Szkoła Policji (Regierungsdienstgebäude am Danziger Platz)

[KJK]

Czy ktoś z Państwa spotkał się z informacją, jakoby w budynku rejencji umieszczony był posąg Fryderyka II Wielkiego?

[Krzysztof Ju]

Informacja taka znalazła się w tekście Eugeniusza Gliwińskiego pt. "Bydgoskie pomniki w latach zaboru pruskiego" opublikowanym w Kalendarz Bydgoski na Rok 1996, s. 96-102. Na stronie 97 napisał:

W dawnym budynku pruskiej Rejencji Bydgoskiej przy ul. Jagiellońskiej 3 (obecnie siedziba Urzędu Wojewódzkiego), na pierwszym piętrze klatki schodowej stał na postumencie model posągu Fryderyka Wielkiego. Było to niezrealizowane dzieło Eduarda Uhlenhutha, tego samego rzeźbiarza, którego autorstwa pomnik w innej wersji postawiono na Starym Rynku. Model pomnika wywieziony został w lipcu 1919 roku do Piły i postawiony w tamtejszym budynku rejencji.

Pomnik Eduarda Uhlenhutha na bydgoskim Starym Rynku to pomnik Fryderyka Wielkiego, który w 1919 trafił do Piły i w latach 1923-1941 stał przy moście nad Gwdą.

Autor tekstu nie precyzuje w którym roku postawiony został posąg. Jeśli rzeczywiście model był w siedzibie pilskiej rejencji przy obecnym pl. Staszica, to nie od 1919 r. tylko najwcześniej w latach 1925-28, gdy zbudowano gmach dla władz rejencji i nadprezydenta prowincji (od 1922 do 1938 r. prowincja Marchia Graniczna Poznań-Prusy Zachodnie, w latach 1919-22 jej zalążkiem było Regierungsstelle Schneidemühl).

Co się działo z modelem posągu między 1919 a 1925-28? Jeśli nie trzymano go w magazynie, podobnie jak pomnik Fryderyka Wielkiego magazynowano między 1919 a 1923 rokiem, to mógł się znajdować w budynku zajmowanym przez władze przed przeprowadzką na Danziger Platz. Wspomniane władze po przeniesieniu się z Bydgoszczy urzędowały początkowo w starym budynku koszar obsługi sterowców przy al. Powstańców Wielkopolskich tj. w jednym z dwóch obecnie nieistniejących budynków naprzeciwko cmentarza.

Czy gdzieś jeszcze władze rejencji urzędowały w latach dwudziestych i trzydziestych? Nie wiem. W dodatku administracyjnie był jeszcze Zarząd Prowincji i gubernator oraz urzędy prowincji. Co najmniej do 1938 roku urzędowali oni w Landeshaus, czyli w zbudowanym w latach 1927-29 budynku obecnego Starostwa Powiatowego. Aktualnie nie potrafię powiedzieć czy parlament, urzędy i gubernator prowincji również należeli do władz rejencji, a tym samym czy po 1929 roku budynków rejencji było więcej niż ten przy ob. pl. Staszica. Być może pomocna będzie w tym książka Jana Wąsickiego pt. "Prowincja Grenzmark Posen-Westpreussen 1918-1933" z 1967 r.

[KJK]

Dokładnie, z tej samej publikacji zaczerpnąłem tę informację, jednak szukam jej potwierdzenia w źródłach pilskich okresu międzywojennego... A odnośnie samego pomnika Fryderyka Wielkiego nad Gwdą, to stał on w Pile do 1940 czy 1941 roku?