Dolaszewo (Hasenberg)

[SzeregowyZawodowy]

Dolaszewo, cała prawda o tej miejscowości, co o niej wiecie :D

[Kanclerz]

Dolaszewo dawniej zwano Zajęczą Górą, a w języku niemieckim Hasenberg. Od początku swego istnienia należało do starostwa ujsko-pilskiego. W 1585 roku wieś była powtórnie lokowana. W 1773 roku składała się z 16 i 3/4 włóki. W 1770 r. konfederaci barscy stoczyli pod Dolaszewem potyczkę z Prusakami. W 1789 roku było tu 27 budynków mieszkalnych, a kościół jako filialny należał do parafii w Pile. W 1833 chłopi w Dolaszewie zostali uwłaszczeni. W 1902 roku we wsi było już 56 gospodarstw. Wygląd rdzennej części wsi nie zmienił się zbyt wiele. Od drugiej połowy XIX wieku w jej centrum góruje wieża kościoła (dawniej ewangelicki, obecnie kościół filialny parafii rzymsko-katolickiej w Szydłowie), obok którego stoi drewniana, charakterystyczna dla tego regionu dzwonnica. W latach 1945-1980 w Dolaszewie istniała czteroklasowa szkoła podstawowa.
Źródło: "Gmina Szydłowo" 2004

17.05.1939 roku były w Dolaszewie 74 gospodarstwa i 357 mieszkańców.
Źródło: Stadte-Atlas Pommern Fritz R. Barran 1993

Swoją drogą szkoda, że nie ma wzmianki o kościele (ewangelickim?) mieszczącym się w głębi wsi. Oczywiście kościół służył w latach powojennych jako świetlica. Obecnie budynek niszczeje.

[SA108]

Co do "bitwy pod Dolaszewem" - tak o niej pisze E. Lange: "Październik 1770 - Jeszcze młody podporucznik husarski von Blücher pokonał z 80 jeźdźcami koło Dolaszewa polski oddział, liczący 400 jeźdźców i 4 mistrzów jeździeckich" (?).
Lista zabytków gminy Szydłowo wymienia następujące obiekty w Dolaszewie:
- kościół katolicki z 1832 r.,
- kościół ewangelicki z drugiej połowy XIX w.,
- drewniana dzwonnica,
- katolicki cmentarz przykościelny z połowy XIX w.,
- drugi cmentarz katolicki.
To chyba kościół ewangelicki służy obecnie jako katolicki, a dawny katolicki niszczeje.
Pozdrawiam

[BOGDAN]

Co do bitwy to ja mam dane - listopad 1770.
Natomiast podporucznik von Blücher był oficerem huzarów, a nie husarii.
Rittermeister - to po polsku nie mistrz jeździecki ale rotmistrz.

Pozdrawiam

[SzeregowyZawodowy]

Dzięki bardzo wiele rzeczy sie dowiedziałem, pozdrawiam :D

[SA108]

Co do bitwy to ja mam dane - listopad 1770.

Oczywiście listopad, zaszła mała pomyłka ;)
Pozdrawiam i dziękuję za poprawki.

[adam]

Kosciół ewangelicki zbudowany w 1861 r . Stary dzwon z roku 1522 odlany przez Hansa Memerika. Na dzwonie napis :D eus pro nobis quis contra nos.W 1881 roku zostaje otwarta stacja kolejowa.
W roku 1938 Hasenberg zamieszkuje 357 osób. Ofiary wojny i przesiedlenia to 50 osób.


Budynek majątku w Hasenberg (Dolaszewo).

[adam]

