Książka pt. "Lotnicza Historia Ziemi Pilskiej 1910-1945"

[wojtaq]

Kurt Reichel znalazł się w rejestrze Strat Niemieckich Sił Powietrznych 1914-1918 wirtualnego projektu 'Onlineprojekt Gefallenendenkmäler'. Zapis jest skromny, lecz podano miejsce urodzenia - Annaberg oraz śmierci - Schneidemühl. Nazwę Annaberg nosiło prawdopodobnie wiele miejscowości, lecz najbliższa lokalizacja to Jelenino, wieś sołecka w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim. Niemniej wydaje mi się, że gdzieś na mapach okolic Piły również widziałem podobną nazwę. Wysłałem do autorów projektu uzupełnienie zawierające nazwę macierzystej jednostki i lokalizację pochówku wraz z fotografią.

[Krzysztof Ju]

Pilskiego hangaru niestety już nie ma. Został rozebrany po I wojnie światowej.

Chodzi o ten budynek?

Jak najbardziej istnieje, chyba nawet bardzo się nie zmienił. Poniżej lokalizacja na terenie Philipsa. Niestety nie mam współczesnego zdjęcia.

Jeszcze w temacie hangaru naprawczego. Zapytałem o ten budynek mojego ojca, który przez wiele lat pracował w nim i słyszał, że hangar przed wojną był prawdopodobnie tartakiem.

Wygrzebał też książkę wydaną w 2008 roku z okazji 50-lecia przemysłu oświetleniowego w Pile i skany pierwszych stron wkleiłem tutaj. Na stronach 11 i 12 (skany oznaczone gwiazdką) są ogólnikowo opisane losy obiektów przemysłowych przy ul. Kossaka od 1920 roku do powstania fabryki Lumenu w 1958 roku.

Z treści książki wynika, że tartak i stolarnia zostały wybudowane w 1920 roku, więc hangar istniejący od Wielkiej Wojny raczej nie był tartakiem i miał inne funkcje w międzywojennej firmie stolarskiej. Ponadto na stronie 11 pokazane są dokumenty z 1938 roku przechowywane w archiwum Philipsa i ciekawe jakie jeszcze są tam informacje o dawnej Pile?

[Krzysztof Ju]

Jakiś czas temu wstawiłem na fanpage Dawnej Piły album zdjęć z wybranymi niepublikowanymi wcześniej materiałami do lotniczej historii Piły, które podczas tegorocznej pierwszej gawędy o Pile zaprezentował ks. Robert Kulczyński SDB. Żeby to nie zaginęło w odmętach sieci, wklejam to również na forum. Opisy zdjęć przygotował sam ksiądz, za co bardzo dziękuję. Poza pierwszym zdjęciem, reszta materiałów już pojawiła się dwie podstrony wstecz, ale wszystkie bez opisu.



Fotografia samolotu typu Albatros C.I o numerze 2029/15. Zdjęcie wykonano najprawdopodobniej w 1919 roku na lotnisku Rakowice w Krakowie. Maszyna ta służyła wtedy jako samolot szkolny w Niższej Szkole Pilotów. Egzemplarz ten opuścił pilską fabrykę Ostdeutsche Albatros Werke GmbHw 1915 roku.



Jeden z rysunków technicznych pierwszego pilskiego hangaru. Obiekt ten został oddany oficjalne do użytku w dniu 20 października 1913 roku. Mieścił się przy dawnej SelgenauerChaussee (obecnie ul. Kossaka). Przypuszczalnie zaraz po II wojnie światowej został rozebrany.



Opis awaryjnego lądowania pilota z Piły Kurta Stüwe wykonanego na terytorium Polski w Brzezinku. Historia ta przedstawiona została na łamach "Dziennika Poznańskiego". Wydarzenie to miało miejsce w dniu 14 czerwca 1933 roku. Lotnika po przeprowadzonym dochodzeniu sądowym zwolniono i pozwolono mu odlecieć do Piły.



Fotokopia dokumentu pochodzącego z 106. Dywizjonu Bombowego brytyjskiej Royal Air Force. Opis ten dotyczy bombardowania Piły w dniu 21.12.1944 roku.

#

Kopiuję na forum również zaprezentowane na Facebooku wybrane zdjęcia z książki "Lotnicza historia Ziemi Pilskiej 1910-1945" autorstwa Mateusza Kabatka i ks. Roberta Kulczyńskiego SDB wydanej w 2011 roku przez Wydawnictwo Stratus http://www.stratusbooks.com.pl/str/book ... ook_id=160 Wybór zdjęć i fragmentów mój oraz pavvlo.



