Odkrycia archeologiczne

[Bocian]

Bardzo ciekawy tekst.

[Styrbjorn70]

Ja również przyłącze się do pochwały artykułu Jarka Roli.
Ciesze się że Historia naszego Regionalizmu się rozwija.

Dla tych którzy chcieli by zgłębić jeszcze historie Muzeum Piły i Złotowa polecam artykuł A. Kokowskiego.

Fontes Archaeologici Posnanienses Vol. 47 Poznań 2011

Kreismuseum Flatow (Złotów) and Provinzmuseum Schneidemühl (Piła). Te unknown story of archaeological collections in museums of the former
Grenzmark Posen-Westpreussen province Kreismuseum

Flatow (Złotów) - Provinzmuseum SchneidemÜhl (Piła). Nieznane dzieje archeologicznych zbiorów muzealnych w dawnej prowincji Grenzmark Posen-Westpreussen

[pavvlo]

Robotnicy odkopali średniowieczny cmentarz pod samym centrum Piły

Kiedy w sobotę pracownicy firmy instalacyjnej w wykopie na skrzyżowaniu ulic 11 Listopada i 14 Lutego zobaczyli ludzkie szczątki, byli przekonani, że natrafili na miejsce pochówku ofiar II Wojny Światowej. Dziś wiedzą już, że są bohaterami, choć z przypadku. Bo właśnie przez przypadek odkryli… najstarszy chrześcijański cmentarz w Pile. Co powie nam o historii miasta z okresu, o którym wiemy naprawdę niewiele?

Fot. Marcin Maziarz

Odkrycie cmentarza w samym centrum Piły, w miejscu, przez które codziennie przechodzą tysiące mieszkańców miasta i przyjezdnych, to przypadek. Pracownicy firmy instalacyjnej wymieniający rury wodociągowe pod skrzyżowaniem ulic 11 Listopada i 14 Lutego, ludzkie szczątki zobaczyli na dnie wykopu w sobotę około południa. Wtedy jeszcze byli przekonani, że natrafili na miejsce pochówku ofiar II Wojny Światowej. Na miejscu - zgodnie ze standardową procedurą w przypadku odkrycia szczątków ludzkich - pojawili się policjanci i prokurator. Oględziny wskazały jednak, że kości są znacznie starsze.

Archeolog Jarosław Rola z Muzeum Okręgowego w Pile ocenia, że cmentarz pochodzi ze średniowiecza. - W wykopie doszło do naruszenia odkrycia co najmniej siedmiu jam grobowych - grobów szkieletowych w układzie, który w archeologii nazywamy układem rzędowym, charakterystycznym dla cmentarzy rzędowych średniowiecznych, czy wczesnośredniowiecznych.

Fot. Marcin Maziarz

Odkrycie nie oznacza paraliżu tej części miasta. Wymiana rur zostanie dokończona, tak by mieszkańcy okolicznych bloków mogli normalnie korzystać z wody w mieszkaniach, natomiast wykop pozostanie otwarty tak długo, jak długo będą pracować archeologowie. Ich zadanie, to odkopanie pozostałych części odkrytych już grobów. Nie da się jednak oszacować faktycznej wielkości całego cmentarza. - Wykop przeciął rząd grobów w poprzek - mówi Jarosław Rola. - Takie cmentarzyska miały czasem kilkadziesiąt metrów długości. Ten równie dobrze może sięgać do Alei Piastów, jak i kończyć się po pięciu metrach. Przeszukanie całego terenu nie jest możliwe ze względu na zabudowę miasta, istniejące budynki drogi i media. Wykonamy minimum prac, które trzeba wykonać, czyli odkryjemy pozostałe części grobów. Co do reszty - jeżeli w tym miejscu w przyszłości będą planowane inwestycje, będą wymagały wnikliwego przyglądania się.

Lokalizacja cmentarza w tym miejscu nie jest przypadkowa. - Istnieją źródła, o których wspominał pan Roman Chwaliszewski - konserwator zabytków, które mówią, że gdzieś w okolicy dzisiejszego Placu Konstytucji 3 Maja znajdowała się najstarsza chrześcijańska świątynia w Pile - mówi Jarosław Rola. - Jeśli faktycznie tak było, to odkrycie cmentarza w tym miejscu jest jak najbardziej logiczne i zaczyna się to układać w spójną całość.