Wieś ta nosiła także nazwę Dolasewo, jest taka wzmianka w 1558 r. oraz w 1684 w aktach kościelnych także występuje nazwa Dolasewo. Niemiecką nazwę Hasenberg otrzymuje prawdopodobnie w trakcie wtórnego lokowania w 1585 r. W 1773 chłopami koncesyjnymi byli: Zahnow, Mittelstädt, Ziehlke, Clawitter, Piehl, Hemdt i Westphal. W czasie uwłaszczenia 12 sierpnia 1833 r. we wsi tej było 6 właścicieli, 2 wolnych sołtysów i 1 wolny chłop, którzy to posiadali ziemię na podstawie koncesji otrzymanej od starosty i nie musieli wypełniać pańszczyzny. W wyniku uwłaszczenia otrzymali Oni rentę pieniężną. Zakończenie płacenia świadczeń w postaci ziemiopłodów dla księdza w Schneidemühl nastąpiło 11 sierpnia 1838 r. Były to 22 osoby dokonujące te świadczenia: 18 właścicieli gruntów, 2 wolnych sołtysów, 1 wolny chłop, karczmarz. Całkowite zakończenie płacenia świadczeń dla księdza w Schneidemühl nastąpiło 25 marca 1885 r. Właściciele gruntów dzielili się na tych co posiadali większą ilość ziemi i tych z mniejsza ilością. Ci ostatni posiadali wspólne pastwisko dla koni, które to w 1840 zostało zlikwidowane.
Podczas spisu powszechnego Hasenberg posiadał 41 zamieszkałych budynków, 348 mieszkańców, jedną rzeźnię, urząd stanu cywilnego w Groß Wittenberg (Szydlowo), urząd sądu w Dt. Krone (Walcz).
Pozdrawiam.

[adam]

Wies o powierzchni 4626 morg, polozona 125m npm. Lezy na krawedzi wyrzyny rözewskiej. Stad sa ladne widoki na doline Noteci i Gwdy oraz na polozona o 65m nizej Pile.Na pölnoc od wioski polozone sa tzw. " psie wzgörza". Mimo, ze wies ta jest wsia zamknieta, gospodarstwa w tej wiosce sa "porozrzucane" pomiedzy nimi jest duzo wolnej powierzchni. Podobnie jak w Zawadzie mozna tu rozröznic trzy ulice. Kosciöl stoi w srodku wsi. Polaczenia komunikacyjne sa dobre, do drogi Pila - Szydlowo jest 0,5 km. do stacji kolejowej 2 km. Ziemia we wsi jest dobra, w kierunku pölnocnym pogörkowata i piaszczysta, w poludniowym kierunku do Cyku piaszczysta i po czesci porosnieta lasem sosnowym. W bardziej urodzajnych miejscach znajduje sie duzo kamieni.
Do 1585r. jest to podupadla wies, ktöra zostala zasiedlono niemieckimi chlopami i zmieniono nazwe z Dolaszewo na Hasenberg. Kiedy Fryderyk Wielki zajmuje Prusy Zachodnie we wsi tej mieszkalo okolo 20 chlopöw. Ewangelicy naleza do parafii w Szydlowie, katolicy do parafii w Pokrzywnicy.

[adam]

Co do "bitwy pod Dolaszewem" - tak o niej pisze E. Lange: "Październik 1770 - Jeszcze młody podporucznik husarski von Blücher pokonał z 80 jeźdźcami koło Dolaszewa polski oddział, liczący 400 jeźdźców i 4 mistrzów jeździeckich" (?).
Lista zabytków gminy Szydłowo wymienia następujące obiekty w Dolaszewie:
- kościół katolicki z 1832 r.,
- kościół ewangelicki z drugiej połowy XIX w.,
- drewniana dzwonnica,
- katolicki cmentarz przykościelny z połowy XIX w.,
- drugi cmentarz katolicki.
To chyba kościół ewangelicki służy obecnie jako katolicki, a dawny katolicki niszczeje.
Pozdrawiam

Wspomniany wyzej katolicki cmentarz przykościelny z połowy XIX w., nie istnieje, bedac dzieckiem pamietam jak podczas roböt ziemnych (wykopöw) w poblizu kosciola natrafiano na ludzkie szczatki. Mysle, ze obecny kosciöl katolicki zawsze nim byl a ten opuszczony to ewangelicki. Jakies 10 lat temu nowo powstajaca parafia w Walczu na osiedlu "Dolnym" otrzymala propozycje od gminy Szydlowo na rozbiörke tego kosciola i przeznacznia go na material budowlany na nowo powstajacy kosciöl w Walczu. Ksiadz odpowiedzialny za budowe kosciola nie wyrazil na to zgody, motywujac swoja decyzje niechecia rozbiörki kosciola w koncu tez chrzescijanskiego.
Zreszta woköl tego kosciola kraza juz legendy, i tak möwi sie, ze osoba, ktöra zaraz po wojnie zrzucila z tego kosciola krzyz, nie dlugo po tym zdarzeniu tragicznie zginela w wypadku. Obiekt ten byl wykorzystywany do zabaw i imprez, ale i z tym kojarzono jakies rözne zdarzenia i zaprzestano kosciöl ten uzywac do czegokolwiek.
W funkcjonujacym kosciele katolickim znajduje sie uszkodzony obraz Matki Boskiej, do ktörego to strzelil sowiecki zolnierz.

