Jak spędzaliśmy czas w powojennej Pile

[Jerzyk]

Jako że jestem z pod znaku "Wagi' a podobno pod tym znakiem rodzą się bardzo zgodni ludzie!???
Zgadzam się z tymi co chcą "tekst ze zdjęciami".Ale narazie w moich postach zdjęć nie będzie, może póżniej.

Wyżej opisałem co robili- poza pracą- w latach 1945-50?! no może i póżniej nasi "starzy' ,czytaj w przypadku starszych formułowiczów-rodzice czy "ojce" jak mówili Ci z Kresów, a dziadkowie w przypadku młodszych formułowiczów( ciągnie mnie aby zażartować ale jakoś nie bardzo mogę, ciągle siedzi mi w głowie ta wiadomośc, że nie ma już Bogdana.
Z Bogdanem znaliśmy się (n ie tylko z internetu) i często wymienialiśmy swoje poglądy na te czy inne sprawy" na prywat" czy na adresy internetowe. Nigdy się "nie przemówiliśmy". Ceniłem Go podobnie jak i inni formułowicze. Ja za... to,że pielęgnował(odwrotnie niż ja) u siebie umiejętnośc mówienia i czytania w języku niemieckim, że znał "gotyk" i za.... wiedzę jaką miał o Naszym Mieście. ...i tylko szkoda,że już nigdy....Ech życie.....


Ale wracając do tematu.
No a co robiliśmy my małolaty tamtych lat.???(1945-50)
Głównie to chodziliśmy do szkół i po gruzach (myszkować) i...rozbrajać różnego rodzju amunicję i niewypały.Wielu też z NASZYCH małolatów "w częściach" przenosiło się do Pana.
O jednych takich zbiorowych przenosinach do nieba jest nawet wątek.
pamiętam robiłem zdjęcia tego pogrzebu (z "Barbakanu" przy parku).Ale żadne się nie przechowało. Do dziś nietrudno sobie wywołać w pamięci te masy ludzi i ten szereg trumien idący pod górę ul.Bohaterów Stalingradu.

