Kościół Syjonu i inne kaplice

[SA108]

Jeśli już jesteśmy przy sektach... :D
Ciekawa jest również sprawa kaplicy przy dzisiejszej ul. Witosa. Na mapach z okresu międzywojennego jest ona oznaczona jako "Sions Kirche". Co to znaczy? "Kościół Syjonu"? Może ta kaplica należała do jakiejś "sekty"? Znalazłem tylko jedno zdjęcie tej kaplicy, i to już powojenne:

Może ktoś ma jakiekolwiek informacje lub zdjęcia tego kościółka?

Ps. Poszukuję również informacji i zdjęć kaplic na cmentarzach przy al. Wojska Polskiego i ul. Śniadeckich.

[Mistrz]

Dziwne, dlaczego nigdzie nie ma żadnych informacji nt. "Sions Kirche".
O kaplicy przy ulicy Śniadeckich wiem tylko, że była drewniana.
A o kaplicy przy Wojska Polskiego pierwszy raz słyszę.

[Kanclerz]

Może kaplica przy Wojska Polskiego była przy krematorium?

[Tom]

Oczywiscie byla kaplica przy Wojska Polskiego (dawniejszej ul. Berlinskiej ktöra istniala prawie do 60 roku). Wspomina to przewodnik po Schneidemühl z 1936 roku "Im änlich moderner Bauweise ist die Beerdinungskapelle auf dem evangelichen Friedhof der Berliner Vorstadt ausgefürt.Von ihrem Altarbild kann mam das Gleiche sagen wie von den Wandgemälden in der Antoniuskirche" str.34
- W podobnym nowoczesnym stylu wybudowano kaplice pogrzebowä na ewangelickim cmantarzu, na przedmiesciu berlinskim. A przed oltarzem, mozna powiedziedziec ze te same malowidla jak w kosciele sw. Antoniego.
Poprzednie zdania w j.niemieckim opisuja wnetrze kosciola sw. Antoniego.

Sions Kirche - tak oczywiscie byl. Przewodnik po Schneidemühl ktöry posiadam nie wspomina, ale przed ok. 20 laty kiedy Muzeum Pilskie mialo siedzibe w Parku Miejskim, dzis tam jest obecnie pensjonat, oglädalem dosc obszerny katalog formatu A4 wydany w latach 30-tych o Schneidemühl bogato ilustrowany. W nim byla informacja o tym Kosciele. Przed 2 laty odwiedzilem obecne Muzeum Miasta Pily. Spotkalem tam milą Panią (nie znam nazwiska, chyba kierowniczka), ktora udostepnila mi wszystko co muzeum posiada w j. niemieckim. Tej ksiazki juz nie bylo. Zaskoczeniem dla Niej bylo to, ze taka ksiazka kiedys znajdowala sie w posiadaniu muzeum i po przeprowadzce zniknela.
Tom.

[Kanclerz]

Głowy nie dam, ale kaplicą przy Wojska Polskiego (dawniejsza Berlińska, obecnie Boh. Stalingradu) mógł być ten dom. Tak twierdzą osoby, które pamietają nieco starsze czasy. Na budynku tym w latach powojennych był przymocowany krzyż. Proszę też zwrócić uwagę na drzwi wejściowe.
Foto link: http://www.voila.pl/nr2rp
Dołączyłem też fotkę krematorium, które według moich informacji znajdowało się przy cmentarzu, niedaleko zbiegu obecnych ulic Wojska Polskiego i Mickiewicza.

[SA108]

Witam po krótkiej nieobecności na forum :)
Przede wszystkim dziękuję Tomowi i Kanclerzowi za ciekawe informacje.
Kaplica, o której pisze Tom, znajdowała się na cmentarzu ewangelickim przy al. Wojska Polskiego (obecnie park koło cmentarza) i niestety już nie istnieje. Zbudowano ją w latach 20. XX w. w stylu modernistycznym z elementami neogotyckimi; projektantem był architekt Eichhorn z Wałcza. Wcześniej na tym samym cmentarzu była jakaś inna kaplica, zbudowana w 1879 r., później przebudowana na mieszkania. Dołączam dwie fotki nowszej kaplicy:

