Komunikacja miejska w Schneidemuhl

[Marcin]

W jednym z opracowań znalazłem informację o przyczepach do autobusów miejskich. Na żdnym znanym mi zdjęciu - pocztówce nie widziałem przyczep w Pile. Również we wspomnieniach mojej babci z lat 1939-45 nie ma przyczep. Może ma ktoś zdjęcia lub pocztówki, na których widać przyczepę?

[adam]

Witam , takze spotkalem sie z informacjami , ze w Schneidemühl byly uzywane autobusy z przyczepami . Pochodzily one z firmy Mercedes-Benz . Jeszcze w czasie II Wojny Sw. zostalo zamöwionych 5 przyczep z czego zostaly 3 wyslane , lecz podczas transportu kolejowego zostaly one zniszczone przez lotnictwo wroga.
Zanim po miescie jezdzily mercedesy , do komunikacji uzywano autobusy firmy Krupp z silnikami chlodzonymi powietrzem . W pojazdach tych zdazaly sie jednak czeste awarie co powodowalo problemy w komunikacji i w 1934 r wprowadzono srednie , duze i bardzo duzo mercedesy. Czesc pojazdöw kruppa zostalo zmodernizowanych poprzez wmontowanie nowych silniköw diesla. Ostatnim autobusem oddanym do uzytku byl ford z silnikiem otto oraz z mozliwoscia jezdzenia na gaz plynny , bylo to w 1943 r . Autobusy z przyczepami pomogly bardzo w " rozladowaniu " tloku w godzinach " szczytu " oraz w czasie roku szkolnego . Autobusy z przyczepami dowozily takze pracowniköw zakladöw lotniczych . Warsztaty znajdowaly sie na Eichblattstr 6 , poniewaz byly za male w 1932 r zaczeto budowac nowe na Bergstr. z miejscem na 20 busöw . Obslugiwana byla tez linia Schneidemühl - Borkendorf - Kramske , o dl. 18 kilometröw . Wraz z poczatkiem II Wojny Sw wojsko zarekwirowalo 3 busy. Coraz wiecej kierowcöw bylo kierowanych do wojska co spowodowalo zatrudnienie kobiet na stanowisku konduktoröw . W polowie stycznia 1945 r Wehrmacht zajmuje 18 busöw . 3 busy zostaly przeznaczone do wywiezienia zawartosci archiwum miejskiego , oraz rodzin pracowniköw komunikacji . 26 stycznia 1945 r o godzinie 17 wyruszyly 3 pojazdy i docieraja one w okolice Stettin , gdzie w jednym z nich ulega awarii silnik . Materialy z niego zostaja przepakowane do busa , ktöry wracal do Schönlanke ( Trzcianka ) po przetransportowaniu malych dzieci . Dalej po przejechaniu zamrozonej Odry, w okolicy Anklam jeden busöw zostaje wykupiony przez Wehrmacht . 2 maja 1945 r . dwa autobusy docieraja do miejscowosci Alt Duvenstedt , gdzie zastal ich koniec wojny . Jeden z tych busöw zostaje wykupiony przez aliantöw i znajduje " zatrudnienie " w wiezieniu Redensburg , drugi zostaje zarekwirowany i trafia do Kiel . Ostatnie autobusy pröbowaly wydostac sie z okrazonego miasta podczas pröby przebicia sie w kierunku pölnocnym , lecz za Koszycami zostaly ostrzelane i pozostaly po nich wraki.
Tak zakonczyla sie historia komunikacji miejskiej w Schneidemühl.
Pozdrawiam .

[Marcin]

Jest to nie do końca zgodne z oryginałem tłumaczenie: "Grenz- und Regierungsstadt Schneidemuehl - Zeittafel zur Geschichte der Stadt Schneidemuehl", autor Egon Lange.
Może dysponuje ktoś innymi materiałami? Z chęcią podejmę się tłumaczenia z niemieckiego.

[adam]

W którym miejscu jest to tłumaczenie niezgodne z oryginałem, mógłbyś proszę podać szczegóły.
Pozdrawiam.

[Marcin]

, w okolicy Anklam jeden busöw zostaje wykupiony przez Wehrmacht .

W oryginale nie ma mowy o tym że wehrmacht wykupił ten autobus.