Z tymi szkołami to też nie było tak prosto jak dziś i jak sobie myślicie.
Przypomnę Wam,że w roku 1945 władze stanęły przed nie lada problemem (nie taki mądry to ja wtedy nie byłem, to są moje dzisiejsze stwierdzenia) - co zrobić z tą młodszą i starszą młodzieżą, która w latach wojny nie chodziła do szkoły??
Otwarto więc klasy "przyśpieszone". Nie pamiętam czy one się własnie tak nazywały czy inaczej, ale do tego się to sprowadzało, że uczniowie tych klas robili dwa lata czy dwie klasy w jednym roku. My "równolaty"- ci,którzy akurat mieli iść do szkoły chodziliśmy już normalnie. I wyobrażcie sobie ,zę ta starsza młodzież (szczególnie dziewczyny) buntowała się i niechciała chodzić z "gówniarzami"- w tym przypadku to okresłenie wieku. Dotyczyło to również i mnie. Wyobrażcie sobie,że siostra mojej matki urodziła się w 1930 roku i ...oczywiście przed wojną tylko liznąła szkółki parafialnej a po wojnie miała już 15 lat i "gedyja" jedna nie chciala chodzić do jednej klasy z takim nie wyrośniętym 7- letnim gówniarzem jak ja!
W efekcie skończyła chyba...no nie ważne!
Ale mimo tego wyrównania, ktore obowiązywało chyba tylko do któregoś roku zdarzały się różne przypadki. W naszej klasie ósmej (nie było wtedy pierwszej klasy w liceum a 8, 9, 10, 11-maturalna ) i aż do matury chodził i uczył się z nami " gówniarzami" jak to On mówił kolega z 1934 czy 1933 roku . Gdyśmy zdawali maturę (w 1956 roku) On miał już lat 22 czy 23. Nie do wojska nie mógł iść bo był ułomny(inwalida kończyn- bodajże po cheine).
A do tego ze szkołami też było nie tak jak teraz,że (żartem co dwie ulica to jedna szkoła.)
Szkoła Powszechna (chyba nie podstawowa) mieściła się (mowię o latach 1945-1949) w budynku przy ul. Piramowicza (dzisiejsza Buczka- jest tam szkoła ale wybaczcie nie wiem jak się zwie)
Szkoła nr 2 (nazywaną ją"białą" od koloru cegły) mieściła się w budynku przy ul.Bydgoskiej.W tym budynku po przeniesieniu tej szkoły była chyba Biblioteka Pedagogiczna!?
Szkoła nr 3 (im.Tadeusza Kościuszki), nazywana również "czerwoną" też ze względu na kolor cegły)- do tej chodziłem, mieściła się tuż obok "białej" przy ul.Bydgoskiej.
Liceum Ogólnokształcące było tam gdzie dziś przy ul.W.Pola(jeśli mylę nazwę szkoły to wybaczcie staremu, wtedy mnie nie interesowało jak się ta szkoła nazywa i tak mi zostało do dziś- bo jak dziadek mawiał ,miałem paść krowy i nauki mi do tego nie są potrzebne). Pamiętam,że było tam gimnazjum i po 9-ciu klasach robiło się "małą maturę". Kończąć ten wątek była ściśła rejonizacja i nie można sobie było ot tak wybrać szkołe, do której się chciało.
W 1950 rok "trójkę" zamieniono na Liceum Ogólnokształcące TPD (nie złośliwie ,wyjaśniam-Towarzystwa Przyjaciól Dzieci) a uczniów "trójki" przeniesiono na ul.Piramowicz (chyba jeszcze a nie Buczka).
I przorganizowano "budynki szkolne.
Jedynka" i :trójka" były na Buczka (czy Piramowicza?) a "dwójka" i "czwórka" przy Bydgoskiej (w tej białej ) no a w "czerwonej" (teraz można powiedzieć,że kolor się zgadzał politycznie)- pierwsze świeckie LO TPD. bo wtedy jeszcze mieliśmy religie w szkołach. W tej szkole religii wtedy nie było.
Nie myśle się nikomu narażać - ale religia "wyszła' ze szkól dopiero wtedy gdy na skutek mianowania przez Watykan na stanowiska kierownicze w diecezjach na Ziemiach Zachodnich - biskupów niemieckich (czyli nie uznania "władztwa polskiego" nad tymi ziemiami,) rządzący skorzystali z okazji i zerwali obowiązujący od przedwojnia i uznawany Konkordat. I wtedy nie tylko "usunięto" religię ze szkoł ,ale i wojsko "zaprzestało" chodzenia w niedziele do Kościoła w zwartym szyku.
A nauka religii odbywała się w różnego rodzju salkach przykościelnych nazywanych katechetycznymi.
Pamiętam jeszcze byłem uczniem gdy otwierano piątą szkołę powszechną w Pile (wtedy na skrzyżowaniu ulic.Dzierżynskiego i Al.Stalina (dzisiejsza Niepodległości!).

A moje dzieci w drugiej połowie lat 60-tych rozpoczynały naukę już w szkole oznaczonej nr 9!

[puma]

witam w drugiej połowie lat 60 nie tylko 9 otworzyła swoje podwoje ale i SP.nr.3 która została przeniesiona z ul.Buczka na ul.wtedy Brzozową,i nadano jej imię Jana Brzechwy.

[SA108]

A propos, powszechnie wiadomo, że SP9 była tzw. "Tysiąclatką", czy to się tyczy także SP3? Powstała mniej więcej w tym samym czasie i wygląda podobnie jak inne takie szkoły.

[Jerzyk]

Njapierw Pumie! Puma - ja chciałem podkreślić,że jednak Pila się rozwijała.Co zresztą też wynika i z Twojej wypowiedzi,że "3-kę" przeniesiono do nowego budynku.
Ale coś mi się zdaje,że to nie była "tysiąclatka" i to byłojuż po otwarciu "9-tki".