"Historia pilskiego lotnictwa rozpoczęła się w lecie 1910 roku. Do miasta przybył wówczas inżynier Willy Kanitz, jeden z pionierów niemieckiej awiacji. Wraz z nim przywieziony został w skrzyniach jednopłatowy samolot typu Grade-Eindecker, projektu Hansa Grade (...). Maszynę zmontowano i zaprezentowano w powietrzu zgromadzonym mieszkańcom. (...)".
Zdjęcie jak i cytowany fragment rozdziału o początkach pilskiego lotnictwa pochodzą z pierwszego rozdziału książki.



"Należący do FEA 2* samolot typu LVG C.II w locie nad stacją kolejową w Pile, 1917 rok".
Zdjęcie i cytat pochodzi z rozdziału "Szkolenie lotnicze w latach 1914-1918". Za piękną maszyną rozpościera się widok na Piłę od wiaduktu i kawałka dworca do obecnego placu Konstytucji 3 Maja.



"Tajemnica zasłoniętego samolotu oraz pytania o maszynę, która miałaby latać bez śmigła wyjaśniła się w połowie października [1944 roku]. Był nią samolot odrzutowy Messerschmitt Me 262. Na lotnisko zwołano wtedy całą załogę fabryki i kazano patrzeć na niemiecką "Neue Waffe". Na oczach wszystkich zebranych przeprowadzono oblot pierwszego, wyremontowanego w zakładach Hansen, odrzutowca. Podczas startu samolotu, cząsteczki niespalonego paliwa tliły się na betonowym pasie. Po krótkim locie w linii prostej, oblatywacz zawrócił i przeleciał nad nami na wysokości 100 metrów, a może i niżej. Huk był ogromny - większy, jak podczas burzy."
Zdjęcie i cytat są z rozdziału o zakładach naprawczych Ludwig Hansen & Co., Werk Schneidemühl.

#

W specjalnym wydaniu Tygodnika Pilskiego z 31 marca 2014 (wczoraj znalazłem w skrzynce na listy) jest krótka relacja z pierwszej gawędy w Staszicówce. Dla wyjadaczy historii raczej nie ma tam nic nowego. Za to interesująca jest rubryka obok relacji zawierająca zapowiedź majowej wystawy Muzeum Okręgowego poświęconej Pile w czasie I wojny światowej (znajdą się w niej m.in. oryginalne zdjęcia z kolekcji ks. Roberta) oraz komentarz historyka Marka Fijakowskiego do relacji. Kończy go słowami: "Teraz czekamy jeszcze na książkę Klaudiusza Jamrożaka na temat lotnictwa w Pile po 1945 roku".

[Krzysztof Ju]

Właściwie powinno to być w wątku o setnych urodzinach pilskiego lotniska, ale relacja z urodzin jest bardzo krótka a obszerna za to jest ogólna historia lotnictwa w Pile. Relacja opublikowana w tygodniku NaGłos Piła, wydanie nr 8 (33) z dnia 18 kwietnia 2014 roku. Poniżej skan 17 strony lub cała gazeta w wersji PDF.

[Stolper]

Wracając do tematu hangaru naprawczego. Poza tym z Piły, Słupska, Bydgoszczy i Elbląga jest w Polsce jeszcze jeden taki. W Legnicy.

[WojtaSS]

Witam, ktos sie orintuje czy pozja ta nadal jest dokupna gdziekolwiek ... ???

[Stolper]

Witam,

Jest dostępna u Wydawcy: http://stratusbooks.com.pl/sklep/index. ... -1910-1945

Koszt 85 zł, przesyłka kurierem gratis.

Pozdrawiam

[WojtaSS]

Wielkie dzieki kolego ;)

[SA108]

Jest jeszcze dostępna w księgarni przy ul. 14 Lutego, nie pamiętam ceny.

[Kanclerz]

Niestety nie posiadam wspomnianej w tytule książki i może powtarzam zdjęcia w niej zamieszczone.
Pierwsze zdjęcie przedstawia samolot Junkers Ju 87G-2 na lotnisku w Schneidemuhl w 1944 roku. Przy nim polscy żołnierze będący w niewoli (przynajmniej tak zrozumiałem oryginalny opis).
Na drugim zdjęciu wrak samolotu Albatros D.III wyprodukowany w "Ostdeutsche Albatros-Werke" w Schneidemühl. Zdjęcie wykonane w Belgii w 1917 roku.

[Krzysztof Ju]

Przyznam, że opis zdjęcia Stuki mi nie pasował do postaci, które nie wyglądają jak jeńcy, lecz jak żołnierze radzieccy lub polscy na luzie. Zacząłem szukać za pomocą Google Images wgrywając zdjęcie poprzez ikonkę "Wyszukiwanie obrazem" przy lupie. Znalazłem zdjęcie na stronie www.ww2incolor.com i pod zdjęciem widnieje następujący opis: Junkers Ju 87G-2 captured by Polish troops near Pila airfield (Poland) - early Spring 1945. (Collection of Jaroslaw Gwardys,with his permission).

