Kamienie graniczne

[RR]

Witam,

kamień można było oglądać nad Gwdą w latach 2003 do wiosny 2004 (o ile dobrze pamiętam), kolega odnalazł go podczas corocznych liczeń ptaków zimujących na Gwdzie. Poniżej fotka. Co ciekawe, stał od strony Motylewa, ale podejrzewam że został wyłowiony z rzeki, zachowała się jedynie jego górna część. Zniknął wiosną przed dwoma laty i jeśli rzeczywiście znalazł się na prywatnej posesji, jest to zwykła kradzież. Obiekty tego typu mają wartość dopóki stoją w miejscu, z którym tworzą historyczną całość. Nie potrafię sobie wyobrazić, jak można się cieszyć z posiadania kamienia na własnej działce. Kamienia, którego miejscem był konkretny punkt na brzegu rzeki i który przed wojną był jednym z bardziej znanych miejsc w okolicy. Zupełnie nie jestem w stanie pojąć ludzi, którzy potrafią "zbierać" zabytkowe drogowskazy. Kamienie powinny pozostać przy historycznych traktach!!! Naiwnie liczę, że zbieracze się opamiętają.

Pozdrawiam,
Rafał

[Mistrz]

Muzeum to zdecydowanie najlepsze miejsce dla tego kamienia. Myślę, że to jedna z najciekawszych zachowanych pamiątek po niemieckiej historii miasta i powinna znaleźć właściwe miejsce.

Podobny kamień z okolic Gdańska po udaremnionej próbie kradzieży wbetonowano w ziemię - może to też jest sposób.

Traktat Wersalski co prawda wszczepił jątrzącą pozostałość, która zaowocowała wybuchem kolejnej wojny - ale zawsze to pamiątka... Niedawno udaremniono próbę jego kradzieży - i kamień jest teraz solidnie (mam nadzieję) zabetonowany pod ziemią, i jest pod opieką. Moi Rodacy gotowi są zniszczyć niemal wszystko - dla wódki. Potem wracamy tak samo do roweru i powrót kilka km w rejon rezerwatu kormoranów pomiędzy Kątami a Sztutowem. Las niezwykle piękny: sosnowy; grube jak dywan podszycie ze wspaniałego zielonego mchu

[hose]

Ja słyszałem, że jeden kamień został odkupiony od właściciela ziemii na, której się znajdował i jest w kolekcji jakiegoś pilskiego lekarza. Nie pamiętam który to był konkretnie kamień, ale był on usytuowany na prywatnej działce gdzieś nad Gwdą.

[obserwator]

Dotarła do mnie inna wersja. Podobno kamień "Wersalski" jest na działce lekarza stomatologa na Gładyszewie...

[marasxt]

To prawda jest na działce stomatologa (nazwiska nie podam), który kolekcjonuje antyki i wszystko co związane z dawną Piłą. Co do tego czy jest to dla niego lepsze czy gorsze nie wypowiadam się, ale należy wziąć pod uwagę to, że mógł go spotkać los pozostałych "wersalików".
Pozdrawiam.

[obserwator]

Mam mieszane uczucia. Muzeum nie jest miejscem w którym zmieści się wszystko. Najlepiej by było gdyby kamień stał na swoim dawnym miejscu w terenie. Odpowiednio oznaczony i opisany byłby niewątpliwą ciekawostką. Myślę o czymś takim jak przy leśnej drodze w okolicy głównej drogi do Śmiłowa. Dawny kamień graniczny stoi tam sobie spokojnie do dziś.



Możliwe, że kiedyś p. stomatolog uratował kamień od zagłady. Prywatny ogródek to jednak nie jest dobry pomysł. No ale jaka siła może zmienić ten stan?

[mateusz]

Powiecie mi gdzie w okolicach Piły można znaleźć jeszcze takie kamienie? Oczywiście na swoich miejscach?

[adam]

Moim zdaniem kamień graniczny powinien wrócić na swoje miejsce, myślę, że byłaby to wartościowa atrakcja historyczna w okolicy. Myślę, że następne pokolenia do problemu granic nie będą podchodzić tak emocjonalnie jak nasze, czy naszych rodziców i dziadków. Za jakieś kilkadziesiąt lat będzie to tylko historia i nastepne pokolenia bedą o tym czytać tak jak my np. o wojnach napoleońskich, jako coś ciekawego, ale już chyba nie wzbudzającego emocji.