[puma]

myślę że obydwie szkoły można nazwać 1000-latkami ponieważ nie tylko są podobne ale można rzecz identyczne i zostały oddane mniej więcej w tym samym czasie

[Kreska poznańska]

Dla Bociana parę słów na temat Czarnej Drogi. Jej właściwa nazwa to ulica Kryniczna. Łączyła Warsztatową z ulicą Okrzei i chyba nadal łączy, choć dziś, w towarzystwie prawdziwej, asfaltowej szosy pomiędzy dwoma rondami, wygląda na zapomnianą ścieżynkę. Była kidedyś szeroką aleją pomiędzy Bagnami i łąką Niwki. Wyznaczały ją wiekowe, potężne drzewa, z których jedno zostało pod koniec lat 50-tych ścięte pionowo w połowie przez piorun. Droga przechodziła nad odnogą rzeczki Farbiarskiej. Był tam mały mostek z żelazną balustradą po obu stronach. Przy ul. Krynicznej, w starej wilii znajdował się kiedyś dom poprawczy dla dziewcząt, jeśli się nie mylę.
Nazwa "Czarna Droga" nie powstała w czasach powojennych. Tak ją nazywano jeszcze przed I wojną światową, zapewne sporo przed.
Pod koniec lat 50-tych uregulowano tę część rzeczki przy mostku i wysypano żwirową odnogę Czarnej Drogi od mostku do ulicy Okrzei przy drugim moście, nad głównym nurtem rzeki Farbiarskiej.
Ruch na tych drogach odbywał się niemały, choć nie samochodowy. Zdarzały się wozy konne z węglem, ale przede wszystkim korzystali z nich piesi i rowerzyści, pracujący w ZNTK.
Pozdrówka.

[Jerzyk]

Puma - to nie takie proste. Wygląd układ architektoniczny itp. nie decydował o przyznaniu statusu "tysiąclatki".
Pamiętam, że w każdej "Tysiąclatce" była "wmurowana" tablica pamiątkowa. Jeśłi możesz sprawdz może jest w tj szkole przy ul.Brzechwy, w szkole nr 3.
A tak na marginesie kiedyś czytałem, że tego tysiąca szkól nie wybudowano. Ponoć skończyło sie to na ok. 750 (o ile pamiętam 736).
Czyli można powiedzieć kolejna akcja, rozpoczęta z rozmachem i nie dokończona.
Tłumaczenie było bardzo logiczne- nie przewidziano, że "idzie niż demograficzny i ze nie będzie miał kto chodzić do tego tysiąca szkół. Może i racja!!!?

[Kreska poznańska]

Wydaje mi się, że Jerzyk ma rację. Pamiętam odejście "Trójki" z budynku przy Buczka i nie nazwano jej nowej siedziby "Tysiąclatką".
W tym budynku przy Buczka mieściła się także szkoła specjalna dla dzieci upośledzonych.
Boisko szkolne zostało w latach 60-tych okrojone. Przedtem wystarczało, żeby podzielić je (w sposób naturalny, bo pośrodku rosły okazałe drzewa) na dwie szkoły, czyli Jedynkę i Trójkę. Boisko otaczał czerwony, ceglany mur. Przy wejściach na teren szkoły przez żelazne, zdobione bramy, na szkolnym podwórku szło się po wyboistych kamieniach, zwanych "kocimi łbami".

W szkole nie było wtedy toalet. Dwie duże znajdowały się w przybudówkach na obu skrzydłach budynku. Jedna dla dziewcząt, druga dla chłopców. Pamiętam, że często jedna z nich była nieczynna z powodu awarii. Woda je zalewała na nawet do sufitu.

Na ostatnim piętrze po stronie Jedynki znajdowała się aula, a w niej scena z ciężką, aksamitną kotarą. Tam odbywały się akademie, a także wyświetlano nam filmy. Początkowo za darmo, potem pobierano opłaty za filmy ponadprogramowe. Pamiętam, że wystarczyło mi sprzedać w sklepie butelkę po śmietanie by kupić sobie bilet...

[SA108]

Pamiętam, że w każdej "Tysiąclatce" była "wmurowana" tablica pamiątkowa. Jeśłi możesz sprawdz może jest w tj szkole przy ul.Brzechwy, w szkole nr 3.

W SP9 chyba jest taka tablica, postaram się to sprawdzić przy okazji zbliżających się wyborów ;)

[puma]

jerzyk być może masz rację co do 3 niestety nie mogę tego sprawdzić mogło faktycznie mnie zmylić to że te budynki były identyczne.