Fot. Archiwum

Chrześcijaństwo na tereny dzisiejszej Piły dotarło najwcześniej w XII wieku. - Świątynia w tym miejscu mogła powstać najwcześniej w połowie XII wieku, po przejściu misji związanej z rechrystianizacją Pomorza. Misji kierowanej przez Świętego Ottona z Bambergu, który zresztą - jak wszystko wskazuje - przechodził wraz z orszakiem przez dzisiejszą Piłę. A kiedy cmentarz mógł zostać porzucony? Jesteśmy przy bardzo starym ciągu komunikacyjnym. Na pewno jest on zaznaczony na najstarszym planie miasta z początków XIX wieku. Ta część Piły po wielkim pożarze z 1626 roku znalazła się w tak zwanej Dzielnicy Żydowskiej. Nie chce mi się wierzyć, by dla Żydów przeznaczono teren, o którym było wiadomo, że istnieje na nim cmentarz chrześcijański. Zatem w 1626 roku pamięć o tym cmentarzu została zatarta. Musiało minąć kilka pokoleń, by tak się stało, więc sądzę, że cmentarz przestano użytkować nie później niż w czasach okołolokacyjnych, czy czasach powtórzonej lokacji, czyli 1513 roku. Sądzę, że jeszcze wcześniej. Mamy cmentarz z czasów pierwszej lokacji, o której niewiele wiemy, lub jeszcze starszy.

Odkrycie najstarszego cmentarza w Pile może pomóc nam poszerzyć wiedzę o czasach, o których wiemy niewiele - najstarsze dokumenty spłonęły w pierwszym wielkim pożarze miasta (1626). - O najdawniejszych dziejach tego miasta i terenów, na których się rozwinęło, można było mówić posługując się odkryciami dokonywanymi poza jego granicami - mówi Jarosław Rola. - To pierwsze tego typu odkrycie związane wprost z historią tego ośrodka miejskiego. Do tej pory więcej można było powiedzieć o tym, co działo się dookoła, niż co działo się w samej Pile. Przez miasto przetoczyła się cała fala różnego rodzaju inwestycji bez żadnego nadzoru konserwatorskiego czy archeologicznego i tak naprawdę tylko docierały do nas pogłoski o odkryciu a to drogi moszczonej drewnem w centrum Piły, a to o wczesnośredniowiecznych srebrnych monetach znalezionych nad Gwdą w okolicy Starostwa Powiatowego. To wszystko wskazuje na to, że ludzie w tym miejscu we wczesnym średniowieczu mieszkali i niejedna rzecz po nich pozostała.


Źródło: www.zycie.pila.pl
Data wydania: 27 sierpnia 2012

[Mateusz 24]

Czyli możemy powiedzieć wprost, że miasto zostało "założone" zdecydowanie wcześniej niż sądzimy?

[lmk]

A tego chyba nie możemy powiedzieć póki co? Bo niby dlaczego?

[Mateusz 24]

No chyba napisane jest bardzo wyraźnie, że świątynia przy której powstał cmentarz mogła najwcześniej powstać w XII wieku, a przecież logiczne, że taka świątynia nie stała na pustyni, czy w lesie, a gdzieś, gdzie byli osadnicy jacyś blisko, po za tym także inne wykopaliska w mieście potwierdzać zdają się tą tezę. Dokładnie rzecz biorąc te niezgłaszane odkryte przedmioty, które przy kopaniu były wydobywane.

[RR]

Między pustynią/lasem a miastem jest dość duże spektrum stadiów przejściowych, które spokojnie mogą wypełnić czas między XII a XV stuleciem.

[Mateusz 24]

Co nie zmienia faktu, że jeśli się wszystko potwierdzi, to mamy niejako rozwikłaną zagadkę, którą spłatało życie poprzez spalenie dokumentów dotyczących miasta.

[lmk]

A ja zwrócę uwagę, że po pierwsze mówi się "najwcześniej", ale równie dobrze trzeba by używać sformułowania "najpóźniej", bo tutaj pewności nikt nie ma - kiedy powstała na pewno. Po drugie wynika, że określenie wieku odbyło się wstępnie w oparciu o układ pochówku i chyba wstępne oględziny zachowanych kości. Trochę to mało póki co, należy czekać na pewniejszę, bardziej naukowe stwierdzenia, a może nawet badania.