Krematorium natomiast wg moich informacji znajdowało się na cmentarzu po drugiej stronie ul. Mickiewicza.
Jeśli chodzi o budynek, o którym pisze Kanclerz, to niestety nie mam żadnych informacji na jego temat.
Kaplica na cmentarzu ewangelickim przy ul. Śniadeckich przetrwała aż do lat 60., po wojnie służyła podobno jako cerkiew aż do czasu, kiedy się spaliła. Jedyne znane mi zdjęcia tej budowli widziałem na filmie "Piła jakiej nie znamy". Sions Kirche i kaplica na Wojska Polskiego także przetrwały wojnę, może ktoś wie, kiedy zostały zburzone?
Pozdrawiam!

[Kanclerz]

Głowy nie dam, ale kaplicą przy Wojska Polskiego (dawniejsza Berlińska, obecnie Boh. Stalingradu) mógł być ten dom. Tak twierdzą osoby, które pamietają nieco starsze czasy. Na budynku tym w latach powojennych był przymocowany krzyż. Proszę też zwrócić uwagę na drzwi wejściowe.
Foto link: http://www.voila.pl/nr2rp
Dołączyłem też fotkę krematorium, które według moich informacji znajdowało się przy cmentarzu, niedaleko zbiegu obecnych ulic Wojska Polskiego i Mickiewicza.

Sprostowanie
Budynek, który umieściłem za załączonym linku na pewno nie był kaplicą.
Jedynie budek stojący obok (na parterze znajduje się (???) zakład fryzjerski) mógl być miejscem spotkań wyznawców bliżej nie określonej wiary. Właśnie na nim był zamocowany krzyż.
Za wprowadzanie małego bałaganu przepraszam.

[Mistrz]

O kaplicy przy Wojska Polskiego była mowa w filmie "Piła jakiej nie znamy".

[Tom]

Czesc Kanclerz !
Ten dom na fotografii przy Boh. Stalingradu, a daw. Berlinskiej nie byl zadnym kosciolem. Natomiast w krötkich czasach powojennych, budynek na rogu tam gdzie jest teraz zaklad fryzjerski zagospodarowano na Cerkiew prawoslawnä dla osiedlencöw ze wschodu. Do niej to przyjezdzal duchowny tego wyznania z Walcza. Znam to od osoby ktöra uczeszczala na nabozenstwa prawoslawnych.

Natomiast w odnalezionych "Wspomnieniach" Gertrud Griese o Schneidemühl wspomina str. 24:
Gertrud Griese "Erinnerungen"
--- Die Kirche der evangelichen Gemeinschaft, die Zionskirche, zu der wir gehörte, stand in der Königsblikerstrasse, ein kleiner Vorgarten mit Sträuchern zierte ihren Eingang.
Die Baptisten hatten ihren Betsasl in der Rüsterallee, die Methodisten ihre Kirche in der Bismarckstrasse. Außerdem gab es noch in der Grünerstrasse das Gemeindehaus. ---
http://www.griese-es.de/erinnerungen/gg_er.pdf

Tlumaczenie :
-Kosciöl wspölnoty evangelickiej Zionskirche (Sions) do ktörego my nalezelismy znajdowal sie przy Königsblickerstrasse, wchodzilo sie przez maly ogrödek, ktörego wejscie bylo ozdobione krzewami.
Baptysci mieli swojä sale modlitw przy Rüsterallee. Metodysci swöj kosciöl przy Bismarckstrasse (nastepne skrzyzowanie za Johanneskirche).
Takze przy Grünerstrasse znajdowal sie Zbör.

Poprzednie zdania opisuja znane duze koscioly w miescie, (Zbör - mala wspölnota protestancka)
Jezeli dobrze pamietam to rozebrany budynek z czerwonej cegly, parterowy dokladnie na przeciw zrobionego zdjecia, obok samolotu to tam byla kaplica Baptystöw.

Pozdrowienia.
Tom

[Kanclerz]

Czesc Kanclerz !
Ten dom na fotografii przy Boh. Stalingradu, a daw. Berlinskiej nie byl zadnym kosciolem. Natomiast w krötkich czasach powojennych, budynek na rogu tam gdzie jest teraz zaklad fryzjerski zagospodarowano na Cerkiew prawoslawnä dla osiedlencöw ze wschodu. Do niej to przyjezdzal duchowny tego wyznania z Walcza. Znam to od osoby ktöra uczeszczala na nabozenstwa prawoslawnych.