Wg opisu byłby to zdobyczny samolot-niszczyciel czołgów z pozującymi do zdjęcia żołnierzami polskimi, nie jeńcami niemieckimi. Ale z żołnierzami polskimi też nie pasuje za bardzo, bo przecież od wczesnej wiosny 1945 do roku 1952 baza lotnicza w Pile była w rękach rosyjskich. Wątpliwości mógłby rozwiać pan Jarosław Gwardys, od którego kolekcji pochodzi zdjęcie. Może ktoś ma kontakt z panem Gwardysem? Sądząc po jego profilu na Facebooku, prawdopodobnie blisko związany z pilskim 6 PLMB.

Przy okazji też przez Google Images udało się znaleźć źródło zdjęcia rozbitego Albatrosa. Pochodzi ono ze zbiorów Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie. Dostępne jest w bazie biblioteki pod nazwą Wreckage of a German Albatross D. III fighter biplane i można stamtąd pobrać zdjęcie w dużo większej rozdzielczości.

[Kanclerz]

Masz rację. To zdobyczny samolot a żołnierze nie jeńcy.

[wert17]

To na pewno nie są jeńcy:) jednak fajnie wiedzieć o książce. Pod wpływem chwili zamówiłem ją dzisiaj. Nie wiem, jak dożyję teraz do 10tego,ale co tam:) będę żył historią

[Stolper]

Witam,

W mojej opinii omawiane wyżej zdjęcie Junkersa Ju 87 G-2 zostało wykonane na lotnisku w Mirosławcu i najprawdopodobniej przedstawia maszynę należącą wcześniej do 10.(Pz)/SG 2. W 1945 roku w Pile nie stacjonowały jednostki bojowe Luftwaffe (choć były takie plany - na pilskie lotnisko miała trafić jedna z eskadr rozpoznawczych).

Pozdrawiam

[Krzysztof Ju]

A może, jako wyjątek od reguły, trafił do naprawy w zakładach i tak już został zepsuty? Co w ogóle robili Rosjanie ze zdobycznymi samolotami krótko pod koniec wojny lub po niej?

W każdym razie też nie sądzę, by zdjęcie przedstawiało Piłę, ale trudno na obecnym etapie wiedzy o zdjęciu coś pewnego powiedzieć.

Przy okazji ciekawostka: próbując się czegoś dowiedzieć o tej maszynie, natknąłem się w angielskiej Wikipedii na informacje o najskuteczniejszym pilocie-niszczycielu czołgów wszech czasów i jego krótkim epizodzie z Piłą. Hans-Ulrich Rudel w okolicach sierpnia/września 1939 roku stacjonował w Pile i z niej wykonywał loty rozpoznawcze. Ponoć bardzo krótko pilot wspomina o tym w swoim pamiętniku, który miał trzy polskie wydania (Czas wojny - 1995, Moje życie w czasie wojny i pokoju - 2010, Pilot sztukasa: mój dziennik bojowy - 2013). Jeśli ktoś ma pamiętnik pod ręką - proszę o cytat, który potwierdziłby lub zanegował te informacje.

[Stolper]

Witam,

Moim zdaniem najbardziej prawdopodobną (na 99%) wersją jest Mirosławiec i przynależność do do 10.(Pz)/SG 2. Dobrze znane Rosjanom typy samolotów były przez nich początkowo pozostawiane same sobie, a potem złomowane.

Hans-Ulrich Rudel nie służył nigdy w Pile. W 1939 roku należał on do 2.(F)/121, która 1 września bazowała w Mirosławcu.

Pozdrawiam

[Krzysztof Ju]

Hans-Ulrich Rudel nie służył nigdy w Pile. W 1939 roku należał on do 2.(F)/121, która 1 września bazowała w Mirosławcu.

Z dostępnych w Internecie informacji o Aufklärungsgruppe 121 rzeczywiście wynika, że jednostka nigdy nie stacjonowała w Pile. Dotarłem do angielskojęzycznej wersji pamiętnika Hansa-Ulricha Rudela, częściowo dostępnej na Google Books, gdzie pilot pisał: "Two months later we move to the Schneidemühl area. The war against Poland breaks out!", czyli operował w rejonie Piły, nie w samej Pile. Wtedy informacja podana w biogramie Rudela na angielskiej Wikipedii ("Shortly before the invasion, Aufklärungsgruppe 121 was moved to Schneidemühl, present-day Piła, at the time close to the Polish Corridor") jest błędna.

[Krzysztof Ju]

Dla potwierdzenia, że pilot Hans-Ulrich Rudel nie służył nigdy w Pile, jak słusznie zauważył Stolper, wklejam fragment z polskiego tłumaczenia jego dziennika tj. "Pilot sztukasa. Mój dziennik bojowy" w tłumaczeniu Emilii Skowrońskiej i Anny Gancarz opublikowanym w 2012 roku nakładem wydawnictwa Replika w Zakrzewie. Książka jest dostępna w bibliotece publicznej przy ul. Buczka.

