W ostatnie dni na skutek m.in. interwencji mieszkańca Piły oraz jednego z radnych miejskich dokonano lustracji i drobnych prac porządkowych na terenie dawnego kompleksu cmentarnego przy obecnej al. Wojska Polskiego. To ciekawy temat i zasługuje na poświęcenie mu większej uwagi, a być może nakładów przy upamiętnieniu tego miejsca.

Na kanwie dyskusji, jaka się potem zawiązała wypłynął w Faktach Pilskich wątek leśnego duktu prowadzącego w lesie od obwodnicy na wysokości Podlasia w kierunku strzelnicy wojskowej. Droga na długości ok. 700 m utwardzona jest resztkami płyt nagrobnych w dużej części kształtem przypominających macewy. Wszystkie, prócz kilku są odwrócone napisami ku ziemi i trudno, a właściwie niemożliwe jest odczytać ich treść. To artefakty, które nie powinny tam się znajdować! Gdzieś, kiedyś obiło mi się o uszy (być może nawet tu przeczytałem) że dukt został utwardzony już po II wojnie i posłużyły do tego resztki tablic z kirkutu przy obecnej ul. Konopnickiej zniszczonych przez nazistów po 1933. Przeszukałem Dawną Piłę i nic nie zalazłem pomimo różnych słów kluczowych. Czy ktoś wie więcej o tym fakcie i miejscu?

http://forum.dawna.pila.pl/viewtopic.php?f=11&t=217
Nie wiem czy tam leżą macewy, 6 lat temu gdy pisałem posta w wyżej wymienionym linku były widoczne takie płyty nagrobne jak na załączonych fotografiach, dziś pierwszej płyty już nie ma, dwie pozostałe w dalszym ciągu utwardzają leśną drogę. Oczywiście dałem fotografie czytelnych płyt, reszta niestety jest odwrócona przez co ciężko o ustalenia.
Pozdrawiam

Daleko mi od znawcy tematu, ale kształty niektórych macew są charakterystyczne. Ot, choćby te na poniższych zdjęciach wykonanych 13.05.2011:


A tu widok utwardzonej drogi:

Czyli ludzkie sumienie leży i dosłownie i w przenośni.

No to może postaramy się to zebrać i złożyć w jakimś lapidarium.

Ludziom z forum udało się sprowadzić samolot, to przeniesienie tych nagrobków nie będzie chyba wielkim problemem.

Do kogo ta droga w ogóle należy, czy właściciel lub zarządca nie wie co tam się dzieje? Trudno aby osoby prywatne rozbierały drogę bez względu na to z czego ona jest zrobiona.

Hm... Tak na dobrą sprawę, to swoim postem nie mam aspiracji do kreowania kolejnych miejsc pamięci. Takie znaleziska i wynikające szukanie odpowiedzi, co z tym zrobić przekracza moją wyobraźnię. Setki, jeśli nie tysiące cmentarzy podzieliły wspólny los i zostały pokryte niepamięcią. Nie ma głębszego sensu tworzyć w rejonach tych odkryć lapidariów lub wydzielać je z planowania przestrzennego. Tak właśnie jest z pozostałościami wzdłuż al. Wojska Polskiego, które można upamiętnić obeliskiem z wielowyznaniową symboliką i skromnym zbiorem zachowanych tablic. Teren wcześniej, lub później zostanie zagospodarowany, a pamięć pokładów ludzkich szczątków zaniknie, jak to się zazwyczaj dzieje z opuszczonymi cmentarzami.

Zupełnie inna sytuacja jest z kawałkami nagrobków rozrzuconymi po leśnej drodze w miejscu, które nigdy cmentarzem nie było. Spacerując po artefaktach nie czuję pełnego komfortu mając pod stopami relikty czyjejś pamięci. Mogę powiedzieć, że to dziwne uczucie dla człowieka wychowanego w określonej sferze kulturowej z zakorzenionym szacunkiem do wszelkiego sacrum. Jednak nikt przy zdrowych zmysłach nie wyznaczy leśnej drogi, jako cmentarza. Są dwa rozwiązania tego problemu; po pierwsze przenieść gruz do lapidarium lub na istniejący cmentarz np. Leszków do specjalnej kwatery albo... pozostawić bez zmian na świadectwo bezduszności, która jest immanentnym składnikiem każdych czasów. Pierwsze rozwiązanie wymaga nakładów, lecz jest wyrazem godnego uczczenia pamięci o naszych poprzednikach. Natomiast druga opcja jest beznakładowa i będzie długo jeszcze dowodem na 'wrażliwość' osiedleńców z Ziem Odzyskanych.

Oczywiście, że te tablice powinne być przeniesione w inne miejsce, lecz chcę podkreślić, że jeśli droga ta należy np. do Lasów Państwowych to i te tablice należą do nich. Chodzi mi o to aby czasami osoby robiące coś w dobrej wierze nie weszły w konflikt z prawem, aby nikt im nie zarzucił, że chciały coś ukraść. Zrobienie drogi z nagrobków to barbarzyństwo, to miejsce należy posprzątać.

