Pilscy Żydzi

Okres gdy miasto było pod zaborem pruskim czyli 1772-1807 i 1815-1871, oraz w granicach Rzeszy Niemieckiej czyli 1871-1945.
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Gdyby ktoś miał trudności z interpretacją, poniżej służę tłumaczeniem tego strasznego dokumentu. W kilku zdaniach została zawarta formalna podstawa eliminacji Żydów w państwie niemieckim oraz na całym podbitym terytorium.

Kopia!

Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy
Berlin SW-11
Prinz-Albrecht-Str. 8
dn. 5.11.1940

Pismo I A 11 - W. 9236.

Do
Wydziału Kontroli Ludności
Tajnej Policji Państwowej
w Monachium

Dotyczy: Pozbawienia obywatelstwa niemieckiego na podstawie par. 2 Ustawy z dnia 14.07.1933
Sprawa: Raport z dnia 25.08.1939 - 50855/39 - II B 3 -

Żyd Otto Israel Wiener, urodzony 25.12.1893 zostaje pozbawiony obywatelstwa niemieckiego w drodze ogłoszenia Ministra Spraw Wewnętrznych Rzeszy z dnia 2.10.1940 (opublikowanego w Nr. 233 Dziennika Urzędowego Prus i Rzeszy Niemieckiej z 4.10.1940) zgodnie z ustawą z dnia 14.07.1933. Majątek zostaje skonfiskowany.

Realizacja konfiskaty majątku odbywa się centralnie dla całego terytorium Rzeszy w porozumieniu z właściwym lokalnym urzędem skarbowym, przez Urząd Skarbowy Moabit-West w Berlinie NW6, Luisen-Str. 33-34, który jest wyłącznie odpowiedzialny za odzyskiwanie i zarządzanie skonfiskowanym majątkiem.

W imieniu:
(podpisy urzędników)



Nie chcę tworzyć niestosownych porównań, lecz czytając tekst miałem przed oczyma wystąpienia Władysława Gomułki, który szczególnie 19.06.1967 oraz 19.03.1968 grzmiał o wydawaniu dla pewnej części społeczeństwa polskiego paszportów w jedną stronę, oficjalnie nazwanych 'Dokumentem podróży'...
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Informacja, którą przekazuję niniejszym wpisem mogłaby znaleźć się w wątku o pilskich uroczystościach. Uznałem jednak, że nie ja jestem ich organizatorem czy rzecznikiem organizatora, więc poprzestanę na istotnej, aczkolwiek skrótowej wiadomości.

Siedemdziesiąt sześć lat po Kryształowej Nocy, która zapoczątkowała Holocaust także dla żydowskiej społeczności Schneidemühl, doczekamy się formalnego upamiętnienia tych, którzy wspólnie z innymi nacjami tworzyli nasze miasto. W pobliżu resztek zdewastowanego przez Niemców kirkutu przy ul. Konopnickiej zostanie zrealizowany projekt przypominający o ludziach, miejscu i czasach. Uroczystość odsłonięcia zaplanowano na 24 września br. z udziałem wielu gości, w tym przedstawicieli gminy żydowskiej. Mam nadzieję, że nic nie stanie na przeszkodzie w dotrzymaniu terminu tak, jak dotrzymano słowa danego przez pilski ratusz oraz Szkołę Policji.

Zasadniczym elementem będzie okazała, kamienna płyta pamiątkowa w kształcie gwiazdy Dawida uniesiona ok. 8 stopni od poziomu jednym z wierzchołków skierowanym na wschód ku Jerozolimie. Znajdzie się na niej napis w języku hebrajskim, polskim i angielskim informujący o pilskich Żydach, ich cmentarzu oraz losie zgotowanym przez Niemców. Płyta oraz otoczenie zostaną zagospodarowane zgodnie z opracowaniem prof. Janusza Marciniaka z poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego. Niedaleko, w kierunku terenu Szkoły Policji, w kolejnym etapie ustawiony będzie panel multimedialny z treściami odnoszącymi się do historii społeczności żydowskiej naszego miasta.

Podczas spotkania z zastępcą komendanta SP p. Romanem Gryczką miałem możliwość 'na gorąco' zapoznać się z ideą projektu i jego najważniejszymi założeniami. Mam satysfakcję, że pomysł kiełkujący od lat w umysłach wielu pilan, w końcu stanie się faktem. Nie będzie to gigantyczna forma przestrzenna, lecz skromny, choć wyraźny przekaz dla współczesnych i potomnych o ważnym fragmencie historii naszej 'Małej Ojczyzny'. Kiedyś wcześniej wspomniałem już, że nie jesteśmy Żydom nic winni prócz pamięci i na naszych oczach tej dewizie staje się zadość.

Poruszyliśmy również wątek czy wskazując na winnych Holocaustu napisać o Niemcach czy z 'dyplomatyczną poprawnością' pominąć narodowość sprawców pisząc np. o nazistach? Wydawałoby się, że na kanwie podobnych kwestii dotyczących Polaków wyjaśniono raz na zawsze, że chodzi o Niemców, a nie o anonimowych 'nazistów', lecz mimo to oczywisty zwrot budzi niezrozumiałe dla mnie kontrowersje. Drugą przykrą sprawą jest brak zaangażowania pilskich historyków choćby do konsultacji. I nie jest to winą tych osób, ale nikt ze strony pomysłodawcy i inwestora nie zaprosił ich, jak zostałem poinformowany, do prowadzonych prac!

Na koniec żal dotyczący kilku całych macew oraz fragmentów kolejnych ocalonych i zabezpieczonych przez forowicza Szymon59. Tak, tak - to ta sama osoba, wobec której wyrażano wiele wątpliwości oraz mało wybrednych komentarzy. Byłem w miejscu przechowywania znalezisk i mam ogromny szacunek dla pracy, jaką wykonał nasz kolega gromadząc, zdawałoby się, nikomu niepotrzebne kamienie. Tylko te kamienie... mówią i Szymon59 wysłuchał ich głosu zachowując je na lepsze czasy. Jednak w związku z tym, że środowisko pilskie prócz samych inwestorów pozbawione zostało wpływu na kształt upamiętnienia, w obecnej fazie projektu na macewy nie ma po prostu miejsca. Jednak ani ja, ani indagowane w tej sprawie inne osoby w tym p. Lucyna Kamieniecka z biura rabina Schudricha zajmująca się problematyką cmentarzy żydowskich nie mamy wątpliwości, że macewy muszą wrócić tam gdzie spoczywają ich właściciele - na pilski kirkut!

O wszelkich nowych okolicznościach będziemy dowiadywali się prawdopodobnie z mediów, choć ze swojej strony deklaruję niezwłoczne publikowanie wiedzy własnej na ten temat.
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Po rozmowie z prof. Januszem Marciniakiem jestem zbudowany gotowością autora do wprowadzenia zmian uwzględniających obecność macew w projekcie. Bardzo żywa i spontaniczna reakcja artysty daje nadzieję, że kamienie znów przemówią. Poniżej, dziewicza na naszym Forum, wizualizacja upamiętnienia uwzględniająca macewy ocalone przez Szymona59:

Obrazek

Zapoznałem się również z postacią autora na jego stronie internetowej. Uważam, że wybór projektanta jest najlepszym z możliwych! W tym miejscu można prześledzić sylwetkę, dokonania i dorobek prof. Marciniaka. Serdecznie polecam lekturę całości mimo, że strona zawiera wiele obszernych informacji!
adam
PRZYJACIEL
Posty: 1379
Rejestracja: 22 wrz 2006, 18:58
Lokalizacja: Niemcy

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: adam »

wojtaq pisze:Nie chcę tworzyć niestosownych porównań, lecz czytając tekst miałem przed oczyma wystąpienia Władysława Gomułki, który szczególnie 19.06.1967 oraz 19.03.1968 grzmiał o wydawaniu dla pewnej części społeczeństwa polskiego paszportów w jedną stronę oficjalnie nazwanych 'Dokumentem podróży'...
Zastanawia mnie jak dochodziło do sytuacji, gdzie część osób korzystała z wydania takowego dokumentu i wyjeżdżała na zachód a inna pozostawała w Polsce? Znane są przecież takie przypadki nawet w kręgu rodzinnym.
Czy znane są przypadki opuszczenia Piły lub okolic w tych okolicznościach?
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

W piątek 20.06.2014 odbyło się w Szkole Policji kolejne spotkanie w/s upamiętnienia. Uczestnikami byli z-ca komendanta p. Roman Gryczka, autor projektu p. prof. Janusz Marciniak, funkcjonariusz d/s informacji niejawnych, redaktor Głosu Wielkopolskiego Waldemar Wylegalski oraz moja skromna osoba.

Podjęto m.in. temat zmian w lokalizacji pomnika oraz uzupełnienie projektu o macewy. Pomnik powstanie za ogrodzeniem SP przy fragmencie chodnika nieopodal furtki od ul. Konopnickiej. Miejsce znajduje się między awaryjną bramą wjazdową, a kamienicą z zachowanym fragmentem cmentarnego muru. Pierwotnie zakładano lokalizację oddaloną od ogrodzenia m/w 10 metrów, natomiast bieżąca propozycja lokuje pomnik w połowie tego dystansu. Tym samym możliwe będzie odczytanie treści napisów na kamieniu gwiazdy Dawida zza płotu. Niestety, usunięte zostaną cztery stare topole rosnące w pobliżu co zmieni przestrzeń upamiętnienia. Jednak decyzja o wycince jest nieodwracalna ze względu, jak to ujął p. komendant - 'na bezpieczeństwo m.in. odwiedzających'. Przeprowadzona wizja lokalna uwzględniająca zmianę potwierdziła, że nie wpłynie znacząco - moim zdaniem, na wymowę oraz znaczenie pomnika. Niemniej po minie prof. Marciniaka można było poznać, że jest zaskoczony i niezadowolony ze zmiany koncepcji artystycznej upamiętnienia, której dokonano poza jego wiedzą.

Osobną kwestią były macewy i tu wystąpiły pewne problemy natury formalnej. Pan prof. Marciniak opisał istotę cmentarzy w kulturze i religii żydowskiej, która określa nieskończone w czasie sacrum nekropolii. To implikuje stosunek Żydów do miejsc świętych, jak również szacunek społeczności prezentujących odmienne światopoglądy wobec tychże. Obecny właściciel prawny terenu jest domyślnie sukcesorem i depozytariuszem wszelkich wartości materialnych oraz pozamaterialnych składających się na właściwość zarządzanej przestrzeni. Tym samym winien jest ich zabezpieczenia niezależnie od współczesnej funkcji obiektu. Kilka postów wcześniej wyjaśniłem status terenu po b. kirkucie, co w sensie formalnym określa prawa właściciela. Niemniej charakter miejsca nakazuje uszanować wszelkie pozostałe atrybuty wliczając odkryte na tym terenie i zabezpieczone macewy, które zdaniem wszystkich zainteresowanych stron powinny wrócić tam, skąd pochodzą.

W tym duchu zostały podjęte ustalenia, jakich celem powinna być profesjonalna inwentaryzacja zabytków przy aktywnym współudziale miejscowych służb historycznych i konserwatorskich, a następnie dobór artefaktów w celu ich ewentualnego wyeksponowania w przestrzeni pomnika. Oznacza to, że ekspozycja macew musi być poprzedzona niezbędnymi formalnościami, by ich obecność była zgodna z interesem stron, które uczestniczą w powstawaniu projektu. Niemniej wysiłek i poświęcenie osób, które odkryły i w imieniu Szkoły Policji zabezpieczyły zabytki, zostaną w sposób właściwy docenione. Z dużym prawdopodobieństwem ciekawe artefakty będziemy mogli podziwiać wraz z pomnikiem, co połączy w całość niezwykłą atmosferę żydowskiego sacrum oraz element szczególny na mapie obecnej Piły.
dudi
Posty: 215
Rejestracja: 27 lis 2010, 17:54

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: dudi »

Ostatnio byłem w Kołobrzegu, gdzie znajduje się niemieckie i żydowskie Lapidarium. Proszę spojrzeć jak to tam wygląda i przenieść pomysły.
Bocian
PRZYJACIEL
Posty: 829
Rejestracja: 20 lip 2006, 23:20
Lokalizacja: Piła/Wrocław

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Bocian »

Coś więcej napiszesz o tych kołobrzeskich lapidariach, czy każdy z użytkowników forum ma sobie tam pojechać aby dowiedzieć się, co masz na myśli?
Awatar użytkownika
Kanclerz
PRZYJACIEL
Posty: 385
Rejestracja: 21 maja 2005, 22:44
Lokalizacja: Piła - Górne

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Kanclerz »

wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Nie każda miejscowość ma warunki porównywalne z Kołobrzegiem. W naszym mieście teren po b. kirkucie został rozparcelowany i zagospodarowany niemal do ostatniego metra kwadratowego. To ogranicza w poważnym stopniu realizację lapidarium. Oczywiście, przy dobrej woli nie ma spraw niemożliwych i tak stanie się niebawem z naszym skromnym, lecz komunikatywnym upamiętnieniem.

Jeżeli w kolejnych etapach nic nie stanie na przeszkodzie, to we właściwe miejsce wrócą także macewy. O ile w ekspozycji pilskiego Muzeum Okręgowego znajduje się marginalny zbiór judaików, w dodatku częściowo tylko związany z Piłą, to macewy pochodzą z pilskiego kirkutu! Ba, jedna z nich lub nawet dwie - choć zastrzegam amatorskie podejście do tematu - może pochodzić z czasów staropolskich. Nie jest wykluczone, choć posługuję się w tym przypadku własną wyobraźnią, że stare obeliski tworzyły piramidę urządzoną przez Żydów po poszerzeniu terenu nekropolii i przeniesieniu w jedno miejsce starych nagrobków.

Zadziwia niewielka ilość trwałych śladów po społeczności żydowskiej zarówno u nas, jak w ościennych miastach. Prócz kilku drobnych obiektów muzealnych mamy zaledwie kilkadziesiąt fotografii złej na ogół jakości, pochodzących głównie z książki Petera Simonsteina Cullmana. Od czasu do czasu pojawia się coś na Ebay lub Allegro, lecz to drobiazgi bądź papiery bez większego znaczenia dokumentarnego. Gdzie cała reszta? O ile mogę zrozumieć, że część materialnego dobytku pozostała przy Żydach, którzy mieli szczęście emigrować do czasu Holocaustu czyli m/w 1940 r. to gdzie podziało się to, co musieli zostawić nieszczęśnicy deportowani np. do Lublina? Żyli tutaj przez całe wieki, dorabiali się, mieli własne domy, sklepy, przedsiębiorstwa i nic nie pozostało? Nic?!

Przeszukajcie swoje zasoby, zapytajcie rodzinę lub znajomych. Może mają coś, co warto byłoby wyeksponować w Muzeum lub innych miejscach. Czasem odnoszę wrażenie i chyba już się z tym podzieliłem, że uczestniczymy w kolejnej odsłonie Kristallnacht. Tyle tylko, że uprzątamy po Niemcach to wszystko, czego oni w zbrodniczym szale nie zdążyli zniszczyć prowadząc eksterminację narodu żydowskiego. A przecież nikt rozsądny nie zaprzeczy, że dostatek wielu społeczności i miejsc został zbudowany wspólnym i wieloetnicznym wysiłkiem. Nie chcemy o tym zapomnieć... To nasza niezbywalna historia!
adam
PRZYJACIEL
Posty: 1379
Rejestracja: 22 wrz 2006, 18:58
Lokalizacja: Niemcy

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: adam »

wojtaq pisze:Przeszukajcie swoje zasoby, zapytajcie rodzinę lub znajomych. Może mają coś, co warto byłoby wyeksponować w Muzeum lub innych miejscach. Czasem odnoszę wrażenie i chyba już się z tym podzieliłem, że uczestniczymy w kolejnej odsłonie Kristallnacht.
Przeszukałem moje zasoby, nic nie znalazłem, pytałem rodzinę i znajomych i nic co by Ciebie interesowało nie posiadają i nie posiadali, ale za to cieszą się bardzo z powodu tego, że rząd polski będzie wypłacał odszkodowanie Żydom za zbrodnie dokonane na nich przez Niemców i sowietów.

http://www.fronda.pl/a/polska-sfinansuj ... 38322.html
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Od prof. Janusza Marciniaka z Poznania otrzymałem w dn. 12.09.2014 kolejny list następującej treści:

"(...) Dziś (12.09.2014 - przyp. WS) w "Głosie Wielkopolskim" ukazał się materiał dotyczący upamiętnienia cmentarza żydowskiego w Pile. (...) Po dzisiejszej publikacji w "Głosie" sprawa upamiętnienia może być nagłaśniana w innych mediach (i wypowiedź komendanta SP w sprawie upamiętnienia jest zobowiązująca). Wyślę Twój tekst i inne materiały do znajomych, którzy mogą coś zrobić dla pozytywnego nagłośnienia sprawy w skali międzynarodowej. Przesyłam Ci pełny zestaw tekstów i wizualizacji (ten sam, który przekazałem "Głosowi"). (...)"

Tym samym mogę z czystym sumieniem przerwać dziwną ciszę informacyjną, która zapadła nad projektem upamiętnienia społeczności żydowskiej w Pile. Poniżej zamieszczam zestaw grafik przedstawiających przedmiotowy obiekt poprzedzony wyjaśnieniem idei jego powstania, również autorstwa prof. J. Marciniaka. Dla zainteresowanych podaję jednocześnie link do "Głosu Wielkopolskiego" z artykułem.
Idea pomnika upamiętniającego XVII-wieczny cmentarz żydowski w Pile

Starałem się, aby pomnik był oszczędny i minimalistyczny w formie, a jednocześnie pełen treści. Najważniejszym elementem przekazu tej treści uczyniłem napis eksponujący religijny i historyczny charakter pomnika oraz przesłanie etyczne o znaczeniu pamięci:

"Jak pamiętamy, tak będziemy pamiętani",

Granitowa płyta ma kształt gwiazdy Dawida i stanowi jednoznaczny symbol narodowościowy. Kolor granitu służy podkreśleniu powagi pomnika. Płyta została umocowana na stalowej konstrukcji, aby stworzyć wrażenie, że gwiazda unosi się nad ziemią *. Pomnik jest jak otwarta księga, która zaprasza do czytania i refleksji. Lekko podniesiony wierzchołek gwiazdy został – zgodnie z tradycją – skierowany na wschód (w stronę Jerozolimy). Na jego gładkiej powierzchni, jak w lustrze, odbija się niebo i drzewa. Pod gwiazdą znajduje się betonowa replika jej cienia. To podstawa pomnika i jednocześnie symboliczna pieczęć pamięci o ludziach pochowanych w tym miejscu oraz podkreślenie trwałości tej pamięci.

Prof. Janusz Marciniak
Autor projektu

* Wymiary płyty: 18 x 230 x 200 cm. Wysokość pomnika: 63 cm


Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek

Obrazek Obrazek
Do idei pilskiego upamiętnienia odnieśli się naczelny rabin Polski, pan Michael Schudrich oraz przedstawicielka poznańskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, pani Alicja Kobus:
Słowo Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha

W związku z inicjatywą upamiętnienia cmentarza żydowskiego, który znajduje się na terenie Szkoły Policji w Pile, chciałbym wyrazić moją wdzięczność za zrozumienie i wrażliwość dla władz Szkoły, a przede wszystkim dla komendanta p. insp. Jerzego Powieckiego. Działania podjęte przez Szkołę Policji na rzecz ochrony i upamiętnienia kirkutu są dla społeczności żydowskiej niezmiernie ważne. Dzięki temu zostanie ocalona pamięć o dawnych żydowskich mieszkańcach Piły. Stanie się tak wbrew nazistowskim planom, w których chodziło o zniszczenie narodu żydowskiego i wszelkiej pamięci o Żydach. Pozostaję z nadzieją, że inicjatywa upamiętnienia żydowskiej nekropoli spotka się z pełną akceptacją wszystkich mieszkańców Piły. Szacunek dla miejsc pochówków i dbałość o nie, bez względu na wyznanie, świadczy o poziomie kultury.


Wspólna przeszłość to wspólna przyszłość
Wypowiedź Alicji Kobus, przewodniczącej filii Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich RP w Poznaniu

Nie wiem czy wszyscy to wiedzą, że mamy około 1200 cmentarzy żydowskich w Polsce. Są one w różnych miejscach i w różnym stanie. Są też w takich miejscach, które już w niczym nie przypominają cmentarza. Na przykład: Międzynarodowe Targi Poznańskie czy Straż Pożarna w Gnieźnie. Mogłabym wymienić więcej takich miejsc, ale podam jeszcze tylko Szkołę Policji w Pile, bo tego miejsca dotyczy moja wypowiedź. Na części terenu zajmowanego przez Szkołę Policji znajduje się założony w XVII wieku cmentarz żydowski. Cmentarz dla Żydów jest świętym miejscem, miejscem szczególnym. Pochowanych na nim zmarłych nie można ekshumować. To miejsce jest nietykalne. Zmarli czekają tam na Mesjasza. I to oni są właścicielami tego miejsca. Ale jednocześnie jest tak, że życie pisze inny scenariusz i wymusza inne przeznaczenie nawet dla takich miejsc. Dziś jest w tym miejscu ważna instytucja demokratycznego państwa – Szkoła Policji, której słuchacze są przygotowywani do pełnienia bardzo ważnych społecznie funkcji. Jak wiadomo, mają nam wszystkim zapewniać bezpieczeństwo i egzekwować przestrzeganie porządku publicznego. Dlatego sprawę cmentarza musimy widzieć i rozumieć w szerszym i współczesnym kontekście.

W tym duchu przebiegła rozmowa insp. Jerzego Powieckiego – komendanta Szkoły Policji i mł. insp. Romana Gryczki – zastępcy komendanta z zaproszonym przez nich naczelnym rabinem Polski – Michaelem Schudrichem. Uczestniczyłam w tej rozmowie. Doszliśmy do porozumienia, że należy godnie upamiętnić cmentarz żydowski i pogodzić wymiar religijny ze świeckim oraz przeszłość z teraźniejszością. Połączyła nas dobra wola, aby rozwiązać problem współistnienia cmentarza i Szkoły Policji.

Istotne w tym przypadku jest to, że fundatorem pomnika została instytucja świecka – Szkoła Policji i Gmina Piła. To ma konsekwencje dla formy pomnika. Tę formę, na moją prośbę, zaprojektował prof. Janusz Marciniak. Współpracował z nim dr inż. arch. Eugeniusz Skrzypczak. Obaj z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Pomnik harmonijnie łączy to, co religijne, z tym, co świeckie.

Cieszę się, że pomnik będzie uwrażliwiał nie tylko słuchaczy Szkoły Policji. Bo dzięki mądrej decyzji władz szkoły to miejsce upamiętnienia stanie się dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Będzie tam można pomodlić się i pomyśleć o tych, którzy kiedyś współtworzyli Piłę, o żydowskich sąsiadach i zrozumieć, że tylko w ten sposób możemy sprawić, że kiedyś ktoś pomyśli o nas.

Piła skorzysta na upamiętnieniu cmentarza, bo pogłębi się tożsamość jej mieszkańców i ich więź z wielokulturowym dziedzictwem tego miasta. Przybędzie jej jeszcze jedno miejsce naznaczone przez historię i pozytywny przykład rozumienia historii jako czegoś, co powinno nas – żyjących łączyć, a nie dzielić. Mieszkańcy Piły spotkają się z uznaniem i szacunkiem na świecie; tym świecie, który rozumie znaczenie pamięci i jej wpływu na naszą wspólną i pomyślną przyszłość.
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3134
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Krzysztof Ju »

Obrazek


Ze strony współorganizatora kilka słów o wystawie:
Projekt Wojciecha Wilczyka pod prowokacyjnym tytułem "Niewinne oko nie istnieje" oparty został na rzetelnej pracy badawczej artysty.

Jej efektem są fotografie zachowanych we współczesnej Polsce budynków synagog i domów modlitwy, którym towarzyszą opisy ich historii, oraz zapisy rozmów, jakie fotograf miał okazję przeprowadzać z przypadkowo napotykanymi mieszkańcami odwiedzanych miejsc.

Dokumentalny zapis i katalogowy układ materiału w publikacji przywołują nieodparte skojarzenia z atlasem zabytków, narzędziem warsztatu każdego badacza architektury. Obiekty reprezentowane poprzez fotografie i noty katalogowe, uszeregowane zostały zgodnie z alfabetycznym porządkiem nazw miast, w których się znajdują. Jednak relacja Wilczyka daleka jest od rzekomego obiektywizmu inwentarzy. Jej krytyczny potencjał ujawnia się już w samym wyborze tematu. Większość sfotografowanych budynków nie zyskała bowiem rangi zabytku, nie zostały one objęte ochroną urzędów konserwatorskich. Może właśnie dlatego te kolorowe fotografie przedstawiające synagogi, a raczej ich pozostałości, dalekie są od charakterystycznego dla katalogów ujęcia typograficznego.
Podczas wystawy będzie można porozmawiać nie tylko z autorem zdjęć, ale także z Marysią Galbraith, która jest antropologiem kulturowym i profesorem na Uniwersytecie Alabamy w Stanach Zjednoczonych badającym dziedzictwo żydowskie w Polsce.

Na wystawie pojawią się też fragmenty płyt znalezionych w Pile przy ul. Bydgoskiej. Poniżej dwa zdjęcia płyt z fanpage Historia społeczności żydowskiej w Pile - od 1641 roku do Holokaustu.

Obrazek Obrazek
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Autorską relację z wernisażu wystawy "Niewinne oko nie istnieje" podpiąłem do działu Rozmaitości w wątku o imprezach kulturalnych w Pile. Zapraszam nie tyle do jej przeczytania, co do odwiedzin samej wystawy, która potrwa do 31 listopada br.
Awatar użytkownika
Tom
PRZYJACIEL
Posty: 722
Rejestracja: 17 cze 2005, 23:00
Lokalizacja: - Vienna

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Tom »

שָׁלוֹם עֲלֵיהֶם

Super idea!
Szymon59
PRZYJACIEL
Posty: 25
Rejestracja: 28 wrz 2010, 17:45

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Szymon59 »

wojtaq pisze:Przywołuję w tym miejscu obraz ocalonych macew z pilskiego kirkutu, które zostały ujawnione w bieżącym roku. Pomimo wielu wysiłków oraz poświęcenia i zaangażowania kilku osób, w tym także z naszego Forum nie udało się ich włączyć do realizowanego upamiętnienia społeczności żydowskiej Piły. Ich los na dzień dzisiejszy został przesądzony, a miejscem składowania są krzaki skansenu w Osieku n/Notecią!

Obrazek

Nadzieje na powrót macew tam, gdzie jest ich prawowite miejsce nie doczekały się spełnienia. Pieczęć konserwatora zabytków oraz opinia historyka z Muzeum Okręgowego okazały się na rękę kierownictwu Szkoły Policji i trzy okazałe artefakty oraz kilka pomniejszych płyt nagrobnych o pokruszonych fragmentach nie mówiąc, skazano na emigrację do miejsca przypadkowego i niegodnego! To niejako pilski akcent na pełnej humanistycznej idei deklaracji 'Matzeva Project'. Jednak z naszej strony broń nie została złożona. Choć zmarli nie mogą się upomnieć o swoją godność, to wierzę w nieustępliwość żywych...
Dzięki Wojtku za wytrwałość i nie ustępliwość w działaniu w/w temacie.
Reszta krótko mówiąc, wymiękła...

Szymon
maritim
PRZYJACIEL
Posty: 170
Rejestracja: 23 lis 2009, 23:19

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: maritim »

Myślę Szymon, że sprawa wygląda jeszcze gorzej niż sądzisz... nie chodzi o to, że ktoś wymiękł... Ta sprawa leży na sercu kilkunastu, może kilkudziesięciu ludziom w naszym mieście, reszta nie interesuje się tym w ogóle, nie wspominając o urzędach czy tzw. czynnikach oficjalnych... Przy takiej bierności społeczeństwa nic tu się nie da zrobić, może z wyjątkiem boiska na cmentarzu... Szkoda twego zdrowia, może kiedyś przyjdzie pokolenie które zrozumie i doceni wagę tradycji i historii... tylko jak my będziemy wyglądali w ich oczach...
Witosa
PRZYJACIEL
Posty: 110
Rejestracja: 11 kwie 2009, 19:05

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Witosa »

Mam wrażenie, że tego jeszcze nie było:

Zbudujmy razem lapidarium we Wronkach » http://polakpotrafi.pl/projekt/lapidarium
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Otrzymałem kolejną korespondencję w/s upamiętnienia przy ul. Konopnickiej i zamieszczam jej fragment poniżej:

"(...) Chciałbym przekazać Ci dobrą wiadomość. Kilka dni temu zostałem poproszony o przekazanie kompletnego projektu pomnika i towarzyszących mu dokumentów inwestorowi. Przekazanie nastąpi w nadchodzącym tygodniu. Niestety, tym razem nie przyjadę do Piły, lecz wyślę projekt przesyłką kurierską.
Do projektu pomnika dołączyłem wstępny projekt tablicy z informacją o historii cmentarza. Stanowi ona dopełnienie idei pomnika i upamiętnienia. Tablica jest niewielka. Będzie dobrze wyglądać na murze naprzeciwko pomnika, a przede wszystkim przekazywać wiedzę o miejscu. Redagując ją, oparłem się na Twoim tekście o historii cmentarza. Treść napisu na tablicy wymaga jeszcze dalszej pracy. Napis nie może być zbyt długi. Poprosiłem komendanta, aby w przypadku realizacji projektu tablicy zwrócono się do Ciebie o zgodę na wykorzystanie Twojego tekstu jako podstawy do redakcji napisu. Załączam wstępny projekt tablicy i pierwszą próbę skrótowego ogarnięcia historii cmentarza. Treść wymaga jeszcze pracy i weryfikacji. (...)"


Obrazek

Jak wspomniał prof. Marciniak, treść tablicy wymaga weryfikacji i z taką prośbą zwróciłem się do naszego kolegi - historyka Macieja Usurskiego z Muzeum im. S. Staszica. Na odpowiedź nie czekałem długo i fachowe uwagi przekazałem projektantowi.

Miałem także okazję porozmawiać chwilę z p. Markiem Fijałkowskim z Muzeum Okręgowego, który był wyraźnie zaskoczony losem macew z pilskiego kirkutu porzuconych w krzakach osieckiego skansenu. Potwierdziłem ten fakt, jak również zapewniłem o posiadanej dokumentacji fotograficznej. Gdzieś na rubieżach świadomego postrzegania rzeczywistości od dłuższego czasu pali mi się czerwona lampka ostrzegająca przed urzędnikami i nie wiem doprawdy, co ją zapaliło?
Jakieś sugestie? :mryellow:
Szymon59
PRZYJACIEL
Posty: 25
Rejestracja: 28 wrz 2010, 17:45

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Szymon59 »

Osobiście uważam, że są to uprzedzenia antysemickie!
Awatar użytkownika
Aragorn
MODERATOR
Posty: 1358
Rejestracja: 14 kwie 2005, 17:22
Lokalizacja: Piła- Ringstraße

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Aragorn »

Powstaje pomnik upamiętniający XVII-wieczny cmentarz żydowski w Pile.

Obrazek Obrazek Obrazek

Stan na 16.12.2014
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Na łamach portalu internetowego Życie Piły z dn. 17.12.2014 ukazała się pierwsza i jedyna jak dotąd, skromna notatka o upamiętnieniu cmentarza społeczności żydowskiej w Pile. I chwała za to redaktorom, że odważyli się przypiąć mało popularny temat do nagłówka swojej gazety. Zawiadomiła mnie o tym osobiście Rzecznik Prasowy pilskiego Ratusza p. Dorota Strugała. Tak się przyzwyczaiłem do całkowitej ciszy w mediach n/t tego projektu, że nawet nie liczyłem na jakikolwiek gest poważnych, jakby nie było inwestorów w kierunku pilskiej opinii publicznej :mryellow:

Wszystko byłoby cacy, gdyby nie jeden jedyny akapit, którego czepiam się prawie, jak pijany płotu. Cytuję:
"(...)- Pomnik godnie upamiętni miejsce spoczynku dawnych mieszkańców miasta wyznania żydowskiego. Jego fundatorami są Szkoła Policji i gmina Piła - powiedziała Życiu Piły podinsp. Dorota Witkowska ze Szkoły Policji w Pile. (...)"