[Jerzyk]

Puma!
Wszystko jest OK, nie o to w tym forum chodzi - a mylić się jest rzeczą ludzką.
Zresztą w innym miejscu napisałem, że nie ma nic bardziej nietrwałego niż ludzka wdzięczność i ludzka pamięć!
Choć złośliwi twierdzą, że na starość pamięta się wierszyki i ...wiele zdarzeń z dzieciństwa a nie pamięta się co się jadło na obiad godzinę czy kilka godzin temu- i podobno to nie jest problemem.
Gorzej, że się nie pamięta czy się robiło -kupę!!! a to jak twierdzi Kaczyński (BOGUSŁAW) jest wielkim sukcesem (patrz ostatni "Przegląd" nr 39 datowany 30.09.2007 str. 40-43)!
A może ja poprostu nie jestem jeszcze aż tak stary?

PS.Chociaż jak wiem Pan Bogusław jest nieco młodszy!

[Kreska poznańska]

Czytając parę dni temu wiadomość o aresztowaniu psedokibiców podejrzanych o zabójstwo, nasunęło mi się wspomnienie z dość wczesnych lat dzieciństwa, kiedy to na mecze piłkarskie chodziło się w Pile z całą rodziną. Na widowni stadionu Polonia przy Okrzei rozsiadali się mążowie, żony i dzieci w różnym wieku. Zabierano ze sobą kanapki, coś do picia i urządzano piknik.
Nie bywałam póżniej na meczach piłkarskich i nie bywam obecnie. Czy może w dzisiejszych czasach mecze piłkarskie wyglądają podobnie? :lol: :lol: :lol:

[ziolek]

Sportem się nie interesuje.Jedyny mecz piłkarski na jakim byłem to w 2005 roku pilskiego MKP. Mogę tylko przypuszać, iż nie jest tak jak było dawniej i jak to Kresko opisujesz.
Już dawno mówiono, że podobne sceny miały miejsce w czasie meczy żużlowych.Wspomniano przy tym,że dawniej bilety były tańsze i stać było na wspólne wyjście z rodziną.Ponoć dziś już tak nie jest.

[Kreska poznańska]

O właśnie! Mecze żużlowe. Czy one nie odbywały się bardzo dawno temu, czyli we wczesnych latach 50-tych, na stadionie przy Mickiewicza? Wyobrażam sobie, że tam pikniki także mogły mieć miejsce (coś mi się wydaje, że wspominał o tym mój ojciec ś.p.).
Meczy żużlowych zaliczyłam w dzieciństwie bardzo wiele, bo mój brat był zapalonym kibicem i zabierał mnie do wpisywania wyników :lol: .
Pamiętam jeszcze Krzyżaniaka seniora i paru pilskich żużlowców. Niektórych znałam osobiście.
Bilety, faktycznie, drogie nie były.

[Kreska poznańska]

Napisałam:....Na widowni stadionu Polonia przy Okrzei rozsiadali się mążowie...


No nie :roll: :lol:, oczywiście, rozsiadali się mężowie.

[Tom]

Hallo
Kochana Kresko !

Byłem w Pile i z przykrością informuję, że obiecanego Foto nie odnalazłem, wnętrza kina w dawnym Domu Kultury "Kolejarz". Przy przeprowadzce, (przy której mnie nie było) wiele rzeczy....
I tak na przykład : wiele starych fotografii na szkle, mojego dziadka, i wiele wiele innych starych rzeczy z piwnicy stało się niepotrzebnych. A Szkoda, no cóż... czasami tak bywa.

Ale wspominasz o Żużlu, nie wiem czy pamiętasz ale w Pile były dwie dyscypliny : Żużlowcy i Motocross.
Motocross było chyba 2 grupy, (niestety nie pamiętam dokładnie, w przyszłości to uzupełnię).
Jednym z nich było Koło Motocrossowe "Włókniarz", przy Zakładach Roszarniczych. W tamtych czasach Motocross w Pile miał 2 kobiety, które lubiły szybkie poniemieckie motory. Wadą tego sprzętu było to, że jeździły tylko bardzo szybko. Na pustych ulicach miasta, które miało wtedy tylko dwie Taxi nr.1 i nr.2 jeździło się wygodnie szybkimi motorami. Dla niektórych zdziwienie, może zgorszenie, kobieta na dwóch
kółkach na motorze ! (kobiety nie były kwalifikowane do żużlu na stadionach, uczestniczyły w różnych poza stadionowymi wyprawach motorami)
Oto chyba jedyne zachowane Foto "Włókniarza" 1956 rok



Na tym Foto nie ma drugiej kobiety, rozbiła się na jednym z motorów wchodząc w zakręt na Koszycach wpadła na drzewo koło młyna i zginęła. (nazwiska uzupełnię)

Pozdrawiam
Tom

[Mistrz]

Tutaj znajdują się inne stare fotografie żużlowców:
http://poloniapila.isp.net.pl/html/histor-foto.php

[SA108]

Co to za miejsce?