[adam]

Dokładnie jest napisane, że 30 kilometrów od Anklam jeden z 3 busów musi być odsprzedany dla "Werkstattkompani des Heeres", kompani warsztatowej armii.
Pierwszy opis Egona Lange o komunikacji miejskiej został powiększony o informacje miejskiego kierownika zakładu pana Hammlinga, stąd może jakieś rozbieżności.
Pozdrawiam

[adam]

Zanim pojawiły się pojazdy mechaniczne, komunikacja miejska odbywała sie dorożkami. Za dnia przewóz do 1 km. kosztował 60 Pfg, za każde następne 500 m dopłata 10 Pfg. Miejscem postoju dorożek był dworzec główny, punktami docelowymi były koszary pułku piechoty, restauracja "Schweizerhaus", Królewskie Seminarium Nauczycielskie, osiedle kolejowych domków jednorodzinnych na Schmiedestr., Warsztaty Napraw Lokomotyw, restauracja "Altes Schüzenhaus", Fabryka Cukru "Stärke".
Pozdrawiam

[SA108]

Ostatnio sporo zamieszania zrobił primaaprilisowy żart o budowie w Pile sieci tramwajowej. Na serio do wprowadzenia tramwajów w Pile przymierzano się dwukrotnie - w latach 20. i w latach 70., jednak za każdym razem nic z tego nie wychodziło...

[rafiozo1]

Szkoda, że w Pile nie ma tramwajów :(

[Bocian]

SA 108, wiesz coś więcej o tych tramwajach? Na przykład jakaś koncepcja trasy?

Lata 70 mnie trochę dziwią, bo był to czas, kiedy sieci tramwajowe w Polsce likwidowano i zastępowano autobusami. Tramwaje likwidowano w latach 60 i 70 m.in. w Bielsku-Białej, Inowrocławiu, Jeleniej Górze, Legnicy i Olsztynie.

[Rav74]

O ile wiem, to tramwaje miały jeździć w pasach zieleni budowanych dwupasmówek (Woj. Pol, al. Powst. Wlkp, Poznańska). Dlatego na tamte czasy było to logiczne ponieważ: Polam Piła oraz rozbudowa Jadwiżyna i Zamościa, zachodnia część przemysłowa (roszarnia, izolacja itp.) plus Górne oraz planowany wtedy Chemitex wraz z osiedlem leśnym (podobno planowano Ujście przyłączyć do Piły).
Tramwaje obiecywał również Rafał Zdzierela kiedy kandydował na Prezydenta Piły.
Dziś, kiedy miasto się wyludnia, przemysłu nie ma, mamy chyba szczęście że tych tramwajów nie ma.

Olsztyn teraz przywraca tramwaje, ale myślę że bardziej na pokaz siły i podkreślenia swojej wartości. Bo jak taki Elbląg (miasto w war-maz.) może mieć tramwaje a stolica woj. nie.
Pozdrawiam

[dizel]

Piła ma tramwaj... ale wodny ;)

[Bocian]

O ile wiem, to tramwaje miały jeździć w pasach zieleni budowanych dwupasmówek (Woj. Pol, al. Powst. Wlkp, Poznańska).

Al. Powstańców Wlkp., Poznańska, Mickiewicza, al. Piastów odpadają, bo pasy zieleni są za wąskie.
Co więcej, nie pozostawiono rezerwy na poszerzenie Powstańców.

Dlatego na tamte czasy było to logiczne ponieważ: Polam Piła oraz rozbudowa Jadwiżyna i Zamościa, zachodnia część przemysłowa (roszarnia, izolacja itp.) plus Górne oraz planowany wtedy Chemitex wraz z osiedlem leśnym (podobno planowano Ujście przyłączyć do Piły).
Tramwaje obiecywał również Rafał Zdzierela kiedy kandydował na Prezydenta Piły.
Dziś, kiedy miasto się wyludnia, przemysłu nie ma, mamy chyba szczęście że tych tramwajów nie ma.

Jeśli obłożenie obecnych linii komunikacji miejskiej nie wskazuje na potrzebę zakupu autobusów przegubowych, tym bardziej nie ma potrzeby budowy sieci tramwajowej.
To droga inwestycja związana z przebudową kilku kilometrów ulic, budową zajezdni, stacji zasilających i taboru.