[pavvlo]

Klaudia Siekańska

Najstarsze pilskie cmentarzysko

Wracamy do sprawy ludzkich szczątków przy ul. 11 Listopada, o której pisaliśmy w sobotę. Jak się okazuje, może być to jedno z najcenniejszych odkryć archeologicznych w Pile.

Fot. TV Asta

W związku z sobotnim odkryciem ludzkich szczątków, prace ziemne przy ul. 11 Listopada, zostały wstrzymane. Jak zapowiada konserwator zabytków, przynajmniej na kilka dni, do czasu wydobycia znajdujących się tam szkieletów.

- Wstrzymanie prac jest niezbędne do tego, aby w sposób metodologiczny i zgodny z wymogami sztuki archeologicznej wyeksponować, czyli wydobyć i udokumentować te znaleziska - mówi Roman Chwaliszewski, kierownik pilskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu. - W tego typu pracach ziemnych zawsze prowadzony jest nadzór archeologiczny. Decyzję administracyjną o wstrzymaniu prac podjąłem w oparciu o przepisy ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami.

Znalezisko jest aktualnie pod opieką archeologa Jarosława Roli, z Muzeum Okręgowego w Pile. - To bardzo cenne odkrycie, mające ogromne znaczenie dla Piły. Jest to najprawdopodobniej najstarsze cmentarzysko w mieście. Co więcej, przypuszczam, że może być to najstarszy cmentarz Piły, jako ośrodka miejskiego czy nawet przedmiejskiego, bo trudno na razie określić, z jakiego okresu pochodzą szczątki - tłumaczy archeolog. - Na podstawie ogólnej wiedzy mogę określić, że szczątki te mogą pochodzić ze średniowiecza, a może nawet z wczesnego średniowiecza, przy czym - zaznaczam - są to tylko wstępne oceny.

Archeolodzy wstępnie oceniają, że odnalezione szczątki znajdują się w siedmiu grobach. W najbliższym czasie mają one zostać wydobyte. - W tym miejscu, najprawdopodobniej znajdował się kiedyś jeden z pierwszych kościołów, pod wezwaniem św. Wojciecha. Być może te szczątki, są pozostałościami cmentarza, który znajdował się przy nim. Nie będzie jednak prac archeologicznych na całym terenie byłego cmentarza - mówi Roman Chwaliszewski.

Jarosław Rola dodaje: - Nam nie chodzi o to, aby to wszystko rozkopać. Tym bardziej, że jest to zurbanizowana część miasta. Zrywanie asfaltu i rozkopywanie miasta nie ma żadnego sensu. Jednak są to w końcu groby, ludzkie szczątki, więc nie można ich teraz tak po prostu zakopać w piachu i zapomnieć. Trzeba je wydobyć, chociażby ze względów przyzwoitości i humanitaryzmu.

Po wydobyciu wszystkich dostępnych szczątków, zostaną one przekazane do dalszych analiz po to, aby stwierdzić dokładnie, z jakiego okresu pochodzą. Antropolodzy postarają się ustalić wiek, płeć i ewentualne choroby, na jakie cierpieli dawni pilanie.

Co dalej ze szczątkami, które dla historii Piły są niezwykle ważnym znaleziskiem? Czy w Muzeum Okręgowym powstanie specjalna ekspozycja? - To będzie decyzja antropologów - pozostawić je w magazynie, czy powtórnie pochować – mówi Jarosław Rola. - Nie jestem zwolennikiem upubliczniania tego typu znalezisk. Są to ludzie i należy się im godny pochówek. Jestem zdania, że wypadałoby je pochować. W końcu ich miejscem nie są półki magazynowe, a ziemia.


Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 29 sierpnia 2012

[czeslaw]

Prace archeologiczne przy ul. 11-go Listopada trwają nadal. Fotki z dzisiaj:

[czeslaw]

Prace archeologiczne w poniedziałek:

[czeslaw]

Szczątki po pierwszych analizach

Jeszcze nie wiadomo dokładnie kim byli. Okazuje się jednak, że jak na swoje czasy, byli dość wysocy i nie cierpieli na niedożywienie. Prawdopodobnie również nie przepracowywali się.

Fot. Pan Marcin

Wyniki analiz antropologicznych ludzkich szczątków, znalezionych ponad miesiąc temu przy ul. 11 Listopada, dotarły do Piły. - Antropolodzy zidentyfikowali 19 osób. Ludzie ci pochodzili z jednej populacji. Nie oznacza to oczywiście, że byli ze sobą spokrewnieni. Co ciekawe, jak na czasy średniowiecza ludzie ci byli bardzo rośli. Większość mężczyzn liczyła ok. 1, 7 m, najwyższy miał ponad 1,8 m. Kobiety mierzyły od 1, 61 m do 1, 68 m - mówi Jarosław Rola, archeolog.