[obserwator]

Moim zdaniem kamień graniczny piwinien wrócić na swoje miejsce, myślę, że byłaby to wartościowa atrakcja historyczna w okolicy. Myślę, że następne pokolenia do problemu granic nie będą podchodzic tak emocjonalnie jak nasze, czy naszych rodziców i dziadków. Za jakieś kilkadziesiąt lat będzie to tylko historia i następne pokolenia będą o tym czytać tak jak my np. o wojnach napoleońskich, jako coś ciekawego, ale już chyba nie wzbudzającego emocji.

Według mnie sprawy związane z Traktatem Wersalskim z 1919 roku dziś już naprawdę nie wzbudzają emocji. Więcej emocji jest na tym forum :wink: Przeciętny przechodzień ledwo by zauważył jakiś kamień nad Gwdą. W Pile jest wiele starych, niemieckojęzycznych pamiątek (choćby pokrywy studzienek kanalizacyjnych) - no i co?... Nikt z tego nie robi halo. W głównym parku stoi sobie współczesny pomnik z napisem "Schneidemuhl" - też nie ma to już zanczenia w sensie niezdrowych emocji. Już prędzej bym się obawiał, że bezmyślny wandal ze styropianem w głowie zniszczy starą pamiątkę. Parę postów wyżej pokazuję fotografie z kamieniem granicznym na którym z jednej strony jest "D" na drugiej "P". Stoi sobie jednak spokojnie wiele lat.

Powiecie mi gdzie w okolicach Piły można znaleźć jeszcze takie kamienie? Oczywiście na swoich miejscach?

Parę postów powyżej masz Kolego moje fotografie kamienia granicznego. Stoi przy wyznaczonym szlaku pieszym i zielonym rowerowym. Jadąc główną drogą w kierunku Śmiłowa wystarczy skręcić w las na wysokości tablicy "gmina Kaczory wita". (głównej drogi nie polecam rowerzystom!)
W okolicy Piły jest tak dużo starych kamieni (również z niemieckojęzycznymi inskrypcjami), że trzeba tylko trochę chcieć aby je znaleźć lub zauważyć. Patrz: http://www.pila.internetdsl.pl/stare%20znaki/index.html

[mateusz]

Szczerze, na niektóre kamienie ale te "mniejsze" napotykałem się czasami, jednak na te niektóre co są w galerii to nie miałem okazji się nigdy natknąć w lasach miedzy Piłą a Motylewem.

[SA108]

Kamień graniczny sprzed budynku RDLP w Kalinie:

[SA108]

W Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu natknąłem się na taką ciekawostkę:


Który to kamień? Czy kamień wersalski ze zdjęcia to ten w Gładyszewie?
W muzeum mamy też dwa kamienie graniczne, opisane tylko jako pochodzące z "pomorskiego odcinka granicy":


Cały tekst dla zainteresowanych:

[adam]

Zdjęcie to przedstawia słup graniczny w okolicach Schneidemühl, czy jest możliwe ustalenie w jakim to było miejscu?

[Bogusław]

Na to pytanie mam dwie odpowiedzi:
1. Nie jest to okolica Schneidemühl, powiem więcej, nie jest to granica polsko-niemiecka.
2. Na tym znaku granicznym widoczne są litery D i B. D = Deutschland, a B...? Otóż B oznacza Bayern (Bawaria). Jest to zatem granica niemiecko (tu bawarsko) - czechosłowacka. Nie znam numeru sekcji, dlatego też nie mogę podać dokładnej lokalizacji tego znaku granicznego. Zdjęcie to opublikowano w albumie "Polska międzywojenna" na str. 15. Gdyby pod literą D była litera S to by był z kolei saksoński odcinek granicy niemiecko-czechosłowackiej.

[adam]

Dziękuje za tak wyczerpującą odpowiedź.

[Bogusław]

Jestem nowym forumowiczem. Obserwuję Was od dwóch lat, jednak teraz chcę zabrać swój głos.
Na granicy polsko-niemieckiej były trzy główne słupki graniczne: Nr 1 w Pile Kalinie, Nr 2 w Gdańsku i Nr 3 w Olsztynie. Nr 2 już nie istnieje został zniszczony w 1945 r. Nr 3 jest w muzeum olsztyńskim. Nr 1, czyli nasz pilski jest na prywatnej posesji w Pile Gładyszewie...