[adam]

Wspomnienia osoby, ktöra osiedlila sie w Dolaszewie w 1945r.
We wsi mieszkalo jeszcze duzo rodzin niemieckich, do ich domöw wprowadzaly sie rodziny polskie i mieszkali wspölnie razem. W niektörych gospodarstwach Niemcy musieli przeniesc sie do budynköw gospodarczych lub röznego rodzaju przybudöwek. W majatku stacjonowalo sowieckie wojsko, dopuszczali sie ciaglych grabiezy na Polakach i Niemcach. Lokal gastronomiczny kolo Dolaszewa, Hasenheide stanowil dla nich miejsce napadöw i rabunku na polska ludnosc cywilna zmierzajacej na rynek do Pily lub w drodze powrotnej.
W gorzelni we wsi byl zatrudniony przez Polaköw Niemiec, ktöry znal sie na obsludze urzadzen, czesto grozila mu smierc z rak pijanych Sowietöw, zatrudniajacy go Polacy czesto stawali w jego obronie. Podczas jednego z wesel w Dolaszewie pijany sowiecki zolnierz, tanczyl nago na stole weselnym i nikt nie mial z Polaköw odwagi aby mu w tej zabawie przeszkodzic. W nocy Sowieci chodzili i urzadzali burdy, dochodzilo do strzelaniny miedzy nimi a Polakami. W Dolaszewie zostala utworzona Milicja Obywatelska, ktörej zadaniem bylo min. ochrona gorzelni. Milicjanci z Dolaszewa brali takze udzial w wysiedlaniu Niemcöw z Walcza. W nocy zabierano ludzi z mieszkan pozwalajac im zabrac tylko rzeczy osobiste i prowadzono na dworzec kolejowy.

[adam]

Budynek byłego kościoła ewangelickiego w powojennej historii oprócz tego ,że był używany jako świetlica i miejsce zabaw, był także używany przez jednego z rolników z Dolaszewa jako obora dla owiec.

[paula55]

Mieszkam w Dolaszewie i chodzę tutaj do kościoła. Obraz Matki Boskiej jest zniszczony ale bardzo ładny. W tym starym kościele byłam kiedyś. Naprawdę bardzo ładnie tam jest. Szkoda tylko, ze dzieciaki wzięły go sobie jako obiekt do zabawy. Było zawsze tam pełno szkła i śmieci. Kościół z tyłu ma jeszcze trochę ziemi tak jakby faktycznie był tu kiedyś cmentarz.

Ten nowszy kościół jest katolicki i podlega pod Szydłowo. W Dolaszewie jest jeszcze jednostka wojskowa tzn. budynek stoi, ale nie jest chyba już użytkowany. Jeśli chcecie to mogę wstawić zdjęcia starego i nowego kościoła. A jak mi ksiądz pozwoli to może uda mi się zrobić zdjęcie tego obrazu. Jeżeli ktoś jest chętny to pisać!

[Kanclerz]

Fotkę z wnętrza starego kościoła wstawiłem w tym temacie: viewtopic.php?f=4&t=773&p=8691&hilit=dolaszewie#p8691 Może były też w innych. Paula, jeśli możesz zamieść zdjęcie wnętrza obecnego kościoła wraz z ołtarzem. Z ciekawością obejrzę a może odwiedzę świątynię po nowym roku.

[paula55]

Spoko! Tylko, że po świętach, bo w święta będę kursować i nie będzie jak.

[adam]

Mysle, ze obecny kosciöl katolicki zawsze nim byl a ten opuszczony to ewangelicki.