Antropolodzy wskazują również, że ludzie ci byli dobrze odżywieni, nie cierpieli tym samym na żadne klęski głodowe. Poza tym, w kościach nie zauważono żadnych zmian patologicznych. Co jest dosyć ciekawe dla ludzi żyjących w średniowieczu, bowiem często ich kości wskazują, że za życia osoby te wykonywały ciężką pracę.

Analizy antropologiczne nie są jednak ostaniami. Szczątki poddane zostaną również analizom radiowęglowym. - Pozwolą nam one odpowiedzieć na pytanie, kim byli ci ludzie, z jakiej grupy etnicznej pochodzili, czy też jakie wykonywali zawody - mówi Jarosław Rola. Wyniki tych analiz będą znane za kilka tygodni.

Średniowieczne szczątki ludzkie prawdopodobnie zostaną pochowane na cmentarzu komunalnym w Pile. Decyzja w tej sprawie zapadnie być może już jutro, po spotkaniu archeologa Jarosława Roli z wiceprezydent Beatą Dudzińską.


Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 1 października 2012

[emigrant]

"Archeolodzy wstępnie oceniają, że odnalezione szczątki znajdują się w siedmiu grobach. W najbliższym czasie mają one zostać wydobyte. - W tym miejscu, najprawdopodobniej znajdował się kiedyś jeden z pierwszych kościołów, pod wezwaniem św. Wojciecha. Być może te szczątki, są pozostałościami cmentarza, który znajdował się przy nim. Nie będzie jednak prac archeologicznych na całym terenie byłego cmentarza - mówi Roman Chwaliszewski."

Z tego co wiadomo oficjalnie, kościół pod wezwaniem św. Wojciecha to ten, który stał nad Gwdą, a który został w XVII wieku zastąpiony/nadbudowany po pożarze w 1626 roku nowym kościołem najświętszej Marii Panny (później św. Jana ewangelisty i św. Jana Chrzciciela). Być może ostatnie wykopaliska zweryfikują ten pogląd, dowodząc, że pierwotnie kościół pod wezwaniem św. Wojciecha stał bardziej na południe, a stara Piła ma swoje korzenie raczej w okolicach Placu Konstytucji (czyli na ówczesnym Borkowie) niż w okolicach Starego Rynku.
No, ciekawe...

[jaro]

Cześć, szczątki ludzkie odkryte na ulicy 11 Listopada zostaną pochowane na cmentarzu komunalnym w Pile - 29 października, o godzinie 13. Przy okazji dziękuję Cinkowi, Darkowi i Karolowi za pomoc podczas badań.
JR

[pavvlo]

„Pierwsi pilanie” pochowani na cmentarzu

Szczątki z cmentarza odkrytego pod koniec sierpnia pod skrzyżowaniem ulic 11 Listopada i 14 Lutego zostały złożone w jednej trumnie na Cmentarzu Komunalnym. Miejsce pochówku w centrum Piły jest najstarszym znanym dziś cmentarzem na terenie miasta - szczątki aż 19 osób (na początku naliczono tylko 7) są datowane na lata 1390 - 1420. Zmarli z przyczyn naturalnych. W grobach nie było przedmiotów, ale archeologów zaskoczył sposób ułożenia niektórych zwłok.

Pochówek szczątków „pierwszych pilan” odnalezionych w czasie prac ziemnych na skrzyżowaniu ulic 11 Listopada i 14 Lutego.
Fot. Marcin Maziarz

W prostej drewnianej trumnie spoczęły dziś na Cmentarzu Komunalnym szczątki dziewiętnastu osób, odkryte pod koniec sierpnia w czasie prac wodociągowych pod skrzyżowaniem ulic 11 Listopada i 14 Lutego. Znalezisko stało się sensacją historyczną, bo do tej pory najstarszy znany cmentarz na terenie Piły znajdował się na terenie nieistniejącego już kościoła Świętych Janów przy dzisiejszym Placu Zwycięstwa.