Witaj Tom! Dziękuję bardzo za informację. Pozdrawiam.

[SA108]

Takze przy Grünerstrasse znajdowal sie Zbör.

Zapewne chodzi o Grünstrasse czyli dzisiejszą ul. Paderewskiego. Na zdjęciach z lat 70. przy al. Wojska Polskiego obok SP9 widziałem parterowy budynek z czerwonej cegły z dużymi oknami. Słyszałem, że to była sala gimnastyczna; oczywiście budynek od dawna nie istnieje. Czy to mógł być dawny zbór? Dawna Grünstrasse jest przecież zaraz obok.
edit: teraz już wiem, że to nie był zbór, tylko sala gimnastyczna gimnazjum przy Friedrichstrasse.

[Tom]

Odp. dla SA108

ZIONSKIRCHE – in Schneidemühl /w Pile/

Kościół Syjonu (Syjoński), nie ma nic wspólnego z wyznaniem Mojżeszowym i narodowością Żydowską. Jest to kościół Ewangelicko – Luterański, a jego nazwa pochodzi z USA. Jeszcze przed ogłoszeniem niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki, emigranci z Niemiec osiedlali się na wschodnim wybrzeżu, początkowo w miejscowości Zion. Powstały tam pierwsze kościoły Luterańskie, 21 lat przed niepodległością USA. Językiem obrzędowym był j.niemiecki. Dlatego kościół ten nazwano potocznie Zion Church, od nazwy miejscowości gdyż było to coś nowego. Nazwa się tak spopularyzowała, że wiele następnych powstających kościołów niemieckiej emigracji określano w skrócie Zion’s Church.
W 1820 roku kościoły luterańskie, postanowiły zwołać generalny Synod na którym obrano proboszcza parafii Luterańskiej Johanna Daniela Kurtza, na pierwszego prezydenta Kościoła Luterańskiego w Ameryce.
Król Prus nie mógł już ingerować w życie kościoła Luterańskiego za oceanem.
Z 45 kościołów w których językiem liturgicznym był j.niemiecki obecnie przetrwał jeden w Zion.

Skąd nazwa w Europie ?

1830 r. król Prus Fryderyk Wilhelm III wydał rozporządzenie - dekret o połączeniu wszystkich kościołów Ewangelickich bez względu na ich różnice wyznaniowe w Unię Kościelną. Kościół Luterański był konserwatywny w swoich dogmatach i nie chciał żadnych nowych zmian, tym bardziej, że były one narzucone siłą. Widział w tym zagrożenie dla starego porządku kościelnego.
28.02.1874r. pastor Rohner wraz z swoimi parafianami postanowili założyć nowy kościół, w którym będą mogli praktykować swoje wyznanie wiary zgodne z reformą Marcina Lutra. 5.07.1874 w Steinbach-Hallenberg położono kamień węgielny na budowę kościoła i domu parafialnego. 24 Listopada 1874 r. otwarto „Zionskirche”. Nie mogli podać nazwy kościół Luterański, albowiem automatycznie musieliby podporządkować się rozporządzeniom króla.. „Zions Church” - „Zionskirche” nie był już kościołem Niemieckim, ale "Kościołem" Nowego Kontynentu, i wiele nowo powstających kościołów Ewangelicko-Luterańskich w Niemczech przybierało taką nazwę.
Problem rozwiązał się dopiero po I wojnie światowej. Unia kościelna, którą zarządzał gabinet króla Prus
przestała istnieć. Pozostała tylko nazwa „Zionskirche”.

/Zion, (Syjon)- to nazwa wzgórza w Jerozolimie na której stała Świątynia za czasów Jezusa/

Niektóre kościoły w Niemczech używają do dziś nazwy "Zionskirche". Uważają, że jest to trafne określenie posłania Nowo-Testamentowego, : że
/Ps. 102:17; Rzym. 11:26; Zachar. 12:10/

http://www.selk-steinbach-hallenberg.de/geschichte.html
http://www.ekd.de/ausland_oekumene/read ... imore.html
wikipedia. Tych stron o historii jest bardzo wiele.