[Tom]

To Foto jest zrobione w Pile, niestety kartka gdzie, i nazwiska zostały w Pile.
Przy najbliższym urlopie postaram się jej nie zapomnieć.

Tom

[Kreska poznańska]

Hallo Tom! :D
Co do zdjęcia z kina, cóż, trochę szkoda, ale da się przeżyć. Gorzej z tymi fotografiami na szkle. To wydaje mi się smutne :cry:

Ja, niestety, na temat pilskiego motocrossu ani be ani me nie mogę powiedzieć. Przyznam się, że w ogóle nie wiedziałam, że istniał.
Jest to jednak całkiem ciekawe dowiedzieć się i zobaczyć ślad na fotce.

No to Wy sobie możecie jeszcze trochę o żużlu, czy motokrosie, a ja opowiem w paru słowach co robiła młodzież i starsze dzieci w październiku. Jeździła na przykład do wsi Dolaszewo na wykopki. Zabierano nas rozklekotanymi samochodami wojskowymi. Siedzieliśmy na rzędach ławek pod brezentowym dachem i śpiewaliśmy pieśni żołnierskie i biesiadne. Zarobione przez klasę pieniądze przeznaczaliśmy na wycieczki. No i trzeba było się napracować, niestety. Kartoflami też się rzucaliśmy i też zdarzało się, że dostało się niechcący wychowawcy. Sądzę, że dziś wszystko wygląda podobnie i młodzież nadal pomaga w pracach polowych. Może tylko dociera na miejsce autobusami. W zasadzie, udział w wykopkach był obowiązkowy, ale mogli z tego zwolnić pisemnie rodzice.

A czyny społeczne to jeszcze inna historia. Było ich niemało. Te typowo jesienne to sprzątanie parku i skwerów. Niektóre z czynów społecznych miały charakter sezonowy, inne dostosowane były do sytuacji powstającego z gruzów miasta, jeszcze inne polegały na przygotowywaniu się do świętowania. Moim tu zadaniem nie jest ocena sensowności tych ostatnich. Podaję tylko fakty. Sensowności czynów sezonowych i przy wznoszeniu miasta z gruzów chyba nikt nie może poddać w wątpliwość.

Pozdrawiam wszystkich w ciepłych barwach jesieni.

[SA108]

W SP9 chyba jest taka tablica, postaram się to sprawdzić przy okazji zbliżających się wyborów ;)

I sprawdziłem, tablicy już nie ma, ale wiem że była.

[makrok]

W latach 60-tych na poligonie od strony ul.Wawelskiej (wtedy mówiliśmy "Czarna Droga") odbywały się zawody motocrosowe . Oglądało je dużo ludzi . Pozostałością po tych zawodach jest kopiec na górze nad stawkami. Mówiliśmy na niego "skocznia",bo zawodnik wylatywał na nim w powietrze i nie koniecznie lądował na kołach.Dużych emocji dostarczało też obserwowanie stromych zjazdów z góry w stronę ul.Wawelskiej.Może ktoś ma fotki ?

[SA108]

Sporo fotek tych zawodów jest w prezentacji J. Szwedzińskiego "Piła prawie wczoraj".

[ziolek]

W SP9 chyba jest taka tablica, postaram się to sprawdzić przy okazji zbliżających się wyborów ;)

I sprawdziłem, tablicy już nie ma, ale wiem że była.

Słowa SA109 potwierdza ta fotka:



Na tablicy widnieje napis "Szkoła roku(?) tysiąclecia państwa..."

[Kreska]

Proszę by szanowni eksperci rzucili okiem na te fotografie. Czy w tym budynku, gdzie przed wojną znajdował się dom towarowy i fotograficzne atelier, po wojnie mieściła się apteka?
Pozdrawiam.