O „pierwszych pilanach” - mieszkańcach osady nad Gwdą, których szczątki zostały dziś pochowane, wiemy już całkiem sporo. Do Jarosława Roli, archeologa z pilskiego Muzeum Okręgowego, przed kilkoma dniami dotarły wyniki badań, które pozwoliły ustalić wiek znaleziska. - Wiemy, że zostali oni pochowani między rokiem 1390 i 1420. Od strony antropologicznej byli „pozostałością” jednej populacji. Nie twierdzę, że byli ze sobą spokrewnieni, ale tworzyli jednorodną grupę pod względem cech wzrostu czy budowy ciała.

Fot. Marcin Maziarz

W miejscu ich pierwotnego pochówku znaleziono szczątki 19 osób - zarówno dorosłych, jak i dzieci. - Wśród nich było dwoje dzieci do wieku około dziesięciu lat, dwójka młodzieży w wieku lat kilkunastu, pozostałe osoby osiągnęły wiek dorosły. Te osoby zmarły między około dwudziestym, a około - może nawet ponad - siedemdziesiątym rokiem życia. Na podstawie fragmentów, które zostały przekazane do analiz, można wykluczyć, że przyczyną śmierci były jakieś dramatyczne wydarzenia. Wiele wskazuje na to, że zmarli śmiercią naturalną w wyniku chorób czy starości. Na szczątkach zidentyfikowano zmiany patologiczne, jednak wynikające z zaawansowanego wieku, na przykład reumatyczne, skostnienia fragmentów tkanek, które nie powinny być skostniałe, paradontozę…

Odkrycie miejsca pochówku w centrum Piły to ważne wydarzenie dla badań nad przeszłością miasta. - W zasadzie odzyskaliśmy dla historii Piły średniowiecze - mówi Jarosław Rola. - Osoby, które chowamy, są dowodem na to, że w średniowieczu na pewno funkcjonował tu jakiś ośrodek miejski albo przedmiejski. Więcej: ponieważ oni zmarli w latach 1390 - 1420, to biorąc pod uwagę wiek najstarszych z nich, chowamy świadków Polski piastowskiej, Polski czasów Ludwika Węgierskiego i Jadwigi, i początków ery jagiellońskiej. To jest zweryfikowane cofnięcie funkcjonowania Piły o sto lat, a myślę, że znacznie dalej.

Fot. Marcin Maziarz

Przy szczątkach zmarłych nie znaleziono żadnych przedmiotów, jednak badaczy zaskoczył sposób pochówku niektórych zmarłych. - Były pewnie nietypowe ułożenia zwłok - zdradza Jarosław Rola. - Teraz, kiedy poznaliśmy dokładne datowanie, będziemy analizować je w kontekście kulturowym, żeby zrozumieć, z czego to wynika.

Szczątki mieszkańców Piły z przełomu XIV i XV wieku zostały pochowane w grobie tuż obok krzyża katyńskiego (na placu za budowanym nowym domem przedpogrzebowym).


Źródło: www.zycie.pila.pl
Data wydania: 29 października 2012

[Bartazz1978]

Mimo, iż nie mieszkam już w Pile od 1999 to z zaciekawieniem śledzę to forum, dowiedziałem się wielu ciekawych informacji... wielką niespodzianką był fakt odnalezienia średniowiecznego miejsca pochówku mieszkańców Piły... szkoda, że dokumenty które dotyczyły dawnych dziejów Piły spłonęły w pożarze w 1626 r., ale jak widać nie wszystko jeszcze stracone... kto wie co znajduje się pod powierzchnią pilskich chodników. Pozdrawiam Forumowiczów

[czeslaw]

W trakcie trwania Nocy Muzeów 18 maja w Muzeum Okręgowym będzie miała miejsce prelekcja na temat: "Przed lokacją - osadnictwo w rejonie dzisiejszej Piły od epoki kamienia do XV w." Wykład będzie prowadził dr. Jarosław Rola. W drugiej części wykładu publiczność zostanie zapoznana z wynikami badań prowadzonych na terenie cmentarzyska przy ul. 11-go Listopada.
W imieniu autora gorąco zapraszam.

[pavvlo]

„Pierwsi pilanie” zginęli tragicznie. W 1413 Piłę spalili krzyżacy?