Celem uzupełnienia chciałbym dodać, że kamieni wersalskich na granicy polsko-niemieckiej, polsko-gdańskiej i gdańsko-niemieckiej było łącznie około 35 sztuk (granica P-D - co najmniej 23 kamienie, P-FD - 7 i FD-D - 2). Kamienie te rozpoczynały kolejne sekcje na tych granicach jak również granice te zamykały (ostatni kamień wersalski na granicy P-D, a właściwie był to ostatni znak graniczny na granicy P-CS, nosił numer O 228. Ostatni znak graniczny na granicy FD-D nosi numer G 017. Napisałem "nosi" ponieważ ten kamień wersalski, jako jedyny stoi wciąż na przedwojennej granicy.)
Wspomniane wyżej tzw. główne znaki graniczne spotkał różny los. Część z nich oglądać można w lub przy muzeach, część jest w rękach prywatnych, wreszcie część została zniszczona za pomocą ładunków wybuchowych, jak ten z Piły. Kamień, który jest w posiadaniu "dentysty", jest znakiem kierunkowym i znak ten znajdował się na zachodnim brzegu rzeki Gwdy. Kamień wersalski przedstawiany na pocztówkach był na brzegu wschodnim. Ze wspomnianej ogólnej liczby 35 kamieni wersalskich osobiście widziałem 9 sztuk oraz szczątki 2 kolejnych. Co się stało z pozostałymi nie wiem...

[Bogusław]

W nawiązaniu do wpisu SA108 chciałbym dodać, że lapidarium kamieni granicznych prezentowane w Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu w ostatnim czasie zmieniło się. Przybyło kilka nowych znaków granicznych. Nas interesują te z granicy polsko-niemieckiej, a szczególnie kamień wersalski (czy oryginalny, tego nie wiem), wypożyczony z Muzeum Narodowego w Szczecinie. Dodatkowo w połowie maja ma być zamontowana replika tablicy ostrzegawczej o treści "Baczność Granica Państwa", taka sama jak ta znajdująca się kiedyś przy drodze Silna - Pszczew.

[Bogusław]

Tutaj fotka tej tablicy (ze strony http://www.cos.strazgraniczna.pl) + informacja o obchodach XX-lecia Stowarzyszenia Weteranów Polskich Formacji Granicznych http://www.muzeum.kolobrzeg.pl/index.ph ... i&Itemid=5

[maritim]

W lipcu 1996 znajdowało się na odcinku byłej granicy polsko-niemieckiej od Gwdy do toru kolejowego do Bydgoszczy 11 kamieni granicznych. Część z nich miała jeszcze czytelne oznakowanie tzn. Literę D i P oraz nr kolejny.

W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku odbyłem wycieczkę wzdłuż linii granicznej w pobliżu Kaliny. Wówczas widziałem kilka kamieni granicznych. Posiadały oznaczenia "D" i "P". Kamieni z oznaczeniem "RP" na tamtym odcinku nie potwierdzam. Był to odcinek na wschód od dzisiejszej drogi asfaltowej Kalina - Byszki z lekkim łukiem w kierunku północno - wschodnim. W maju 2005 roku odbyłem ponowną wizytację terenu. Rozpocząłem od Gwdy i przeszedłem około 4-5 km wzdłuż linii granicznej ciągnącej się równolegle ok. 200 - 300 m od Drogi Królewskiej. Jest ona wyraźnie widoczna w terenie. Wizytację zakończyłem w miejscu gdzie linia graniczna wykonywała zakręt ku północy. Natrafiłem na kilka śladów po wykopanych kamieniach (dołki) oraz jeden, że się tak wyrażę dokładnie obtłuczony. Chyba z tego powodu przetrwał.

W marcu tego roku zrobiłem sobie wycieczkę śladami dawnej granicy, wzdłuż Drogi Królewskiej, od Kaliny w stronę krajowej dziesiątki. Linia graniczna jest jeszcze momentami dobrze widoczna; można ją zidentyfikować na podstawie mapy WIG i zdjęć lotniczych. Niestety nie znalazłem żadnych znaków granicznych, jak widać dzieło zniszczenia w ostatnich latach się dopełniło... można znaleźć jedynie kamienie geodezyjne, wyglądające na przedwojenne, co ciekawe położone w pobliżu pasa granicznego. No i ten który kolega Zbyniu określił jako 'obtłuczony'. Szkoda, że kamienie zniknęły - mogłyby być dużą atrakcją turystyczną naszych okolic...

[pavvlo]

Na naszej Stronie Głównej pojawił się nowy artykuł pt. Znaki graniczne, autorstwa Bogusława Tomaszewskiego. Autorowi w tym miejscu dziękuję za udostępnienie zdjęć i zaktualizowanie materiału.

[maritim]

Niestety jak się wydaje na naszym odcinku dawnej granicy nie zachowały się żadne znaki graniczne normalne - te oznaczone P-D. Możliwe, że spotykane na dawnym pasie granicznym kamienie są znakami tzw. pośrednimi jednak trudno to jednoznacznie stwierdzić... Jednakże polecam wszystkim zainteresowanym historią naszych okolic wybrać się w teren i odszukać ślady przebiegu linii granicznej; mimo usunięcia słupków jest ona zadziwiająco dobrze widoczna w terenie; na obszarach leśnych są to przecinki i drogi, wśród pól - miedze i rowy, świetnie widoczne na satelitarnych zdjęciach Googla... Wystarczy jeszcze mapa WIG i już można ruszać, nie trzeba nawet GPS-u... można się natknąć na różne ciekawostki jak np. na północ od szosy Piła - Zelgniewo. Ok 250 m od szosy granica przecina tam zarośnięte śródleśne jeziorko. Jak się można domyślać, aby ułatwić patrolowanie granicy, w poprzek jeziorka usypano groblę, przecinającą je dokładnie wzdłuż linii granicznej. Są nawet ślady po wyrobisku, skąd czerpano piasek do budowy... Grobla jest widoczna do dziś; wciąż można przejść tam suchą stopą...

[maritim]

Na wschód od Piły dawna granica biegnie po linii prostej leśną drogą, ok 1200m przed Jeziorkami przecina szosę Piła -Bydgoszcz. Po północnej stronie szosy po ok 700 metrach napotykamy znaczne obniżenie terenu, rodzaj jaru, a na jego dnie torfowisko. Na niemieckich mapach miejsce to nazywa się Heide Kaule. Po obu stronach torfowiska były kamienie graniczne-nr E300 i 301. Dziś możemy zobaczyć jedynie pozostałości po tych słupkach. Ich stan wskazuje na to iż były najprawdopodobniej wysadzone w powietrze:

Słupek 300 :


Słupek 301 :


Zastanawiające dlaczego akurat te dwa znaki potraktowano w ten sposób... Odpowiedz tkwi być może w ich położeniu; brak dojazdu w trudnym terenie spowodował że łatwiej było je wysadzić...
I jeszcze widok na torfowisko. Rośnie na nim świeżo posadzony sosnowy młodnik, w którym jednak niedawno wycięto drzewa tworząc przecinkę dokładnie w miejscu drogi granicznej... Czyżby jakiś wrażliwy historycznie leśnik...? Duże uznanie.

[maritim]

Wybrałem się dziś w teren śladami dawnej granicy. Na północ od Łobżenicy kilkaset metrów przed miejscowością Rudna granica przecinała szosę biegnąc na wschód rowem melioracyjnym w kierunku rzeki Łobzonki i dalej na północ nurtem tej rzeki. W miejscu gdzie rów łączy się z rzeką rozpoczynała się "nasza" sekcja granicy oznaczona literą E (sekcja ta biegła do Kaliny gdzie łączyła się z sekcją F). W tym miejscu znajdował się znak graniczny E001 tzw. kamień wersalski - taki jak ten w Kalinie opisywany w tym wątku. Pozostałości tego kamienia można do dziś zobaczyć w bagnistej dolinie rzeki. Został on prawdopodobnie wysadzony, o czym świadczy stan zachowanych fragmentów. Niemniej fakt zachowania tych pozostałości jest ciekawy, zważywszy że w naszych okolicach znaków granicznych zostało bardzo niewiele...

[Aragorn]

[Aragorn]

Taka ciekawostka, przed Muzeum Okręgowym pojawił się słupek graniczny.