[Krzysztof Ju]

Promocja książki pt.: „IV Eskadra Wielkopolska (15. Eskadra Myśliwska)”

Pilskie Muzeum Wojskowe wspólnie z Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną im. Pantaleona Szumana w Pile mają zaszczyt zaprosić na promocję książki pt.: „IV Eskadra Wielkopolska (15. Eskadra Myśliwska)” napisanej pod redakcją ks. Roberta Kulczyńskiego SDB.



Co łączy tę książkę z Piłą?
Jej redaktorem jest Pilanin, dzięki któremu mogliśmy poznać lotniczą historię ziemi pilskiej 1910 – 1945. Kilka samolotów Fokker D. VII i Albatros D. III, na których latali piloci w IV Eskadrze Wielkopolskiej wyprodukowano w pilskiej wytwórni Albatrosa, jeden z „Asów” eskadry Antoni Bartkowiak był szkolony na pilota min. w Pile.
Ta książka to wspaniały prezent dla wszystkich Polaków z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości.

Sformowana wiosną 1919 roku IV Eskadra Wielkopolska – późniejsza 15. Eskadra Myśliwska – była pierwszą w historii polskiego lotnictwa wojskowego wyspecjalizowaną jednostką myśliwską. Pomiędzy majem a październikiem 1920 roku znajdujący się w jej szeregach lotnicy wykonali ponad 230 lotów bojowych, przeprowadzając m.in. spektakularne ataki szturmowe na bolszewickie pociągi pancerne, szwadrony nacierającej kawalerii oraz stanowiska ogniowe artylerii. To oni walczyli o granice odrodzonego państwa.

Książka ta w najdrobniejszych detalach przedstawia dzieje eskadry od momentu utworzenia do chwili jej włączenia w skład 3. Pułku Lotniczego, w sierpniu 1921 roku. Barwne opisy, przygotowane z wykorzystaniem licznych fragmentów raportów i relacji bohaterskich lotników, zostały zilustrowane ponad 100. unikatowymi fotografiami, ukazującymi zarówno wykorzystywane w jednostce samoloty, jak i życie codzienne jej personelu.

W opracowaniu publikacji wzięli udział, jako współautorzy, uczniowie Zespołu Szkół Towarzystwa Salezjańskiego „Kolegium Kujawskie” z siedzibą w Aleksandrowie Kujawskim pod kierunkiem ks. Roberta Kulczyńskiego SDB.



Spotkanie promocyjne z redaktorem książki ks. Robertem Kulczyńskim SDB odbędzie się 15 grudnia 2018r. o godzinie 16:00 w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. P. Szumana przy ul. Staromiejskiej 14 w Pile.

Promocja będzie prawdziwym świętem miłośników lotnictwa, dla których dodatkową atrakcją będzie współprowadzący spotkanie, Grzegorz Śliżewski jeden z autorów książki „God save the 303 squadron!”, poświęconej najbardziej znanemu polskiemu dywizjonowi myśliwskiemu. Tradycje IV Eskadry Wielkopolskiej kultywował 302 Dywizjon Myśliwski i między innymi o tym opowie nam Grzegorz Śliżewski. Tego wieczoru będzie można również spotkać Mateusza Kabatka współautora książki „Lotnicza historia ziemi pilskiej 1910-1945”, który ma już na swoim koncie publikację dokumentującą historię rodzinnego Słupska – „Lotnictwo w Słupsku 1912 – 1945”.
Wszystkie wspomniane powyżej książki będzie można kupić podczas spotkania i uzyskać dedykację autora.

Serdecznie zapraszamy.


Źródło: facebook.com/PilskieMuzeumWojskowe
Data wydania: 3 grudnia 2018

Książka jest też dostępna na stronie wydawcy GRETZA - Robert Gretzyngier pod linkiem http://lotniczyantykwariat.istore.pl/pl ... 1/23083608

[SA108]

Pilskiego hangaru niestety już nie ma. Został rozebrany po I wojnie światowej.

Chodzi o ten budynek?

Jak najbardziej istnieje, chyba nawet bardzo się nie zmienił. Poniżej lokalizacja na terenie Philipsa. Niestety nie mam współczesnego zdjęcia.

Wracając do hangaru naprawczego zachowanego na terenie Philipsa. Znalazłem zdjęcie z folderu reklamowego Philipsa z lat 90., na którym dobrze widać ten hangar - duży budynek po lewej stronie zdjęcia z dwoma szczytami po bokach:

W porównaniu do zdjęcia z okresu I wojny światowej widać, że istniejący do dzisiaj magazyn z rampą przy torach również jest pozostałością po lotnisku: