Re: Sławni Pilanie i Pilscy bohaterowie - z miasta i okolic
: 03 gru 2015, 21:17
A swoją drogą ciekawym mógłby być wątek z przedstawieniem wspomnień ludzi, którzy o Piłę się przed laty otarli.
www.powstanie.szubin.net pisze:Schoen Antoni (1892-1978), ppor., ur. 26.05.1892 r. w Cerekwicy k. Żnina. Syn Jana Wilhelma (30.06.1842-30.08.1930) i Teresy z domu Rybak (6.10.1850-10.04.1938). Ojciec, urodzony w Bruszczewie k. Śmigla, pracował jako owczarz w Cerekwicy. Matka urodziła się w Kcyni i zajmowała się gospodarstwem domowym.
Antoni Schoen po ukończeniu szkoły powszechnej w Cerekwicy (po 1910 r.) wyemigrował do Prus w poszukiwaniu pracy. Pracował w hucie na terenie Westfalii i 15.10.1912 r. został powołany do służby w wojsku pruskim. W okresie od 15.10.1912 r. do 1.09.1914 r. służył w 5. Pułku Grenadierów, a następnie kolejno w służbach wartowniczych: w sztabie 5. Pułku Piechoty (2.09.1914-16.05.1916), w Generalnym Korpusie nr V (17.05-23.09.1916), w sztabie 9. Dywizji Piechoty (24.09.1916-24.04.1917), w sztabie 5. Dywizji Piechoty (25.04-31.05.1917) i w służbie kwatermistrzowskiej (1.06.1917-20.12.1918). Awansował do stopnia podoficerskiego i został 1.01.1917 r. odznaczony pruskim Krzyżem Żelaznym II kl.
20.12.1918 r. uzyskał przepustkę i przyjechał do rodzinnej Cerekwicy z zamiarem pozostania już w Polsce.
1.01.1919 r. wstąpił ochotniczo do oddziału powstańczego. Służył do 15.01.1919 r. w kompanii żnińskiej m.in. w zwiadzie konnym na froncie północnym, głównie w rejonie Łabiszyna. W okresie 16.01-6.05.1919 r. służył w żandarmerii polowej wojsk powstańczych.
Po zaprzestaniu walk powstańczych 7.05.1919 r. został żołnierzem Wojsk Wielkopolskich (z zaliczeniem służby od 1.01.1919 r.) i nieprzerwanie do 12.02.1921 r. służył w 9. Pułku Strzelców Wielkopolskich, przemianowanym 9.02.1920 r. na 67. Pułk Piechoty Wielkopolskiej.
W ramach tego pułku przebył szlak bojowy na froncie litewsko-białoruskim i w walkach pod Nasielskiem, uczestnicząc w wojnie polsko-bolszewickiej. Od września 1920 r. pełnił służbę na linii demarkacyjnej polsko-litewskiej w rejonie Suwałk.
W Wojsku Polskim awansował do stopnia sierżanta. Z dniem 28.08.1923 r. został przeniesiony do rezerwy.
Po zakończeniu działań wojennych 20.09.1921 r. rozpoczął służbę w Straży Celnej. Służbę rozpoczynał na strażnicy w Nowym Wiecu koło Skarszewa, niedaleko Starogardu Gdańskiego, skąd 1.08.1922 r. został przeniesiony do Urzędu Celnego w Miasteczku Krajeńskim. Stałym pracownikiem Straży Granicznej został 1.01.1924 r. Przez wiele lat pracował na posterunku w Jeziorkach k. Piły w stopniu przodownika, będąc komendantem tej placówki. Wykonując sumiennie swoje obowiązki, dał się we znaki niemieckim przemytnikom.
Mieszkał z rodziną w Miasteczku Krajeńskim (1922-1924), Brzostowie (1924-1932) i Jeziorkach (1932-1939). W sierpniu 1939 r. cała rodzina została ewakuowana do Warszawy.
