Schneidemuhl 1929 - album

[Jerzyk]

Oj nie bardzo bym się chciał zgodzić! Bo coś mi się zdaje, że na jednej z map właśnie z 1934 roku albo i nieco później?? chyba nie ma jeszcze tej drogi do Trzcianki i tego osiedla nie tylko "na dołkach" ale i tego u góry przy Wysokiej i Wiosny Ludów.

A co do tego czego nie ma to np. na Zamościu nie ma całego szeregu ulic. Choćby: Grabowej, Tucholskiej, Komuny Paryskiej-Częstochowskiej, Tczewskiej (nie mówiąc już o Wągrowieckiej czy Śmiłowskiej albo Kaczorskiej).
Jeśli dobrze czytam tą mapę to były tam ogródki działkowe i ten rejon zabudowano w latach późniejszych.

Jest za to sugestia, że był most przez rzekę w miejscu w którym istnieje dziś. Coś mi się kojarzą jakieś pozostałości pali ale??? nie chcę ulegać sugestii a pamięć jest zamglona, mimo, że w latach 53-55 bywałem latem na tej rzece i w tym miejscu omal codziennie.
Mimo, że na mapie istnieje, nie było (po wojnie - czyli w 16-17) lat później ulicy łączącej Okólną ze skrzyżowaniem Bydgoskiej i Wawelskiej. W tym miejscu był tartak. Chociaż można było tamtędy przejść. Pamiętam sterczący samotny blaszany komin.
Zwróćcie uwagę na maleńką uliczkę w prawo od Ludowej mniej więcej na połowie odległości między Wawelską a Okólną - nie pomnę jej nazwy ale ona chyba istnieje do dziś. Chadzałem tam na zabawy z kolegami, w pobliżu (na działkach i ich pozostałościach były dobre jabłka). Zresztą w Pile powojennej było bardzo dużo zieleni i dużo ogródków przy domowych. Cały rejon trójkąta Okólna-Ludowa-Roosevelta wewnątrz mimo, że budynki były zniszczone (szczególnie Ludowa i Roosevelta i spora część Okólnej - ta od Ludowej).
No ale "zejdę" z tematu bo chyba za dużo i za rzewnie ale co do planu to mam jeszcze parę uwag szczególnie do tej prawej strony dawnej Piły. Ale o tym innym razem.

[SA108]

Oj nie bardzo bym się chciał zgodzić! Bo coś mi się zdaje, że na jednej z map właśnie z 1934 roku albo i nieco później?? chyba nie ma jeszcze tej drogi do Trzcianki i tego osiedla nie tylko "na dołkach" ale i tego u góry przy Wysokiej i Wiosny Ludów.

Chodziło mi o to, że do 1934 r. drogą wylotową z Piły była obecna ul. Żeromskiego, od tego roku ul. Wyspiańskiego.

[lukas]

Witam

Jerzyk, pytanie a zarazem prośba do Ciebie: Masz może jakieś zdjęcia starego wiaduktu kolejowego?

Były to dwa niezależne wiadukty. Jadąc od miasta, stromy podjazd, przed pierwszym zjazd w lewo na ul. Zygmunta Starego, po prawej schody dla pieszych, głównie kolejarzy z ZNTK - wiadukt - zjazd do stacji w lewo, strome schody po prawej - wiadukt - układ dróg podobny do dzisiejszego ale, Poznańska bardzo wąska, wręcz stromy, śliski brukowany zjazd.

Pozdrawiam

[Jerzyk]

Najpierw może pokażę Ci (i innym formułowiczom) parę starych zdjęć z czasów kiedy to podjeżdżało się pod dworzec. Niestety zdjęć samego wiaduktu drogowego nie mam. Mam gdzieś "zjazd" z wiaduktu na Poznańską - wtedy gdy ona nie wiedziała, że będzie Poznańską (z czasów przełomu wieku - jeśli się nie mylę) a potem napiszę jak to ja pamiętam ten wiadukt. A chodziłem przez niego do rodziców mego ojczyma przynajmniej kilkanaście razy w roku!!

