR i Prezydium MRN odbyły wspólne posiedzenie poświecone rozwojowi miasta.
1 IX odbyła się uroczysta promocja podchorążych na oficerów w Oficerskiej Szkole Samochodowej.
W dniu rozpoczęcia roku szkolnego do szkół podstawowych przybyło ponad 5 tysięcy dzieci w wieku szkolnym, a do pilskich szkół średnich około 1500 uczniów.
4 X TRZZ gościło delegatów Rady Okręgowej TRZZ z Poznania i Rady Naczelnej z Warszawy. Zebrani mieszkańcy miasta przedstawili potrzeby Piły i plany rozwoju miasta.
W październiku i listopadzie przybyło do Piły 330 repatriantów.
27 XI odbyło się zebranie organizacyjne Pilskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, która chce pomóc władzom w rozwiązaniu trudnej sprawy mieszkaniowej. Przewodniczącym wybrano Jerzego Trojnarskiego.
Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zorganizowała ciekawą wystawę p. t. "Higiena ucznia".
28 XI obradowało plenarne zebranie Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Omawiano nową ordynację wyborczą do rad narodowych, podział miasta na obwody i okręgi wyborcze.
Z pomocy Społecznego Komitetu Pomocy Repatriantom skorzystało 380 repatriantów.
Prezydium MRN w Pile przeznaczyło na remont mieszkań nauczycielskich w 1958 roku kwotę 100 tysięcy złotych.
Sekcja Rozwoju Miasta Komisji Ekonomicznej radziła nad racjonalną hodowlą zwierząt futerkowych w mieście. W drugiej części swego zebrania omawiano sprawy mieszkaniowe.
Pilska Spółdzielnia Spożywców liczy 3800 członków, zatrudnia około 320 pracowników, posiada 80 różnych placówek handlowych i usługowych.
Pod koniec roku Piła liczy okrągło 30 tysięcy mieszkańców.