Po wybuchu II wojny światowej zgodnie z otrzymanymi rozkazami dotarł 9 września do Warszawy, a następnie kierował się do Lwowa. 25 września dostał się do niewoli niemieckiej. W 2 dni później został przewieziony do Tarnowa, a po kilku tygodniach zwolniony z obozu. Do Grabówna, gdzie mieszkała jego rodzina, wrócił 21.10.1939 r. Został natychmiast aresztowany przez gestapo i zesłany do obozów w Oranienburgu, a 6.09.1940 r. do Dachau, gdzie został więźniem nr 18461. W tym obozie gestapowiec butem wybił mu prawe oko. Po usilnych zabiegach rodziny został jako inwalida zwolniony z Dachau w marcu 1941 r. i wrócił do Grabówna. Do końca wojny pracował tu jako woźnica u nadleśniczego.
W styczniu 1945 r. rosyjski żołnierz chciał go zastrzelić po znalezieniu przechowywanego munduru Straży Granicznej. Z uwagi na niemiecko brzmiące nazwisko był w pierwszych miesiącach 1945 r. prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa m.in. przetrzymywano go w piwnicach budynku, w którym obecnie znajduje się Szkoła Policji w Pile. W tym czasie byli tam również przetrzymywani Niemcy.
15.08.1945 r. otrzymał przydział dziesięciohektarowego gospodarstwa w Żeleźnicy k. Krajenki i mieszkał tam z rodziną do 1952 r. W 1952 r. przeprowadził się z rodziną do Piły (zamieszkał na ul. Wawelskiej 1) i pracował jako poborca podatkowy.
30.07.1957 r. został członkiem Koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Pile (leg. nr 27027).
Uchwałą Rady Państwa z dnia 11.11.1972 r. za udział w Powstaniu Wielkopolskim został awansowany do stopnia podporucznika Wojska Polskiego.
Związek małżeński z Gertrudą z domu Zimną (17.03.1902-1986) zamieszkałą w Skarszewie k. Starogardu Gdańskiego zawarł w 1922 r. Był ojcem 5 dzieci. Czworo dzieci urodziło się w Brzostowie: córki Zyta (26.07.1924-29.04.2003, zmarła i została pochowana w Pile) i Łucja (ur. 23.01.1926) oraz synowie: Czesław (13.05.1928) z zawodu mechanik samochodowy i Zenon (ur. 30.12.1931), również mechanik samochodowy. Najmłodszy syn Aleksander (ur. 20.04.1940) z zawodu nauczyciel wychowania fizycznego urodził się w Grabównie. Antoni Schoen doczekał się 10 wnuków.
Antoni Schoen za zasługi wojenne i wzorową pracę został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski leg. nr Ł-55551 z 18.12.1968 r., Wielkopolskim Krzyżem Powstańczymi leg. nr C-6288 z 15.03.1958 r., Brązowym Krzyżem Zasługi dok. nadania nr 4655/a z 10.11.1930 r., Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, medalem „Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości”, medalem „Zwycięstwa i Wolności 1945” leg. nr 365-71-169 z 16.02.1972 r., Odznaką Grunwaldzką leg. nr 33406 z 9.05.1969 r.
Zmarł w Pile 11.01.1978 r. i został pochowany na miejscowym cmentarzu komunalnym, kwat. 8/C-17-15,16. W 1984 r. pochowano w tym grobie jego żonę Gertrudę.
Autor publikacji: Wojciech Kicman
Bibliografia: Na podstawie dokumentów rodzinnych udostępnionych w lutym 2009 r. przez syna Aleksandra zamieszkałego w Pile.
W zeszłym roku poznałem w Pile Niemców, którzy szukali miejsca zamieszkania Brauna, ale nikt im w tym nie był w stanie w Wyrzysku pomóc.SA108 pisze:Warto dodać, że budynek, w którym mieszkał von Braun, istnieje do dziś. Słynny naukowiec był synem miejscowego burmistrza i mieszkał w budynku ratusza, który jest dziś siedzibą Urzędu Miasta i Gminy. Może warto by było, gdyby samorządowcy ufundowali tablicę pamiątkową.
TVP2 planuje z kolei produkcję serialu opartego na powieści „Legion” Elżbiety Cherezińskiej opowiadającej historię Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, która przedarła się przez Czechy do amerykańskiej strefy okupacyjnej. "Chcę przedstawić dzięki „Legionowi” historię, która jest pełnokrwista, budzi do dziś gorące emocje, a opowiada o polskim zwycięstwie odniesionym wbrew wszystkiemu i wszystkim" – mówi Maciej Chmiel dyrektor TVP2.adam pisze:Elżbieta Cherezińska ur. 9 października 1972 w Pile – znana polska pisarka, teatrolog.
Ostatnia jej książka nosi tytuł "Legion" jest powieścią o żołnierzach "Brygady Świętokrzyskiej" z Narodowych Sił Zbrojnych.
http://www.cherezinska.pl/elzbieta_cher ... 06_13.html
pila.pl pisze:
„Znak pamięci” na mogile Westerplatczyka śp. Bronisława Wilbika.
Na cmentarzu komunalnym w Pile znajduje się grób jednego z ponad 200 żołnierzy którzy w 1939 roku walczyli na Westerplatte. Strzelec Bronisław Wilbik pełnił funkcję celowniczego działka przeciwpancernego przy wartowniach nr 1 i 2. Do Piły przeniósł się wraz z rodziną w latach 50-tych XX wieku i tutaj mieszkał aż do śmierci, to jest do dnia 8 maja 1984 roku.
Podczas dzisiejszej uroczystości odsłonięta została pamiątkowa tablica „Znak Pamięci” na mogile śp. Bronisława Wilbika.
Na cmentarzu licznie zgromadzili się Rodzina Westerplatczyka, delegacje sztandarowe pilskich szkół, przedstawiciele Wojska oraz starosta pilski. Prezydent Piotr Głowski podziękował w szczególności obecnej na uroczystości młodzieży za pamięć o bohaterach wojennych, cytując słowa Jana Pawła II, które papież wypowiedział 12 czerwca 1987 na Westerplatte: „Każdy z Was młodzi przyjaciele znajdzie też w życiu jakieś swoje Westerplatte, jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić, jakiś porządek prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić , obronić - dla siebie i dla innych”.
Uroczystość zorganizowana została przez Klub Szkół Westerplatte oraz Szkołę Podstawową im. majora Henryka Sucharskiego w Resku.
Źródło: www.pila.pl
Data wydania: 12 maja 2016
swietarodzina.pila.pl pisze:
Od ks. Michała do ks. Adalberta
Na ostatnim wykładzie “Kościelnych dziejów Piły” można było poznać proboszczów Piły sprzed … 500 lat!
Środowy wykład wygłosił ks. Tomasz Szugalski, historyk i proboszcz z Kołobrzegu.
— Im patrzymy w głąb historii tym mamy mniej informacji. Głównie interesuję się XIX wiekiem, ale miałem do dyspozycji staropolskie wizytacje jakie były w pilskim kościele katolickim. Stąd udało mi się stworzyć listę pilskich proboszczów. Niestety, nie mogę powiedzieć, że jest to w 100% pełna lista — mówił prelegent.
Każdy z obecnych na sali otrzymał listę 29 proboszczów i komendarzy (zarządców parafii) od czasów staropolskich aż do 1914 roku.
Prawdopodobnie pierwszym proboszczem w Pile był ks. Michał (nazwisko nieznane).
— Podobnie jak z powstaniem Piły, tak i z pierwszą parafią są problemy z określeniem daty powstania. Doszukałem się, że pierwszy ksiądz z czasów staropolskich to ks. Michał. Pierwsza wzmianka o nim jest już w 1457 r. Te same źródła podają, że od pierwszej połowy XV wieku w Pile istnieje kościół pw. NMP i św. Jana Chrzciciela — wyjaśniał ks. Szugalski.
Ks. Tomasz opowiadał pokrótce o wszystkich proboszczach począwszy od ks. Michała aż do ks. Adalberta Lenza. — Najbardziej znanym był ks. Bocheński z lat 1797 – 1812, a najbardziej zasłużonym dla Polaków i pilskiej parafii ks. Ludwik Stock, proboszcz z lat 1856 – 1904 r. — podsumował.
Ostatniego wykładu z trzeciej serii “Kościelnych dziejów Piły” wysłuchało prawie 40 osób.
Jak zapowiedział moderator, ks. Jarosław Wąsowicz, cykl wykładów związanych z religijną historią miasta będzie kontynuowany już od września tego roku.
Lista od czasów staropolskich do 1914 roku
Ks. Michał – proboszcz (1457–1460 r.)
Ks. Mikołaj Trzebuchowski – proboszcz (1477 r.)
Ks. Piotr – proboszcz (1481 r.)
Ks. Mikołaj z Mosiny – proboszcz (1481 r.)
Ks. Maciej Cichosz – proboszcz (1566 r.)
Ks. Mikołaj z Ujścia – proboszcz (1566 r.)
Ks. Marcin Gumowski – proboszcz (1586 r.)
Ks. Marcin Osłowski – proboszcz (1607 r.)
Ks. Jan Radowius – proboszcz (1619 r.)
Ks. Wawrzyniec z Chodzieży – proboszcz (1626 r.)
Ks. Bartłomiej Śmigielski – proboszcz (1658 r.)
Ks. Michal Franciszek Gotszalk– proboszcz (1724 r.)
Ks. Walter – proboszcz († 1787 r.)
Ks. Antoni Zulsdorff – proboszcz (1792 r.)
Ks. Jan Ignacy Bocheński – proboszcz (1797 – 1812 r.)
Ks. Klemens Walknowski – proboszcz (1815 r.)
Ks. Franciszek Salezy Tycki – komendarz (1815 r.)
Ks. Jan Prelwitz – komendarz (1815 – 1818 r.)
Ks. Walenty Ostachiewicz – proboszcz (1815 – 1833 r.)
Ks. Teodor Dyniewicz – komendarz (1833 – 1835 r. i 1848 – 1849 r.)
Ks. Chrystian Mikołaj Sydow – komendarz (1835 – 1836 r.)
Ks. Piotr Boiński – komendarz (1836 – 1837 r.)
Ks. Konrad Busse – proboszcz (1836 – 1848 r.)
Ks. Aleksander Pestrich – komendarz i proboszcz (1848 – 1850 r.)
Ks. Augustyn Gismann – komendarz (1850 – 1856 r.)
Ks. Ludwik Stock – proboszcz (1856 – 1904 r.)
Ks. Leon Gajowiecki – komendarz (1904 – 1905 r.)
Ks. Franciszek Renklawitz – komendarz (1905 – 1907 r.)
Ks. Albert Wojciech Lenz – proboszcz (1907 – 1914 r.)
Źródło: www.swietarodzina.pila.pl
Data wydania: 9 czerwca 2016
Der Kunstmaler Hans Schön wurde 1917 in Schneidemühl (Kreis Kolmar / Posen) geboren und verstarb 1994 in Offenbach.
koszalin.gosc.pl pisze:
Sprawiedliwa wśród Narodów Świata
Urodzona w Pile franciszkanka została pośmiertnie uhonorowana za ratowanie żydowskich dzieci podczas niemieckiej okupacji.
Siostra Anna Tekla Budnowska ze zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi urodziła się w Pile 7 lipca 1907 r. W czasie okupacji niemieckiej, będąc pod stałym zagrożeniem denuncjacji i represji, ukryła 23 dzieci żydowskich w szkole klasztornej w Łomnej, gdzie pełniła funkcję przełożonej domu.
Tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata został jej przyznany we wrześniu ubiegłego roku, ale do tej pory Departament Sprawiedliwych w ambasadzie Izraela w Polsce szukał rodziny siostry, aby wręczyć medal i podziękowania. Udało się to dopiero miesiąc temu w Pile. Bliscy odnaleźli się w mieście, w którym franciszkanka przyszła na świat.
- Kolega z pracy zapytał zaintrygowany zbieżnością nazwisk. Skontaktowałem się z Ambasadą w Warszawie i okazało się, że to chodzi właśnie o moją ciocię. Oczywiście wiedzieliśmy o jej działalności podczas wojny, chociaż nie zdawaliśmy sobie pewnie sprawy z tego, jak wielkie znaczenie miała. Sama niewiele o tym wspominała. Była z tych ludzi, którzy więcej robią niż mówią - mówi Jan Budnowski, siostrzeniec uhonorowanej zakonnicy.