Ważny historyczny wykład dr Jarosława Roli w czasie Nocy Muzeów. Archeolog przedstawił szczegółowe wyniki analizy cmentarzyska „pierwszych pilan”, odkrytego latem ubiegłego roku u zbiegu 11 Listopada i 14 Lutego, i interpretację archeologiczną znaleziska. Mieszkańcy ówczesnej osady nad Gwdą padli ofiarami najeźdźców. Wielki pożar w 1626 r., w którym spłonęło całe miasto, prawdopodobnie nie był pierwszym takim zdarzeniem. We wrześniu 1413 r. osadę mogli spalić krzyżacy, mordując wszystkich, którzy nie zdążyli uciec.

Fragment średniowiecznego cmentarza z okresu, kiedy Piła nie była jeszcze miastem, został odkryty przypadkiem w czasie modernizacji wodociągu, pod koniec sierpnia ubiegłego roku. Fot. Marcin Maziarz

Ubiegłoroczne odkrycie cmentarzyska u zbiegu ulic 11 Listopada i 14 Lutego, rzuciło nowe światło na początki Piły. „Pierwsi pilanie”, których szczątki zostały pochowane na Cmentarzu Komunalnym, zginęli między 1390 i 1420 - tak wykazało datowanie radiowęglowe. W czasie wczorajszej Nocy Muzeów archeolog dr Jarosław Rola, który od początku pracował przy badaniu znaleziska, ogłosił wyniki szczegółowych badań odkrytego fragmentu cmentarzyska oraz ich historyczną interpretację. A ta wskazuje na burzliwą historię początków osady nad Gwdą. Ówcześni mieszkańcy Piły zginęli w tragicznych okolicznościach.

- Mówimy o archeologicznej interpretacji znaleziska, która łączy ze sobą wszystkie poszczególne fakty wynikające zarówno z obserwacji terenowych, jak i z wykonywanych specjalistycznych analiz - zastrzega Jarosław Rola. - To jest najprawdopodobniej duży cmentarz. Inwestycja przecięła go w konkretnym, przypadkowym miejscu. Akurat to miejsce jest wyjątkowe. Wszystkie groby łączy jedno: zostały wykopane bardzo niedbale, bardzo szybko, w pośpiechu. Szczątki, które odkryliśmy, były pochowane w sposób nietypowy dla średniowiecza, w bardzo różnych, nietypowych pozach. Można przypuszczać, że te pozy wynikają z chowania zmarłych, których nie zdążono potraktować zgodnie z rytuałem. Ci ludzie nie zmarli - mówiąc kolokwialnie - „w łóżku”, tylko w jakiejś dramatycznej sytuacji i zastygli w tych dziwnych pozach w stężeniu pośmiertnym. W takich pozach byli - siłą rzeczy - chowani. Wszyscy najprawdopodobniej zginęli w tym samym momencie i pochowani zostali w tym samym momencie. W oparciu o serię analiz radiowęglowych wiadomo, że to wydarzenie miało miejsce między 1390 i 1420 rokiem.

Interpretację ułatwia także jedno, dość makabryczne znalezisko. Głowa jednego z mężczyzn została odcięta od ciała, i położona przy nogach. - To jest świadectwo jakiejś walki - mówi dr Jarosław Rola. - Bardzo szczególna jest struktura wieku i płci tych zmarłych. Nie jest to normalny rozkład, jeżeli chodzi o wiek i płeć dla cmentarzy średniowiecznych. Jest tylko jeden młody mężczyzna. Cała reszta to są osoby w wieku 50, 60 czy 70 lat, albo dzieci i młodzież. Wniosek z tego, że doszło do jakiegoś dramatycznego wydarzenia - ataku z zewnątrz - w wyniku którego zginęli najsłabsi, którzy nie dali rady uciec.

Eksterminacja mieszkańców osady to nie wszystko. - Taki napad wiązał się ze spaleniem miasta czy osiedla. Pytanie: kto mógł to zrobić w okresie między 1390 i 1420. Odpowiedź jest tylko jedna: krzyżacy. W 1407 roku wielkim mistrzem krzyżackim został Ulrich von Jungingen. Wtedy zaczęły się nasilać walki między Polską, Litwą i Zakonem Krzyżackim, których apogeum przypada na lata 1409 - 1411. W tym czasie krzyżacy wielokrotnie najeżdżali tereny wschodniej Krajny - okolice Solca Kujawskiego, Kamienia, Nakła, Bydgoszczy.