[Jerzyk]

A co do wiaduktu drogowego, nad torami dworca. To był pojedynczy wiadukt z dwoma jezdniami. Jedna "tam" a druga "spowrotem" (dziś jest cztero-jezdniowy). Wtedy nie było takiej potrzeby.
Nie pamiętam w którym to było roku gdy zaczęto przebudowę - a właściwie budowę nowego. Ale byłem już "dość duży" (czytaj dorosłym).
Cały wiadukt był wybrukowany. Opiszę od ul. Kwiatowej-Towarowej-Marksa - był dość stromy podjazd. Przed "wypłaszczeniem" z lewej był podjazd z ulicy Zygmunta Starego.
Po przejechaniu nad torami (tymi do Krzyża czyli z peronu 5 i 6) można było w lewo skręcić i zjechać pod dworzec. W pewnym okresie stawały tam właśnie taksówki. I było to "cholernie" wygodne bo z bagażami nie trzeba było pokonywać tych schodów do i z tunelu!!!
Było tam (przed dworcem) coś w rodzaju "patelni" - ronda dookoła tej widocznej na którymś ze zdjęć latarni.
Dalej po przejechaniu torów (tych z peronu 1, 2, 3 - czyli strony południowej dworca, można było w lewo - Poznańską na dół do Kolejowej, Kościuszki itd. i dalej na Chodzież i Poznań.
Prosto było (pod górkę) do Trzcianki a w prawo "na dołki" - Czarneckiego, Żabią? i inne ale już nie pamiętam innych nazw.
Ten zjazd w lewo (do dworca) był mniej więcej w połowie tego wiaduktu i faktycznie w tym sensie były niejako dwa wiadukty (patrząc wzdłuż) bo w środku jednak było kilkanaście metrów "stałego gruntu" czyli ziemi. Do dworca też zjeżdżało się "po ziemi" a nie "w powietrzu". Podobnie i na dół "po" Zygmunta Starego czy do Towarowej-Kwiatowej.
Nie pamiętam ale zdaję mi się, że nie było dojazdu do budynku "ekspedycji kolejowej" i "kasy towarowej". To ten budynek stojący tuż przed wiaduktem po prawo jak się jedzie od Towarowej-Okrzei. Aby tam dojechać trzeba było dojeżdżać od Towarowej!!! Było tylko dojście wzdłuż torów. No i to na dziś "było by na tyle".
Teraz muszę zająć się 2-miesięcznym gościem i osobami jej towarzyszącymi. Ale jeśli macie uwagi to proszę. Obiecuję przy najbliższej okazji zamieścić to zdjęcie - zjazdu "do przyszłej" Poznańskiej.

[lukas]

A co do wiaduktu drogowego, nad torami dworca. To był pojedynczy wiadukt z dwoma jezdniami. Jedna "tam" a druga "spowrotem"

Jerzyk, nie było dwóch jezdni, była jedna, dwukierunkowa a do tego wąska.
Przez te wiadukty od drugiej połowy lat 50-tych aż do rozbiórki śmigałem wielokrotnie, codziennie, do szkoły, po zakupy, na treningi na Okrzei, później, oj stop. Rozbiórka to 1974 r.

Pozdrawiam

[Jerzyk]

Lukas - przepraszam masz racje! (odszczekuję). To była normalna "droga" - jezdnia czy ulica szerokości może nieco więcej niż 6 metrów z małej kostki granitowej czy bazaltowej, tak jak wszystkie ulice w tym czasie w Pile. No może za wyjątkiem Bulwarowej.
A co mnie podkusiło, żem napisał "z dwoma jezdniami"?

[Jerzyk]

Właściwie bardzo długo zastanawiałem się gdzie (w jakim wątku) umieścić to zdjęcie?
Czy jako ciekawostkę czy w konkursie "Piła na starej fotografii" czy gdzie indziej.
Ostatecznie jak widzicie wybrałem ten wątek. Bo to zdjęcie moim zdaniem powinno znaleźć się w tym albumie. I jeśli go tam nie ma to to przeoczenie zostaje w tej chwili usunięte czy odrobione?

Ja mam tylko do forumowiczów jedno pytanie: Kiedy zrobiono to zdjęcie? Bo gdzie to chyba jest oczywiste!

[ziolek]

W temacie Sport w Schneidemuhl pan Bogdan napisał:

Wyścig cyklistów w 1925 roku

Pozdrawiam

[Filip]

Polecam album foto wydany w 1929 roku.

Jak i reklamy pilskich rzemieślników:

Czy mógłbym prosić o ponowne załadowanie albumu na tym czy innym serwerze? Chętnie zapisałbym go na dysku żeby ustrzec się przed kolejnym usunięciem. Oczywiście tylko jeżeli to możliwe. Pamiętam, że było tam dużo ciekawych zdjęć architektury z okresu międzywojennego, także autorstwa Maxa Poppa.