ROK 1958
Miasto rozpoczyna nowy rok pod znakiem ożywionej działalności Miejskiego Komitetu Jedności Narodu, który przygotowuje wybory do Miejskiej i Wojewódzkiej Rady Narodowej. Komisje wyborcze juz pracują. Ludność sprawdza listy wyborcze.
Urząd Zatrudnienia w Pile zarejestrował poważne braki fachowców, szczególnie trudna jest sytuacja w budownictwie, gdzie może pracę otrzymać natychmiast około 500 robotników. Potrzebni też są rzemieślnicy wielu branż.
2 II w powszechnych wyborach wybrano 50 radnych MRN.
8 II odbył się pogrzeb Franciszki Brzezińskiej, wdowy po znanym i wybitnym działaczu Związku Polaków w Niemczech, który został zamordowany w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie.
Wojsko i straż pożarna musiały interweniować w pobliskiej miejscowości Skrzatusz, której groziła powódź wskutek braku odpływu dla dużej ilości wody z topniejącego śniegu.
12 II odbyła się I sesja MRN, w czasie której wybrano ponownie przewodniczącym Mieczysława Koniecznego i zastępcę Henryka Pankau. Sekretarzem zaś wybrano Kazimierza Miłostana.
Nieszczęśliwe wypadki spowodowane wybuchami porzuconej amunicji mnożą się. W Pile potrzebna jest generalna akcja oczyszczająca.
Jan Moryson jest najstarszym radnym nowej MRN w Pile; liczy sobie 78 lat.
Pilska Fabryka Papy otrzymała sztandar przechodni za wykonanie planu rocznej produkcji w 112 procentach.
ZNTK przygotowały starannie uroczystość Międzynarodowego Dnia Kobiet. Ponad 250 pracownic Zakładów spotkało się na podwieczorku rozrywkowym, gdzie wystąpiły dobre zespoły śpiewacze, muzyczne i taneczne.
Miejski Komitet Frontu Jedności Narodu przedstawił na plenarnym zebraniu problem Tysiąclecia Państwa i wysunął pewne sprawy do rozważenia wśród działaczy. Wysunięto m. in. sprawę budowy szkoły-pomnika, wydania Roczników pilskich, budowy pomnika Staszica, założenia nowego parku w rejonie ZNTK, uniwersytetu powszechnego i in.
22 III zmarł działacz Polonii Pilskiej Szczepan Mroczek ur. 20 XII 1878 we wsi Wielkie Pogorzałki pow. Krotoszyn. W pogrzebie, oprócz przyjaciół zmarłego wzięli udział delegaci szkół, instytucji i organizacji.
W marcu biblioteka miejska liczyła 19 tysięcy tomów, a czytelników miała około 3 tysięcy.
9 IV ekipy specjalistów przystąpiły do instalacji elektrycznego kablowego oświetlenia ulic.
23 IV odbyła się w Prezydium MRN ważna narada, zorganizowana przez Radę Okręgową TRZZ, Wojewódzką Komisję Planowania Gospodarczego oraz Komisję Ekonomiczną przy KM PZPR.
Ustalono plan rozwoju miasta, niektóre problemy załatwiono na miejscu (zwiększenie kredytów na oświetlenie i meliorację). Narada była i konieczna i pożyteczna.
29 IV odbyło się wiosenne ognisko harcerskie nad rzeką Gwdą.
W dniu 30 IV- na akademii 1-majowej zostali odznaczeni Krzyżami Zasługi: Andrzej Kołodziej, Tadeusz Koziełł, Stefan Michałuszko, Łucja Sarna. Wielkopolskie Krzyże Powstańcze otrzymali: Piotr Wysocki, Jan Ustasiak, Szczepan Szymenderski, Antoni Schön, Wawrzyniec Pluciak, Franciszek Piątek, Stanisław Owczarek, Michał Lewandowski, Stanisław Kudliński i Józef Knach.
8 V odbyła się w Pile rejonowa narada przewodniczących powiatowych i miejskich komisji planowania gospodarczego. Wzięli w niej udział przewodniczący z Piły, Trzcianki, Chodzieży, Czarnkowa, Wągrowca, Obornik i Międzychodu.
Pilskie Zakłady Ziemniaczane zostały zmodernizowane kosztem około 36 milionów złotych. Produkcja zakładów idzie na eksport i sięga około 330 tysięcy dolarów.
16 V minął pierwszy rok pracy Komisji Ekonomicznej KM PZPR w Pile. Członkowie komisji dokonali przeglądu pracy i ustalili plan działania na rok 1958.
10-lecie swojej pracy obchodziło Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego Oddział 11 w Pile. Przedsiębiorstwo ma duże zasługi w odbudowie Piły i sąsiadujących z Piłą miast województwa koszalińskiego.
17 V odbył się drugi zjazd absolwentów Technikum Handlowego.
24 V MKKF powitał kolarzy jadących w Wyścigu o Puchar TRZZ.
Pojawiło się w Monitorze zarządzenie ministra przemysłu ciężkiego o utworzeniu w Pile państwowego przedsiębiorstwa pod nazwą: Pilska Fabryka Żarówek "LUMEN" w Pile.
Trwają prace przy odbudowie mieszkań przeznaczonych dla repatriantów. Należy się spodziewać oddania ich do użytku w połowie grudnia.
Dr med. Donat Stankiewicz obchodził piękny jubileusz 25-lecia pracy w zawodzie lekarskim.
22 VII otwarto na rzece Gwdzie nowy most wykonany przez Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych. Most otrzymał nazwę "Mostu PKWN".