Tragiczne wydarzenie na terenie dzisiejszej Piły mogło mieć miejsce nieco później. - W 1413 roku ruszyła wielka rejza krzyżacka na Kujawy i Krajnę. W jej rezultacie doszło do spalenia wielu miejscowości. Wymieniane są te, które miały prawa miejskie. Na naszym terenie spalona została Łobżenica oraz folwark właściciela Łobżenicy - Piotra Wałdowskiego - Wałdowo na terenie obecnej gminy Sępólno Krajeńskie. Piła nie była wymieniana, ponieważ nie była jeszcze miastem, natomiast najprawdopodobniej w trakcie tego najazdu na Krajnę, który później był jednym z punktów oskarżenia w sądzie w Budzie w 1414 roku, spalona została Piła. Wiadomo, że Łobżenica i Wałdowo spalone zostały w dniu rozpoczęcia tej rejzy, czyli w środę, 28 września 1413 roku. Wałdowo zostało zaatakowane o świcie. Znajduje się ono około trzydziestu kilometrów od Człuchowa - Debrzna, skąd ruszyła ta rejza. Łobżenica została zaatakowana również w godzinach rannych. Można przypuszczać, że było więcej niż dwie kolumny krzyżackie, które zaatakowały. Następna, trzecia, ruszyła w kierunku bardziej na zachód i prawdopodobnie zaczęła niszczyć od Piły i cofając się, niszczyła kolejne miejscowości. Jeśli tak, to Piła została spalona 28 września 1413 roku.

Na razie to interpretacja archeologiczna, dzięki której wiadomo, gdzie warto szukać jej ewentualnego potwierdzenia. - Jedyny trop, którym można pójść, to przeszukiwanie archiwów krzyżackich - powiedział Jarosław Rola. - Takie wypady, jakie prowadził komtur Człuchowa, musiały być odnotowywane, i tam jest szansa na znalezienie sprawozdania z tej wyprawy.


Źródło: www.zycie.pila.pl
Data wydania: 19 maja 2013

[pavvlo]

Agnieszka Kledzik

Wykopaliska w Pile: archeolodzy szukają średniowiecznego kościoła

Wykopaliska w Pile mają doprowadzić archeologów na ślady średniowiecznego kościoła. Archeolodzy pracują na pl. Konstytucji w Pile.

Fot. Agnieszka Kledzik

W czwartek ruszyły prace wykopaliskowe, po raz pierwszy w powojennej historii Piły. Plac Konstytucji 3 Maja został ogrodzony płotem. Później trzeba będzie zdjąć sporą warstwę ziemi, bo pomnik Rodła ustawiony jest na sztucznym wzniesieniu. Niestety trzeba będzie to zrobić łopatami, bo pracownicy nie mają do dyspozycji koparki, a to ułatwiłoby i przyspieszyło pracę.

Czego szukają archeolodzy, którzy prowadzą wykopaliska w Pile?

– Mamy nadzieję znaleźć pozostałości po najstarszym kościele chrześcijańskim na północ od Noteci – mówi dr Jarosław Rola, archeolog z Muzeum Okręgowego, który prowadzi badania.

Istnieją historyczne przekazy, że w okolicach tego miejsca mógł się taki znajdować. Został wybudowany pod koniec XIII lub w początkach XIV wieku. Drewniana konstrukcja spłonęła, a w XVII wieku o tym miejscu całkowicie zapomniano.

Fot. Agnieszka Kledzik

Prace archeologiczne są związane z planowanymi inwestycjami w tym miejscu. Za około 6 milionów złotych zostanie odnowiona ta część Śródmieścia. Będzie deptak, nowe drzewa, fontanna i nowe chodniki. Prace inwestycyjne muszą jednak poprzedzić badania archeologiczne, bo przed rokiem na tym terenie znaleziono fragment średniowiecznego cmentarza.

W kilku jamach grobowych pochowano ofiary napaści krzyżackiej z września 1413 roku. Ten cmentarz znajdował się w pobliżu kościoła, a nawet poprzedzał jego posadowienie.

Dalsze groby z tego okresu prawdopodobnie znajdują się pod dzisiejszą jezdnią i chodnikami na ulicy 14 Lutego. Tam archeolodzy też będą prowadzić wykopy.

Jeśli uda im się odkryć tę jak dotąd nieudokumentowaną historię Piły, to miasto ma obowiązek prowadzenia dalszych badań i zabezpieczenia tych znalezisk.


Źródło: www.pila.naszemiasto.pl
Data wydania: 29 sierpnia 2013