Olsztyn teraz przywraca tramwaje, ale myślę że bardziej na pokaz siły i podkreślenia swojej wartości. Bo jak taki Elbląg (miasto w war-maz.) może mieć tramwaje a stolica woj. nie.

Choć uruchomienie tramwaju wiąże się z jednorazowym dużym wydatkiem, to na dłuższą metę się opłaca. Tramwaje są pojemniejsze, zużywają mniej energii, nie smrodzą. Dobrze utrzymane torowisko jest ciche, zwłaszcza kiedy jest pokryte trawą. Poza tym można dostać bardzo duże dotacje unijne na tramwaj. Na autobus już nie.

[Marcin]

W latach 70-tych XX wieku rozważano w Pile wprowadzenie trakcji trolejbusowej. W archiwum państwowym znajdują się dokumenty, które to potwierdzają. Zajezdnia miała być z tyłu za obecną przy ulicy Łącznej - do dziś jest tam potężny pusty plac. W dokumentach są założenia do projektów. Nie ma niestety nic o planowanych trasach. O tramwajach w dokumentach nie ma mowy.

[SA108]

Moje informacje o tramwajach pochodzą właściwie z pierwszej ręki i pokrywają się z tym, co napisał Rav74. Może to była tylko jakaś wstępna propozycja i dlatego nie ma po niej śladu w dokumentach.

[SA108]

Chciałbym zwrócić uwagę na zdjęcie na str. 104 książki "Piła na zdjęciach lotniczych 1914-1945". Widoczne są na nim budynki pilskich wodociągów przy dzisiejszej ul. Chopina. Jeden z obiektów opisano jako "rozległa hala o nieustalonym pierwotnym przeznaczeniu". Otóż wydaje mi się, że jest to wybudowana w 1932 r. nowa zajezdnia dla autobusów miejskich, o której pisze m.in. Egon Lange w opracowaniu "Grenz - und Regierungsstadt Schneidemuehl - 1. Fortsetzung" (str. 102). Wiadomo, że zajezdnia o wymiarach 100x25 m znajdowała się gdzieś przy Bergstrasse na północ od wodociągów. Budynek ze zdjęcia lotniczego to jedyny, jaki odpowiada temu opisowi.

[J23]

Rzeczywiście informacje zapisane u E. Lange zdają się wskazywać, że jest to właśnie wspomniana przez SA108 zajezdnia autobusowa. Problem w tym, że w żadnej innej publikacji czy materiałach źródłowych nie odnalazłem potwierdzenia tych wiadomości. Niestety E. Lange pisząc swoje artykuły i inne teksty nie podawał w ogóle źródeł z których czerpał informacje. W wielu przypadkach mając możliwość konfrontacji z dokumentami i innymi archiwaliami okazywało się są to błędne lub nieprecyzyjne dane. Dlatego nauczony doświadczeniem staram się zawsze próbować zweryfikować to co pisał p. Lange. W tym przypadku nie znalazłem drugiej publikacji czy źródła z informacjami na temat zajezdni dlatego użyłem sformułowania "rozległa hala o nieustalonym pierwotnym przeznaczeniu". Co nie oznacza, że w rzeczywistości nie jest to właśnie zajezdnia :wink:

[dizel]

Z tego co pamiętam to w książce Stukowskiego "Do końca w Pile", była mała wzmianka o garażach dla autobusów w tamtym miejscu..

[RR]

SA108, dzięki za czujność.
U Stukowskiego znalazłem tylko taką wzmiankę (str. 82 tłumaczenia): "Wielokrotnie pytano mnie o podziemne zbiorniki paliwowe, które podobno znajdowały się przy obecnej ulicy Chopina, przy skarpie. Znajdowały się tutaj podziemne garaże dla miejskich autobusów."

[SA108]

Znalazłem jeszcze, że około 1960 r. siedziba pilskiego PKS znajdowała się pod adresem Chopina 2. Może to ten budynek?

[J23]

W takim razie może ktoś z forumowiczów zna osoby, które pracowały w latach 60tych w PKS. Może ktoś z nich coś pamięta i mógłby potwierdzić te wiadomości

[Radkenth]

Właśnie też poszukuje.

[Krzysztof Ju]

Na stronie pocztowki-schneidemuhl.pila.pl w lipcu 2021 r. pojawiły się dwa bilety komunikacji miejskiej ze schematem sieci.


fot. ze zbiorów Macieja Pyrka.