Dodam, że na rok 2011 r. przewidziano pracę porządkowe na terenie dawnego cmentarza na Koszycach. Mamy także niedawny przypadek uporządkowania mogił żołnierzy niemieckich przy ulicy Mickiewicza. Zatem można mówić o pewnym trendzie godnego zachowania miejsc pochówku dawnych pilan. Czy zatem 2012 r. będzie rokiem godnego zagospodarowania płyt nagrobnych o jakich w tym temacie mowa? Można spróbować by tak się stało. :)

Wydawało mi się to dość oczywiste, że trzeba najpierw pogadać z właścicielem drogi. Przede wszystkim trzeba się dowiedzieć, kto nim jest.

Chyba nie jest jakimś wielkim problemem zorganizowanie takiej akcji. Moim zdaniem warto się tego podjąć.

Ktoś może pomóc i choćby na prymitywnej mapce wskazać gdzie znajduje się to miejsce?

Ok ok. Ale która to z tych dróg?

Obojętnie, którą wejdziesz do lasu, po kilkuset metrach trafisz na bruk. Nie jestem pewien precyzji wskazania na mapce, ale dasz radę :mryellow:

wojtaq pisze:Obojętnie, którą wejdziesz do lasu, po kilkuset metrach trafisz na bruk. Nie jestem pewien precyzji wskazania na mapce, ale dasz radę :mryellow:

Co do górnego znacznika to nie jestem pewien, wg mnie trzeba wejść drogą z dolnego znacznika lub jeszcze kolejną (patrząc w dół) drogą leśną. Droga z nagrobków idzie "równolegle" do 10/11 a potem skręca w prawo w miejscu spotkania z drogą z dolnego znacznika.

To jest tak - zostawiasz auto na piaszczystym fragmencie pobocza, z którego odchodzi (chyba) górna prostopadła do K11 ścieżka. Potem tup, tup, tup do lasu i po kilkudziesięciu metrach będzie poprzeczna, gdzie rozpoczyna się szlak nagrobkowy. Jeśli pójdziesz w lewo to po rychłym zakręcie pod kątem prostym w prawo, przez kilkaset metrów będziesz miał pod nogami połamane płyty. Jeśli w prawo, a po kilkudziesięciu metrach znów w prawo to dotrzesz drugą ścieżką do K11, lecz nieco poniżej punktu wejścia. Tu również leży nieco cmentarnego gruzu. Uwaga na pokaźną i dobrze zorganizowaną grupę przestępczą komarów tnących niemiłosiernie! W pierwszej opcji ich nie ma :mryellow:

Dzięki za pomoc. :)

Pewnie wielkim zaskoczeniem nie będzie to co napiszę.

Leśniczówka Płotki i Nadleśnictwo Kaczory - pod te placówki podlega ten teren.

Wydaję mi się, że kolejnym krokiem jaki warto poczynić jest konserwator zabytków. Być może swoją wiedzą mógłby pomóc i określić pochodzenie i okoliczności ułożenia tych płyt nagrobnych. Być może taką wiedzę posiadają też sami leśnicy.

Może o akcji porządkowania tej drogi z płyt nagrobkowych, w tym wielu macew powiadomić grupę Magurycz, która zajmuje się takimi pracami?
Tak tylko sugeruję, bo grupa robi to nieodpłatnie. Region działania Magurycza to przede wszystkim Podkarpacie i Małopolska, może zainteresowałby ich także los zniszczonych płyt i cmentarzy w Pile.
Polecam poczytać o tych zapaleńcach: http://www.magurycz.org/

Byłem i zobaczyłem i myślę, że oprócz może kliku słabo zachowanych, zniszczonych płyt nagrobnych na drodzę tej dominują przeróżne odpady budowlane (fragmenty betonowych płyt, lastrika). Przypuszczam, że są one powojenne i pochodzą z któregoś z pilskich przedsiębiorstw budowlanych, a służyły utwardzeniu drogi do miejsca lasowania wapna. U końca utwardzenia drogi w lesie jest kilka znacznych dołów, podejrzewam, że po lasowaniu wapna.

Być może pomyliłem miejsca, być może czegoś nie dostrzegłem, ale jeśli nie to moim zdaniem płyt nagrobnych jest naprawdę mało i są bardzo słabo zachowane.

Może fakt obecności odpadów budowlanych jest wskazówką skąd te pozostałości grobów pochodzą? Może z terenu cmentarza przy Al. Powstańców Wielkopolskich za płotem, którego znajdował się zakład budowlany? Utwardzając drogę wykorzystano odpady zakład pokusił się o wykorzystanie nie tylko odpadów, ale także pozostałości grobów.

Taka moja hipoteza. Nie upieram się przy niej i nie twierdzę, że nie jest ona łatwoobalalna. :)

Informacja, która mnie dosłownie zaszokowała, choć nie dotyczy Piły.

Tablice nagrobne z XIX wieku wystawione na sprzedaż. Konserwator zabytków: to przestępstwo » http://www.tvn24.pl/chcial-sprzedaz-zab ... 732,s.html