Jak czytać pismo staroniemieckie

[Krzysztof Ju]

Na stronie Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego "Gniazdo" w dziale opracowań znajduje się dwustronicowa tabela liter pisma staroniemieckiego przygotowana przez Lilianę Molendę. Przydatna rzecz, gdy czytanie niemieckiego pisma neogotyckiego lub pisma Sütterlina sprawia problemy.



Przy okazji, również w opracowaniach na wspomnianej stronie, znajduje się glosariusz niemiecko-polski nazw dawnych zawodów i statusów społecznych z przykładami odręcznego zapisu w pruskich aktach. Nad glosariuszem są też tłumaczenia pruskich formularzy akt stanu cywilnego (urodzenia, małżeństwa, zgonu) i inne pomoce przy odczytywaniu dokumentów niemieckich.

[Krzysztof Ju]

Przydatne wzory pisma neogotyckiego znalezione na fanpage Pismo gotyckie bez tajemnic prowadzonym przez Sławomira Kułacza. Tekst kursywą to komentarz autora fanpage.

Nie samym ręcznym pismem człowiek żyje. Dziś lekcja fraktury, czyli najpopularniejszego drukowanego pisma gotyckiego. W sieci jest wiele podobnych zestawień, ale mało które przedstawia ligatury liter (dolny rząd).


Pomyślałem, że przyda się takie zestawienie często mylonych (bo podobnych) liter fraktury. Wykorzystałem fonty Des Malers Fraktur i Times New Roman.


Drukowane pismo gotyckie to nie tylko fraktura (Fraktur). To także szwabacha (Schwabacher), którą dziś prezentuję. Jeśli chodzi o wydane w XIX i XX wieku książki, które czytałem lub posiadam, szwabacha wydaje się mniej popularna. Jej nazwa jest natomiast dość powszechnie znana i często używana (błędnie) jest jako ogólne określenie pisma (neo)gotyckiego. Niektórzy mówią szwabacha nawet o piśmie ręcznym.
PS: Nie przedstawiam ligatur, bo font, którego użyłem, ich niestety nie ma...


Jak widać, lista myląco podobnych liter w szwabasze jest znacznie krótsza.