Odp. dla SA108

Tak pamiętam przy dawniejszej Grunerstrasse stał budynek z czerwonej cegły. Praktycznie 10-15m za płotem Szkoły Podstawowej nr.9. To właśnie tam mieścił sie Zbór. Pamiętam z opowiadań dziadka. Niestety jaki to był Zbór nie wiem.

Tom

[SA108]

Wracając do sprawy Kościoła Syjonu - został zbudowany w 1905 r. dla Wspólnoty Nowoapostolskiej z inicjatywy niejakiego Puhlmanna (był on właścicielem fabryki papy dachowej przy obecnej ul. Walki Młodych, a także kaznodzieją). Kościół znajdował się przy Feldstrasse - obecna ul. Witosa (później miał adres Königsblicker Strasse 26). Już wcześniej w tym miejscu musiał się znajdować jakiś kościół, ponieważ jest on zaznaczony na planie miasta z 1895 r.
Przy okazji wydzieliłem ten temat z tematu o kościele Czerskiego.
Pozdrawiam

[BOGDAN]

Coś mi tutaj nie pasuje. Mam wrażenie, iż osoba przerysowująca mapę Prętkiewicza z roku 1895 popełniła błąd. Pierwszy kościół ewangelicki po tej stronie miasta to Lutherkirche zbudowany w latach 1895-1897. Natomiast Zionskirche faktycznie jest z 1905 roku. Wątpie, iż gdyby istniała tam jakakolwiek świątynia (kaplica, kościół) protestancka to byłby ten fakt odnotowany w jakimś opracowaniu. Ja się z tym faktem jak dotychczas nie spotkałem i nigdy o tym nie słyszałem.

Pozdrawiam

[SA108]

W każdym razie bez oryginalnej wersji planu Prętkiewicza raczej tego nie zweryfikujemy.
Pozdrawiam

[BOGDAN]

Na to wygląda!!!!

Pozdrawiam

[BOGDAN]

Widok Kościoła (kaplicy) baptystów przy Rüster Alle jest powszechnie znany.



Czy ktoś może posiada foto kaplicy metodystów przy Bismarckstr. ???

Pozdrawiam

[SA108]

Zanim baptyści wybudowali zbór przy Rüster Allee posiadali kaplicę przy Hasselort (ul. Ogińskiego). Prawdopodobnie ona jest na tym zdjęciu:



Ten budynek stał na zapleczu kamienic przy ul. Ogińskiego jeszcze w latach 70. Niestety nie mam lepszego zdjęcia.

[SA108]

Ta pocztówka pochodzi podobno z 1900 roku:



Tymczasem wyraźnie widać na niej Zionskirche, zbudowany według źródeł niemieckich w 1905 r. To już druga przesłanka - oprócz mapy Prętkiewicza z 1895 r., a przynajmniej jej reprodukcji - że zbudowano go jednak wcześniej.

[Filip]

A propos Zions Kirche czy Sions Kirche, to mój dziadek opowiadał mi, że stał jako całkiem nienaruszony po wojnie i że wyciągał piszczałki z organów tego kościoła jako gwizdki.

[SA108]

W ostatnim numerze Tygodnika Pilskiego jest bardzo ciekawy artykuł o pilskim zborze metodystów. Polecam, mimo że jest w nim parę błędów (np. na zdjęciu zamiast kościoła metodystów jest... kościół św. Jana).

[MiReK]

Kaplica przy Śniadeckich nie mogła być po wojnie cerkwią. Moja siostra mówiła że chodziła tam na religię (lata 50).

[BOGDAN]

Kaplica na cmentarzu ewangelickim na Jadwiżynie była w latach 50-tych świątynią wyznawców prawosławia. Jest to fakt bezsporny. Uległa rozebraniu w roku 1960.

Pozdrawiam

[MiReK]

Księża katolicy prowadzili religie w kaplicy prawosławnej?

[BOGDAN]

Obiekt ten był w użytkowaniu przez prawosławnych krótki okres. Przeniesli się oni w wiekszości w rejon powiatu wałeckiego. Katolicy przejęli go po nich.
A tak nawiasem to nie wiedziałem o tym fakcie.

Pozdrawiam