[Jerzyk]

Niestety i ja nie mogę obejrzeć albumu czyli nie mogę otworzyć.
Czy może znacie sposób dotarcia do zdjęć?

[Filip]

Nie można z prostej przyczyny. Miejsce na serwerze skończyło się po jakimś czasie i zdjęcia zostały usunięte samoistnie, albo usunął je sam właściciel. Dlatego zwracam się z prośbą o ich ponowne załadowanie. Może ktoś inny był na tyle przezorny, że zapisał je na dysku?

[sisman]

Zlikwidowałem konto PRO na Fotosiku dlatego linki nie chodzą. Skany albumu - po dwie strony wysłałem do admina, reklamy doślę później. Czekam na wieści z Niemiec - wstęp do albumu (skany lub tekst).

[sisman]

Otrzymałem wprowadzenie do albumu (*.txt).

SCHNEIDEMUHL DIE DEUTSCHE STADT
Eine Geschichte der Stadt Schneidemühl zu schreiben ist kein ganz leichtes Unterfangen, da die Stadt im Jahre 1834 bis auf wenige Reste abbrannte, und bei dem Brande fast das gesamte städtische Archiv vernichtet wurde.
Die heutige Provinzialhauptstadt Schneidemühl führt ihre Entstehung etwa bis in das 11. Jahrhundert auf die Anlage einer Fischersiedlung zurück. Im Jahre 1380 durch Jadwiga, Königin von Ungarn und Polen, zur Stadt erhoben, im Jahre 1513 von König Sigismund I. von Polen mit dem deutschen (Magdeburger) Recht „zur besseren Förderung des Wohlstandes der Bürger", wie es in der noch erhaltenen Urkunde heißt, beliehen, erfreute sich die Stadt jedoch nicht lange dieser Freiheit. Sie geriet und blieb in dem Besitz der Grafen Gorka bis zum 17. Jahrhundert. 1605 wurde sie durch einen Erlaß des Königs Sigismund III. von Polen wieder unmittelbar und bekam ihre heutige Grundgestalt durch die Anlage des Neuen Marktes nach dem Brande vom Jahre 1626. Seit dem Jahre 1605 trägt der springende Hirsch im Wappen der Stadt die königliche Krone.
Gleichlaufend mit dem wechselnden Schicksal und dem allmählichen Verfall des Polenreiches erlebte die Stadt die mannigfaltigsten Schicksale, so daß die Einwohnerzahl zeitweise bis auf 1500 Seelen herabsank, um jedoch nach der Besetzung des Netzedistrikts durch Friedrich d. Gr. im Jahre 1772 wieder einen schnellen Aufstieg zu nehmen, dem sodann nach der Wiedervereinigung Schneidemühls und der Provinz Posen mit Preußen eine Periode stetiger und unaufhaltsamer Entwicklungfolgte. Als Sitz verschiedener Behörden, als Garnisonstadt, sowie durch die Entwicklung der Eisenbahn (Ostbahn) bedeutender Eisenbahnknotenpunkt mit Reparatur-Hauptwerkstätte geworden, im Besitze eines gut ausgebauten Schulwesens, einer kleinen aber doch leistungsfähigen Industrie, hatte Schneidemühl bis zum Weltkriege zwar äußerlich das Gepräge einer typischen, ostdeutschen Mittelstadt, war jedoch betr. seiner Einwohnerzahl auf etwa 25000 Seelen gestiegen.
...

Jest tekstu 7 stron. Może ktoś by przetłumaczył, bo ja: klajne prosiątko po polu gelaufen, a to niemiecki z początku XX wieku. Dobrze by było poznać niemieckie widzenie miasta w dekadę po I WŚ.

PS. Ciekawe, 1380 rok, Jadwiga od Jagiełły, to 630 lat.