Pan Jan odbierze medal przyznany jego cioci 22 stycznia na uroczystości w Gnieźnie.
Siostra Anna Tekla Budnowska zmarła 17 marca 1994 r. w Warszawie.
Więcej o s. Budnowskiej w jednym z kolejnych wydań papierowych "Gościa Koszalińsko-Kołobrzeskiego".
Autor: Karolina Pawłowska
Źródło: www.koszalin.gosc.pl
Data wydania: 10 stycznia 2018
I dla uzupełnienia fragment relacji prasowej z niedziela.pl:asta24.pl pisze:
Dwie rodziny Sprawiedliwe wśród Narodów Świata
Dwie rodziny z Piły odebrały medal “Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przyznane pośmiertnie ich krewnym. Uroczystość odbyła się dziś w Gnieźnie w ramach XXI Dnia Judaizmu.
Medalami i dyplomami honorowymi odznaczono pośmiertnie: Czesławę i Wojciecha Pachurków z Piły, Mariana Połowicza ze Środy Wielkopolskiej oraz urodzoną w Pile s. Teklę Budnowską ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.
Matka przełożona Tekla Budnowska, która mieszkała w kamienicy przy dzisiejszej ul. 11 Listopada, w Warszawie uratowała od zagłady 24 żydowskich dzieci. W imieniu nieżyjącej już zakonnicy, a swojej cioci, medal odebrał Jan Budnowski oraz Krystyna Kabat.
Drugi medal odebrała rodzina Wojciecha i Czesławy Pachurek, którzy pomogli przeżyć braciom Chaimowi i Jakubowi Zandmanom oraz innym członkom ich rodziny w Puchaczach, w okolicach Międzyrzecza. Medal w imieniu swoich dziadków odebrali Maria Lipkowska oraz Wojciech Pachurek.
Trzeci medal otrzymała rodzina Mariana Połowicza z Mokrzyszowa koło Tarnobrzegu, który uratował życie doktor Olgi Lilien.
Tytuł “Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przyznawany jest od 1963 roku przez jerozolimski Instytut Yad Vashem osobom niosącym pomoc Żydom w czasie II wojny światowej. Do tej pory tytułem wyróżniono ponad 26,9 tys. osób z całego świata. Polscy Sprawiedliwi stanowią wśród nich największą grupę – przeszło 6,8 tys. osób.
Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 22 stycznia 2018
Medalami odznaczono pośmiertnie czworo Wielkopolan: Czesławę i Wojciecha Pachurków z Piły, Mariana Połowicza ze Środy Wielkopolskiej oraz urodzoną w Pile s. Teklę Budnowską ze zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. W Gnieźnie otrzymali je potomkowie i krewni uhonorowanych.
Matka przełożona Tekla Budnowska, uratowała od zagłady 24 żydowskich dzieci w tym Janinę Dawidowicz. W 1943 roku Janina jako 13-letnia dziewczynka trafiła do prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi i była jednym z dzieci ukrywanych przez siostry w Warszawie. Po wybuchu Powstania Warszawskiego matka Tekla Budnowska zdołała przekonać niemieckiego oficera, aby pomógł siostrom w wyprowadzeniu 120 dzieci polskich i żydowskich z miasta. Po wydostaniu się z miasta siostry wraz z podopiecznymi zamieszkały w opuszczonej szkole w Gostowcu, gdzie przebywały do wyzwolenia w styczniu 1945 roku. Czesława i Wojciech Pachurkowie, którzy ukrywali braci Haima i Jakuba Zaidmanów oraz innych członków ich rodziny. Gdy Niemcy w czasie obławy odkryli w domu Pachurków ślady ukrywania Żydów zastrzelili Wojciecha na oczach żony i 6-letniego syna Mariana. Bracia Zaidmanowie również nie przeżyli zagłady.
Marian Stanisław Połowicz ocalił życie dr Oldze Lilien, żydowskiej lekarce pochodzącej ze Lwowa. Za jego zgodą i przy jego pomocy ukrywała się w szkole w Mokoszycach, gdzie był dyrektorem. Pracowała jako pomoc kuchenna. Po wojnie dr Olga organizowała opiekę pediatryczną w Tarnobrzegu.