Chyba się jednak myliłem, SA 108 ma rację, dzisiaj niszczejący kościół to pierwotnie katolicki, natomiast teraz funkcjonujący to kiedyś ewangelicki. W Szydłowie jest podobna sytuacja, katolicy modlą się w kościele, który kiedyś należał do ewangelików.
W Dolaszewie w miejscu dzisiaj opuszczonego kościoła stał drewniany kościół, który w 1740 r. został zastąpiony murowanym. W 1832 r. na miejscu poprzedniego wybudowano nowy masywny, który został rozbudowany w 1911 r. Dolaszewo swego czasu należało do parafii w Pile, natomiast w latach 30-tych zeszłego wieku do parafii Pokrzywnica.
Święto: Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny.

[Filip]

Tak odbiegając trochę od tematu sakralnego, zauważyłem, że napis 'Hasenberg', który co jakiś czas wyłaził niemiecki cwaniak spod polskiej farby zniknął bezpowrotnie. Mam wrażenie, że na budynku stacyjki w tym miejscu jest w tej chwili zbity tynk.

[adam]

W 1957 r. w Dolaszewie osiedlono Polaków, przesiedlonych do naszego kraju w ramach drugiej fali przymusowych przesiedleń ludności polskiej z terenów II Rzeczypospolitej utraconych w wyniku porozumień jałtańskich na rzecz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich na tereny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzona w latach 1955–1959; w latach 1944–1946 przeprowadzono pierwszą repatriację.
Nałożyło się to z okresem odchodzenia od kolektywizacji polskiej wsi, Polacy ci otrzymali grunty po rozwiązanym kołchozie.

[drstein]

Tak odbiegając trochę od tematu sakralnego, zauważyłem, że napis 'Hasenberg', który co jakiś czas wyłaził niemiecki cwaniak spod polskiej farby zniknął bezpowrotnie. Mam wrażenie, że na budynku stacyjki w tym miejscu jest w tej chwili zbity tynk.

To stało się już jakiś czas temu. 2-3 lata temu? Na pewno spece od linii Piła - Wałcz wiedzą dokładnie. Kogoś widocznie oczy bolały.

Z zupełnie innym podejściem spotkałem się w Wałczu. Gdy w Gimnazjum nr 2 robiono generalny remont, wyszły spod farby stare niemieckie napisy (w gotyku) w stylu "Kto rano wstaje temu Pan Bóg daje", "Ucz się, ucz, bo nauka to potęgi klucz", itd. Bynajmniej jednak nikomu nie przyszło do głowy, by je skuwać. Wręcz przeciwnie napisy odrestaurowano i są ozdobą szkolnych korytarzy oraz świadectwem historii, której dziś nie zmieni żadne skuwanie, czy zamalowywanie.

[Kanclerz]

No to mamy chyba jednoznaczną odpowiedź czy stary kościół był ewangelicki czy nie?

Pocztówka z tematu "Ciekawostki z Allegro" zamieszczona przez @Krzysztof Ju, troszeczkę powiększona:

[adam]

Jednak pierwsza myśl była prawidłowa, opuszczony budynek kościoła to kościół ewangelicki, chociaż ostatnio podobno odbywają się w nim Msze św. gdyż katolicki jest w remoncie.
Kanclerz czy masz myśl, w którym miejscu Dolaszewa była gospoda przedstawiona na zdjęciu ?

[Kanclerz]

Niestety, nie wiem.

[Kanclerz]

Kościół na sprzedaż:

[Kanclerz]

Przy opuszczonym kościele ewangelickim również znajdował się cmentarz przykościelny.

[Jarek L]

Co do "bitwy pod Dolaszewem" - tak o niej pisze E. Lange: "Październik 1770 - Jeszcze młody podporucznik husarski von Blücher pokonał z 80 jeźdźcami koło Dolaszewa polski oddział, liczący 400 jeźdźców i 4 mistrzów jeździeckich" (?).
Lista zabytków gminy Szydłowo wymienia następujące obiekty w Dolaszewie:
- kościół katolicki z 1832 r.,
- kościół ewangelicki z drugiej połowy XIX w.,
- drewniana dzwonnica,
- katolicki cmentarz przykościelny z połowy XIX w.,
- drugi cmentarz katolicki.
To chyba kościół ewangelicki służy obecnie jako katolicki, a dawny katolicki niszczeje.
Pozdrawiam

Witam serdecznie, chciałbym zapytać, w jakiej publikacji E. Lange opisał tę potyczkę w ten sposób. Z góry dziękuje za pomoc.