[Jerzyk]

Nie podejmuję się pełnić funkcji tłumacza (no może w latach 1953-56, gdy byłem uczniem LO-TPD i gdy musiałem po niemiecku ...) ale tak z grubnie z tego tekstu wynika, że pierwsze informacje o Pile - Schneidemuhl pochodzą już z 11 wieku. Pierwsze zdanie mówi, że trudno oprzeć jakiekolwiek informacje o mieście o dokumenty, bo w roku 1834 pożar strawił archiwa miejskie i spaliły się najważniejsze dokumenty. Kształt dzisiejszy miasto zawdzięcza zmianom które dokonały się w 1626 roku.
Oczywiście pisze się o tym - (przepraszam za nieco chaotyczne niezbyt wierne "odtwarzanie"), że prawa miejskie nadała królowa Jadwiga, królowa Polski i Węgier w 1380 roku (z pewnego rodzaju satysfakcją czytałem to podkreślenie, że... królowa Polska) a potwierdził je na prawie niemieckim magdeburskim król Zygmunt w 1513 roku i jak to się podkreśla nadaje prawo "do lepszego wspierania bytu obywateli". Być może dla niektórych z Was ciekawostką będzie, że herb miasta pochodzi z roku 1605 i jest to skaczący jeleń niosący królewską koronę.
Miasto przeżywało różne okresy i dochodziło nawet do tego, że liczba mieszkańców spadała w okolice 15oo dusz - jak to się podkreśla.
Kolejny rozwój miasta nastąpił gdy w 1772 roku (pamiętacie kiedy był pierwszy rozbiór Polski???) miasto zostało włączone do prowincji Poznańsko-Pruskiej i gdy na skutek rozwoju kolejnictwa ulokowano w Pile - tego słowa się nie używa w tekście - ulokowano zakłady przemysłowe związane z kolejnictwem. Nic się nie pisze o tym, że kolej dotarła do Piły nieco wcześniej. Tu daje pole do popisu kolegom, młodszym kolegom, którzy walczą w ramach "Okrąglaka" i tych których hobby jest kolej. No i na koniec autor tego niemieckiego tekstu zauważa, że miasto przed wojną (chyba idzie o I-szą wojnę, liczyło około 25.ooo mieszkańców i było jednym z większych czy największych miast Niemiec wschodnich. Wymienia oczywiście liczne drobne i większe zakłady z terenu miast. Pisząc o mieście używa oczywiście nazwy niemieckiej a nie polskiej. Pozdrawiam.

P.S. Germanistów upraszam o litość - jeślim coś przeinaczył? Proszę o przebaczenie i więcej już nie będę! A tak na marginesie ciekawi mnie co autor tego niemieckiego tekstu pisze o latach 1807-1815 gdy to Piła wchodziła w skład Księstwa Warszawskiego!!! Chyba nie pomyliłem lat???

[pavvlo]

Skany albumu - po dwie strony wysłałem do admina, reklamy doślę później.

[Filip]

Wielkie dzięki za przywrócenie zdjęć. Ukłony!
Czekam jeszcze na reklamy, może tam znajdowało się więcej zdjęć budynków Maxa Poppa, które pamiętam.

[Jerzyk]

Przekonany jestem, że "starym" forumowiczom niepotrzebny jest "przewodnik" objaśniający co i gdzie było... a jest na zdjęciach. Ale tak na marginesie jak oglądam zdjęcia budynków przy dzisiejszej Okólnej i Roosevelta nie mogę się oprzeć swoistego rodzaju podziwowi, że tam nie ma ani tego bruku, który o ile się nie mylę był na krótkim odcinku ani tego asfaltu. Jakoś nie mogę uwierzyć, że był tam piasek - zwykły piasek. Ale powiem Wam, że podobne wrażenia czy odczucia mam jak oglądam stare zdjęcia z dzisiejszej Walki Młodych - rejon poza dzisiejszym mostem w kierunku Leszkowa.

[sisman]

Te zdjęcia są z 29-tego roku, ulice wybrukowano w latach 30-tych, jak i nasadzono żywopłot przy bloku "oficerskim" (Okólna 32-42), w pod koniec lat 60-tych wstawiono plombę przy Roosevelta, a następne plomby (Ludowa) to współczesność. Jestem ciekaw czy garaż Muchy jeszcze istnieje.

[sisman]

Otrzymałem wprowadzenie do albumu (*.txt).

Jest tekstu 7 stron. Może ktoś by przetłumaczył, bo ja: klajne prosiątko po polu gelaufen, a to niemiecki z początku XX wieku. Dobrze by było poznać niemieckie widzenie miasta w dekadę po I WŚ.

Tekstu jest 7 stron standardowych (A4). Wstawiłem pierwsze dwa akapity.
Może jakowyś germanista poświęci trochę czasu na tłumaczenie. Proszę o info na PW.