W tym samym dniu otwarto nową stację pogotowia ratunkowego w szpitalu miejskim.
30 VII odbyła się sesja MRN poświęcona sprawom służby zdrowia. Wśród wyróżniających się lekarzy znajduje się dyrektor szpitala miejskiego dr med. Borys Schnitter, który został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
31 VII generał Nowicki dokonał promocji w Oficerskiej Szkole Samochodowej.
Delegacja Prezydium MRN złożyła wizyty w prezydiach rad narodowych w Szczecinku, Słupsku, Kołobrzegu dla zorientowania się w problematyce miast leżących na Ziemiach Zachodnich. Wyjazd był pożyteczny.
1 IX w skutek zabawy niewypałami od wybuchu miny zginęło 11 dzieci.
> http://www.dawna.pila.pl/11zBagiennej.html
Młody Aeroklub Pilski przygotował się dobrze do Tygodnia Lotnictwa. W czasie od 7 do 14 IX codziennie były pokazy, skoki ze spadochronem lub loty propagandowe.
18 IX egzekutywa KM PZPR radziła nad rozwojem miasta. Sprawozdanie przedstawił w imieniu sekcji rozwoju miasta inż. J. Garski.
W dniu 16 X odbyło się plenum KM PZPR poświęcone sprawom oświaty i wychowania młodzieży.
15. rocznica powstania Odrodzonego Wojska Polskiego została poprzedzona spotkaniami oficerów miejscowych jednostek wojskowych ze społeczeństwem, Pilscy oficerowie odwiedzili m. in. Międzychód, Czarnków, Chodzież, Trzciankę, Złotów, Wałcz,Rogoźno.
17 X komenda pilskiego hufca harcerskiego zorganizowała spotkanie z działaczami społecznymi dla omówienia sparaw związanych z wychowaniem młodzieży w mieście.
W październiku rozpoczęto szczepienie ochronne przeciw chorobie Heine-Medina.
20 X odbyła się w KM PZPR narada poświęcona sprawom kulturalnym. Postanowiono ożywić życie świetlic i powołać radę kultury przy Miejskim Wydziale Kultury.
30 X odbyła się narada poświęcona potrzebom szkolnictwa zawodowego w mieście.
3 XI powstało tutaj Towarzystwo Popierania Budowy Szkół. Przewodniczącym został Henryk Pankau, zastępca przewodniczącego Prezydium MRN.
8 XI Zarząd Oddziału ZNP zakupił 150 biletów na występy zespołu pieśni i tańca "Mazowsze", 150 nauczycieli wyjechało w tym dniu do Poznania.
9 XI odbyła się uroczysta akademia poświęcona 41. rocznicy Rewolucji Październikowej. Przybyła też delegacja oficerów radzieckich. W części artystycznej wystąpił zespół pieśni i tańca Armii Radzieckiej.
18 XI pilscy technicy i inżynierowie zorganizowali zebranie naukowe na temat wierceń geologiczno-poszukiwawczych. 20 zaś listopada mówili o problemach motoryzacyjnych i technologicznych przemysłu samochodowego.
19 XI Związek Zawodowy Pracowników Kolejowych ze stacji otrzymał swój sztandar związkowy. Na uroczystość jego odsłonięcia przybyło wielu przedstawicieli od Zarządu Głównego począwszy. W części artystycznej wystąpił zespół ZNTK z Poznania.
21 XI odbyły się uroczystości związane z Międzynarodowym Dniem Kart Nauczyciela. 151 nauczycieli otrzymało nagrody pieniężne w wysokości od 500 do 1500 złotych. Uroczysta akademia odbyła się w auli Technikum Handlowego, a zabawa w salach kasyna Oficerskiej Szkoły Samochodowej.
28 XI odbyło się spotkanie z poznańskim plastykiem Stanisławem Mrowińskim.
29 XI ZNTK "Piła" wykonały zadania planowe na rok 1958. Ponadplanowa produkcja wynosi około 12 milionów złotych.
11 XII Zarząd Oddziału ZNP zorganizował "Wieczór Dobrej Muzyki". Wykonawcami byli: Zofia Chariampowicz, Aniela Radomska, Tadeusz Ziółkowski, Jerzy Polacki. Słowo wiążące: Marian Mikołajewski. Akompaniował Florian Marcinkowski.
12 XII została uruchomiona Pilska Fabryka Żarówek "Lumen". Symbolicznego uruchomienia dokonał wiceminister przemysłu ciężkiego, Rubinstein. Na 1959 rok fabryka planuje wykonać 4,5 miliona żarówek.
16 XII odbyła się narada aktywu partyjnego i społecznego dla dokonania oceny pracy ogniw związkowych i partyjnych oraz przygotowanie do akcji sprawozdawczo-wyborczej do ogniw związkowych, rad robotniczych i konferencji miejskiej PZPR.
18 XII odbyło się plenarne zebranie Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Omawiano sprawy Tysiąclecia, budownictwa szkół, czynów społecznych, budowę pomnika Stanisława Staszica, organizację muzeum regionalnego uniwersytetu powszechnego,szkół zawodowych.
24 XII przybyły do Piły 24 rodziny repatriantów z ZSRR. Serdecznie ich powitali przedstawiciele Wojewódzkiego i Miejskiego Komitetu Pomocy Repatriantom oraz przewodniczący Prezydium MRN. Ogółem tym rodzinom i już wcześniej przybyłym oddano 102 izby. Większość otrzymała mieszkania z pełnym umeblowaniem.

Źródło: 11 Rocznik Pilski

[Aragorn]

Parę zdjęć z tamtego okresu, część udostępnił Waldek.

[SA108]

ROK 1958
Trwają prace przy odbudowie mieszkań przeznaczonych dla repatriantów. Należy się spodziewać oddania ich do użytku w połowie grudnia.
24 XII przybyły do Piły 24 rodziny repatriantów z ZSRR. Serdecznie ich powitali przedstawiciele Wojewódzkiego i Miejskiego Komitetu Pomocy Repatriantom oraz przewodniczący Prezydium MRN. Ogółem tym rodzinom i już wcześniej przybyłym oddano 102 izby. Większość otrzymała mieszkania z pełnym umeblowaniem.

Powyżej mowa o "Domu Repatrianta" znajdującym się przy al. Powstańców Wielkopolskich 80-84 (naprzeciw sądu - dzisiejszy widok). Na budowę tego domu wydano takie oto cegiełki:



Warto dodać, że nie był to całkowicie nowy obiekt, lecz odbudowany przedwojenny budynek. Przed wojną był on podobny do istniejącego do dziś domu nr 86.

[ziolek]

Z dawnego, poniemieckiego budynku zachowano piwnice, nad którymi po wojnie wybudowano znany nam budynek.

[jester001]

Mieszkałem w tym domu 26 lat... Moja mama mieszka tam do dzisiaj od 1958 roku, od kiedy przybyła z Wilna. Dom był wówczas świeżo odbudowany. Z opowieści ojca, który trafił do Piły w 1945r. wiem, że dom był wypalony i zburzony w dużej części, ale głównie od strony klatki nr 80, czyli od strony miasta. Między innymi dlatego nie zachowała się kamienica przyległa do niego z tej strony. Teraz nie dziwi mnie to, że w czasach mojego dzieciństwa w czasie budowy infrastruktury pod Jadwiżyn w każdym wykopie obok domu znajdowaliśmy cegły, ceramikę, butelki itp.... Z domem tym powstało wiele mitów i legend. Prawda jest taka, że zamieszkali tu ludzie z różnych stron dawnej Polski, często szukający swojego, lepszego miejsca, a czasami wysiedleni na siłę, tzn poproszeni o wyjazd.... . Gdzieś w tym wszystkim pojawiła się typowo polska zawiść.... Ludzie czekają na mieszkania a tu przyjeżdżają obcy i dostają za damo dom. No prawie za darmo. Moja mama ma dokumenty o kaucji jaką zapłacił dziadek za mieszkanie. Pojawiła się wówczas nazwa "ambasada". Bo niby Ruscy zamieszkali w bloku. Znałem wszystkich mieszkańców 36 mieszkań w tym bloku. Teraz jest ich więcej po adaptacji strychów. Praktycznie każdy był Polakiem. Mówił po polsku i pracował dla Polski. Chociaż w "środkowej" klatce mieszkały siostry "Niemki", szybko wtopiły się w wielonarodowościowy akcent tego bloku. Dzisiaj większość mieszkańców już nie żyje. Ale... to już historia...