Albo podinsp. Dorota Witkowska nie wie o czym mówi, albo osoba z redakcji ŻP dała podręcznikowy popis niekompetencji. Zresztą na jedno wychodzi! Dla niewtajemniczonych w skrócie wyjaśniam, że nie ma czegoś takiego, jak 'wyznanie żydowskie'! Użycie podobnego określenia źle świadczy o merytorycznym przygotowaniu autora tekstu. W stosunku do religii Żydów mają sens zwroty judaizm albo wyznanie mojżeszowe. Autor cytowanego kuriosum pomylił prawdopodobnie religię żydowską czy pochodzenie żydowskie z wyznaniem i wyszło, jak zwykle. Dobrze, że chodzi o taki szczegół, a nie odwieczną mantrę o pozyskiwaniu przez Żydów chrześcijańskiej krwi na macę, bo to byłby dopiero problem.
Szymon59
PRZYJACIEL
Posty: 25
Rejestracja: 28 wrz 2010, 17:45

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Szymon59 »

Nie zadają sobie trudu redaktorzy, żeby się zapoznać bliżej z tematem, bo ta informacja też nie ma nic wspólnego z prawdą, cytuję: "Po nagrobkach nie pozostał żaden ślad, zachował się jedynie fragment ceglanego muru cmentarza".
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Na placu budowy pomnika/upamiętnienia przy ul. Konopnickiej, za płotem Szkoły Policji kolejna zmiana! Do betonowej podstawy pomnika, która jednocześnie symbolizuje cień padający od głównego elementu, umocowano już gwiazdę Dawida. Pierwsza fotografia przedstawia rzut na obiekt z oddalenia, a drugi kadr przybliża nieco szczegóły konstrukcji.

Obrazek Obrazek

Porównując z projektem prof. Janusza Marciniaka można dostrzec niekorzystne różnice w wykonanej instalacji. Przede wszystkim rzuca się w oczy nadmierna wysokość na jakiej umieszczono stelaż gwiazdy. Poza tym sama konstrukcja wsporcza wykonana jest z ordynarnych (chyba) płaskowników dominujących w bryle pomnika. Całość straciła tym samym zakładaną lekkość i wygląda na zakotwiczoną w betonie. Coś jest nie tak, bo dysonans widać gołym okiem!
Awatar użytkownika
Tom
PRZYJACIEL
Posty: 722
Rejestracja: 17 cze 2005, 23:00
Lokalizacja: - Vienna

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Tom »

Podzielam spostrzeżenie ordynarnych płaskowników, a ze swojej strony dodam niechlujność projektu chyba przez jakiegoś amatora, który nie miał czasu i nie miał pojęcia jak zachować w tym prezentacje głównej płyty. Pasuje to jak do eleganckiego garnituru na ważne przyjecie ubrać brudne i podarte trampki. To nie tylko przykre, że zaakceptowano takiego projektanta, ale skandal.
wojtaq
MODERATOR
Posty: 318
Rejestracja: 13 gru 2008, 22:30
Lokalizacja: Piła
Kontakt:

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: wojtaq »

Tom mylisz się co do udziału w tym, jak nazwałeś 'skandalu' osoby autora projektu, którym jest uznany poznański artysta prof. Janusz Marciniak. To ostatni człowiek, który dopuściłby do naruszenia idei pomnika, w tym odstępstw od technologii wykonawstwa. Nie będę się rozpisywał o jego profilu zawodowym i osiągnięciach, bo zrobiłem to wyżej podając linki do właściwej strony www. Żeby jednak cokolwiek wyjaśnić w zakresie wykonania instalacji muszę z grubsza ujawnić kulisy obecnego stanu rzeczy.

Sam projekt jest prosty w formie, lecz dokładnie przemyślany co do zawartego przesłania i użytych środków ekspresji. Stworzył go zawodowiec obeznany z tematyką, a zaakceptowali naczelny rabin Polski p. Michael Schudrich oraz p. Alicja Kobus z poznańskiej gminy żydowskiej. Późną jesienią ub. roku opracowanie zostało przekazane inwestorom czyli gminie Piła i Szkole Policji, jako dokument finalny. Autor projektu wskazał także możliwych wykonawców, jako że były trudności z wyłonieniem odpowiedzialnego rzemieślnika z naszego terenu.

Niestety, prace przy pomniku były i są prowadzone bez konsultacji i autorskiego nadzoru prof. Marciniaka. Nie został prawdopodobnie sporządzony harmonogram robót i to co się dzieje za płotem przy ul. Konopnickiej przypomina samowolkę. O postępie i etapach robót autor projektu dowiaduje się post factum z reguły od osób trzecich, które nie są stronami w realizacji zlecenia. Inwestorzy bez cienia przyzwoitości traktują owoc wieloletnich starań o godne upamiętnienie społeczności żydowskiej Piły oraz ich cmentarza, jak kukułcze (niechciane) jajo. Nie ma uzgodnień, brakuje weryfikacji merytorycznej lub choćby recenzji, także ze strony pilskich historyków, których nikt nie poprosił o patronat nad poprawnością prezentacji!
ODPOWIEDZ

Utwórz konto lub zaloguj się, aby dołączyć do dyskusji..

Musisz być zarejestrowanym użytkownikiem, aby móc opublikować odpowiedź.

Utwórz konto

Zarejestruj się, aby dołączyć do Nas!
Zarejestrowani użytkownicy, mają dużo więcej przywilejów, związanych z użytkowaniem forum.
Rejestracja i korzystanie z forum jest całkowicie bezpłatne.

Zarejestruj się

Zaloguj się