Będą to: Centrum, Park Miejski, Kalina, Kuźnik i okolice Zalewu Koszyckiego oraz park i cmentarz przy Al. Wojska Polskiego.
Prezentowane zdjęcia przedstawiają drzewa (a także jedyny w Pile pomnik przyrody nieożywionej - głaz) znajdujące się w centralnym rejestrze form ochrony przyrody, który można znaleźć na stronie: http://rop.mos.gov.pl/
Muszę powiedzieć, że znalezienie wszystkich okazów nastręczyło pewne trudności, zwłaszcza tych znajdujących się w kompleksach leśnych. Oznaczenie drzew jest kiepskie, większość nie posiada tabliczki "pomnik przyrody". Niektóre rosną w mocno zaniedbanym otoczeniu, inne jak choćby pomnikowe topole w parku po prostu wycięto.
Nasze miasto nie ma cennych zabytków kultury materialnej, natomiast cennych pomników przyrody jest sporo, zarówno w centrum jak i na obrzeżach miasta, a prawdziwą perełką przyrodniczą jest Kalina, dzisiaj niestety rzadko odwiedzana przez Pilan i turystów, za to popularna przed wojną.
Jako, że ten temat był do tej pory poruszany na forum w stopniu niewielkim, postanowiliśmy zagospodarować tą "białą plamę".
Ikarus i SA108
Bibliografia:
1. "Piła - mikroregion: informator turystyczny", Piła 1996
2. "Piła", Poznań 1999
3. W. Łęcki "Piła i okolice: przewodnik", Warszawa 1987
Część I - Centrum
Pomniki przyrody w centrum miasta jako jedyne rosną pośród zwartej zabudowy, nierzadko na podwórkach. Pewnie pamiętają czasy, gdy na tych terenach znajdowały się pola i bagna. Często przechodzimy obok nich nie zwracając na nie większej uwagi. Jednego z drzew znajdujących się w spisie prawdopodobnie już nie ma - lipy rosnącej na tyłach przychodni na Okrzei, może wycięli ją przy okazji budowy budynku PZU Życie?
Buk zwyczajny o obwodzie 390 cm, rosnący obok Gimnazjum nr 4 przy al. Wojska Polskiego.
Dąb szypułkowy koło domu przy ul. Okrzei 12 (obwód - 356 cm, wysokość - 16 m, szerokość korony - 15 m).
Buk zwyczajny odmiany purpurowej na terenie parafii ewangelicko-augsburskiej przy ul. Buczka 48 (obwód - 280 cm, wysokość - 18 m, szerokość korony - 17 m).
Wiąz polny obok dawnej przychodni PKP przy ul. Okrzei (obwód - 360 cm, wysokość - 19 m).
Dąb szypułkowy na tyłach bloku przy ul. Buczka 1-5 (obwód - 325 cm, wysokość - 18 m, szerokość korony - 18 m).
Część II - Park i cmentarz przy Al. Wojska Polskiego
Na tym terenie znajdują się 4 pomnikowe dęby, 1 wiąz i 4 modrzewie. Pomnikowe modrzewie można zobaczyć jedynie w tym parku - są to jedyne w Pile drzewa iglaste będące pomnikami przyrody. Dęby nie są tak wysokie, jak choćby te z Kaliny. Drzewa w większości są oznaczone tabliczkami. Teren parku był kiedyś cmentarzem ewangelickim.
Wiąz szypułkowy o obwodzie 273 cm: Rośnie na terenie obecnego cmentarza katolickiego tuż za płotem od strony Al. Woj. Polskiego, na prawo od przejścia przez cmentarz.
4 dęby szypułkowe o obwodach od 250 do 330 cm.
Pierwsze z drzew rośnie na przeciwko SP7, na lewo od przystanku autobusowego, kolejne dwa w dalszej części parku, przy chodniku prowadzącym od przejścia dla pieszych przy dawnej przychodni specjalistycznej w stronę bloków na Mickiewicza, kolejny, największy, choć bez tabliczki na lewo od tego chodnika. przy płocie cmentarza.
4 modrzewie czarne o obwodach od 175 do 326 cm. Rosną nieco na lewo od przystanku autobusowego naprzeciwko SP 7, dwa blisko płotu cmentarza, jeden bliżej ulicy. Widoczny na ostatnim zdjęciu, najwyższy rośnie przy samym przystanku pośród ustawionych tam głazów
Część III - Kuźnik i okolice Zalewu Koszyckiego
Pomniki przyrody położone w tych okolicach odnaleźć było najtrudniej dysponując wskazówkami w rodzaju "gdzieś nad zalewem". Szukanie drzewa w lesie :) jest niewątpliwie trudniejsze niż w mieście. Drzewa są nieoznaczone, ciężko wywnioskować np. która z wielu lip rosnących nad zalewem jest pomnikiem przyrody.
Nie udało nam się odnaleźć grabu o obwodzie 182 cm.
Charakterystyczne dla tego obszaru są aleje drzew będące pozostałościami dawnych folwarków i wsi Kuźnica Pilska.
3 kasztanowce o obwodach od 230 do 263 cm. Znajdują się na terenie który niegdyś zajmowało Muzeum Wyzwolenia Miasta Piły. Są w kiepskim stanie, atakowane przez szrotówka.
10 lip o obwodach od 210 do 370 cm. Jak wspomniałem ciężko dojść które lipy są pomnikowe. Jest nimi wysadzona ulica Miła oraz droga prowadząca z dawnego muzeum nad zalew. Niedługo ma się rozpocząć budowa osiedla domków przy ulicy Miłej, obecna droga nie nadaje się do ruchu kołowego. Miejmy nadzieję, że lip nie wytną.
3 topole białe o obwodach 320, 340 i 410 cm. Rosną w rezerwacie Kuźnik. Wchodzimy do rezerwatu ścieżką przy barze "Nad Zalewem", po 100 metrach mamy po lewej aleję kasztanową, po prawej topolową (charakterystyczne jasne pnie).
Głaz narzutowy (obwód 8,5 m, długość 3,5 m, szerokość 2,5 m, wysokość 2,05 m). Wynurza się z wody na północnym skraju zalewu, nieopodal baru. Zdjęcie zrobione przy wysokim stanie wody, czasem widać go więcej. Jedyny pilski pomnik przyrody nieożywionej.
Część IV - Kalina
Po dłuższej przerwie dodaję kolejne zdjęcia dokumentujące pilskie pomniki przyrody. Tym razem z rejonu Kaliny - plon wrześniowego wypadu w towarzystwie SA108.
Kalina to dęby - tych pomnikowych jest 16 o obwodach 260-440 cm i wysokości do 25 m. Bez wątpienia są to najpiękniejsze i największe pilskie pomniki przyrody. Dość łatwo dostępne rosną głównie wzdłuż drogi, przeważnie są oznaczone tabliczkami.
Wydaje mi się, że Kalina jest stanowczo za mało promowana jako atrakcja turystyczna i miejsce wypoczynku. Może to nie Rogalin, ale na pewno miejsce warte odwiedzenia.
Dwa pierwsze dęby rosną za wiaduktem kolejowym przy zakręcie drogi do Kaczor.
Kolejne dwa nazwane Dębiak i Kaliniak przed wejściem do RDLP.
Podążając dalej wzdłuż drogi w stronę skrzyżowania z drogami do Piły i Byszek odnajdziemy cztery kolejne dęby.
Ten rośnie na skrzyżowaniu w miejscu gdzie kiedyś znajdował się pomnik niemczyzny.
Po przeciwnej stronie drogi rosną dwa następne dęby. Temu z pierwszego zdjęcia komisja w składzie SA108 i ja po wnikliwych oględzinach przyznała tytuł drzewa o największym obwodzie w Pile.
Ten dąb rośnie przy drodze do Piły niedaleko wiaty-smoka.
Trzy następne znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie smoka.
I ostatni - ciężko go sfotografować i odnaleźć - rośnie w gęstym lesie przy schodach (tych od wschodniej strony) prowadzących dawniej do restauracji na skarpie.
Część V - Park Miejski
Gdzie leży park wie każdy. Jest tam wiele ciekawych drzew, nie wszystkie są pomnikami przyrody jak choćby miłorząb japoński.
Według dostępnych mi danych z lat 90-tych w Parku Miejskim powinny się znajdować następujące pomniki przyrody:
9 klonów srebrzystych o obwodach 280-520 cm
4 topole czarne o obwodach 366-461 cm
Jednak bliższy rekonesans wykazał, że wiele z tych drzew najzwyczajniej wycięto. Głośna była kilka lat temu sprawa wycięcia pomnikowych topoli rosnących wzdłuż ul. Paderewskiego - podobno by wyeksponować "ciekawsze nasadzenia", co spotkało się z protestami Pilan.
Dobrze znana jest grupa 5 klonów srebrzystych rosnących po obu stronach głównej alei parkowej biegnącej od ul. Dzieci Polskich w stronę pomnika Staszica. Są ładnie wyeksponowane, rosną przy zadbanych klombach, trawka wokół ładnie przystrzyżona. W ich cieniu można się schronić przed w upalny dzień. Tylko ciągły smród z ustawionego tam toi-toja psuje wrażenie. Niestety w innych częściach parku jest znacznie gorzej.
Z wspomnianych już topól przy ul. Paderewskiego ostała się tylko jedna i żałosny kikut drugiej.
Druga grupa klonów srebrzystych rośnie w pobliżu pensjonatu Park. Teren jest zaniedbany, z racji ścisku drzewa nie mają tak rozłożystych koron. Z 4 klonów zostały 3, z czwartego tylko pieniek.
