Style architektoniczne w Pile

[Filip]

Piła wcale nie jest uboga jeżeli chodzi o style. Widać to z resztą po budynkach, niektóre się od siebie znacznie różnią.

1. Styl klasycystyczny - Szkoła Biznesu ("ubogi" klasycyzm), nieistniejący Sąd
2. Modernizm - kościół pw. św Antoniego, LO na Pola,
3. Neogotyk - np. SP nr 7, stara część SP nr 5, tzw. Dom Ojczyżnianiy na 11 Listopada
3.1. odmiana: styl tzw. pruski - Szkoła Policji
4. Eklektyzm - Budynek INVEST-BANKU, elementy barokowe i renesansowe, większość kamienic ze zdobieniami
5. W stylu willi włoskiej zbudowany jest budynek Muzeum Okręgowego
6. Secesja - większość kamienic ze znaczniejszyjmi zdobieniami
7. Architektura nowoczesna lat 20 i 30. - UM, Szkoła na Teatralnej, Dom Kultury
8. Neorenesans niemiecki - Poczta
9. Neobarok - kościół pw. św. Rodziny
9. Chałupa wiejska - np. Dom Staszica, kilka domów w Motylewie

Budynki nieistniejące, reprezentujące inny style niż wyżej:
10. Barok - kościół św. Jana
11. Późny Gotyk - kościół św. Jana

Budynki powojenne:
12. Kościół NMP na Górnym, Hotel Rodło - architektura "nowoczesna".

[SA108]

Przyznam, że ten temat także mnie bardzo interesuje ;). Przydałoby się zrobić pełniejszą listę.

1. Styl klasycystyczny - Szkoła Biznesu ("ubogi" klasycyzm), nieistniejący Sąd

Z nieistniejących kościół miejski na Nowym Rynku.

2. Modernizm - kościół pw. św Antoniego, LO na Pola, kościół pw. św. S. Kostki

Chyba zaszła pomyłka? Kościół św. Stanisława Kostki to typowy przykład neogotyku. Dodałbym jeszcze przykłady wczesnego modernizmu, np. budynek ZSG przy ul. Sikorskiego oraz d. domu towarowego na rogu ul. 1 Maja i Śródmiejskiej.

3. Neogotyk - np. SP nr 7, stara część SP nr 5, tzw. Dom Ojczyżnianiy na 11 Listopada

M.in. SP1, dawnej kościół św. Jana przy ul. Buczka, istniejąca pastorówka także ma neogotyckie detale.

5. W stylu willi włoskiej zbudowany jest budynek Muzeum Okręgowego

Dokładniej jest to neorenesans włoski.

6. Secesja - większość kamienic ze znaczniejszyjmi zdobieniami

Tu się nie zgodzę. Secesyjnych kamienic jest w Pile zaledwie kilka (np. przy ul. Drygasa), większość jest eklektyczna.

8. Neorenesans niemiecki - Poczta

W tym samym stylu był zbudowany ratusz.

9. Neobarok - kościół pw. św. Rodziny

Oraz m.in. budynek Kina Iskra i ZSB.
Neoromanizm - kościół w Motylewie, dawnej także kościół sekty Jana Czerskiego.

[Bocian]

Według mnie nazywanie kina iskra neobarkokiem jest dość naciągane...

[Filip]

Przyznam, że ten temat także mnie bardzo interesuje ;). Przydałoby się zrobić pełniejszą listę.

1. Styl klasycystyczny - Szkoła Biznesu ("ubogi" klasycyzm), nieistniejący Sąd

Z nieistniejących kościół miejski na Nowym Rynku.

Kościół na Nw. Rynku to przepiękny przykład neogoyku, nie klasycyzmu. Klasycyzm to wzrowanie się na starożytnych świątyniach i budowlach w Grecji i Rzymie. Kolumny, tympanon i te sprawy.

Modernizm - kościół pw. św Antoniego, LO na Pola, kościół pw. św. S. Kostki

Chyba zaszła pomyłka? Kościół św. Stanisława Kostki to typowy przykład neogotyku. Dodałbym jeszcze przykłady wczesnego modernizmu, np. budynek ZSG przy ul. Sikorskiego oraz d. domu towarowego na rogu ul. 1 Maja i Śródmiejskiej

Tak pomyłka - kościół św. S. Kostki to neogotyk.

Secesja - większość kamienic ze znaczniejszyjmi zdobieniami

Tu się nie zgodzę. Secesyjnych kamienic jest w Pile zaledwie kilka (np. przy ul. Drygasa), większość jest eklektyczna.

Nie wiem o którą kamienice chodzi na Drygasa. A propos - w Pile nie ma na prawdę dobrzego przykładu secesji. W Barcelonie niektóre sławne budynki dopiero są krągłe.
Dzięki za sprostowanie, przepraszam za pomyłkę.

Neobarok - kościół pw. św. Rodziny
Oraz m.in. budynek Kina Iskra i ZSB

Kino ISKRA i ZBS to typowy przykład nowocześniejszej architektury lat 20 i 30-tych. Żaden neobarok.

Neoromanizm - kościół w Motylewie, dawnej także kościół sekty Jana Czerskiego.

Niestety to również neogotyk. Zwróć uwagę; na niektórych zdjęciach kościoła sekty Czerskiego widać piękną rozetę nad wejściem. Miniatura Notre Damme. W romaniźmie mamy długie i wąskie okienka, bardzo małe. Ze styli w epoce historyzmu wyróżniamy
- neobarok
- neorenesans
- neogotyk i odmiany (np. romantyczny - np. Kórnik)
- eklektyzm (elementy kilku styli - najczęściej barokowe i renesansowe elementy razem).

[SA108]

Kościół na Nw. Rynku to przepiękny przykład neogoyku, nie klasycyzmu. Klasycyzm to wzrowanie się na starożytnych świątyniach i budowlach w Grecji i Rzymie. Kolumny, tympanon i te sprawy.

Nie zgodzę się. Ten kościół nie miał nic wspólnego z neogotykiem i był typową budowlą klasycystyczną. Jedynie jego wieża, dobudowana dopiero w 1861 r. miała pewne elementy odwołujące się do neogotyku (strzelisty hełm i iglice wieżyczek) i neoromanizmu (łukowo zamknięte okna, wielkie triforia). Kościół miał zresztą i tympanony - nad bocznymi wejściami.

[Filip]

Szczerze mówiąc wątpie - jeżeli kościół ten był w całości zbudowany z czerownej cegły, to nie ma nic wspólnego z klasycyzmem. Triforia rówież występowały w gotyku - http://pl.wikipedia.org/wiki/Triforium.
Romanizm to głównie prostokąty z rotundami lub z połrotundami. To jedna jest neogotyk.

[SA108]

Szczerze mówiąc wątpie - jeżeli kościół ten był w całości zbudowany z czerownej cegły, to nie ma nic wspólnego z klasycyzmem.

Był otynkowany. A poza tym widziałem już budowle klasycystyczne o elewacjach z czerwonej cegły.

Romanizm to głównie prostokąty z rotundami lub z połrotundami.

W Polsce owszem, ale to?
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:BambergDom.jpg

Kino ISKRA i ZBS to typowy przykład nowocześniejszej architektury lat 20 i 30 -tych. Żaden neobarok.

Jego ogólna bryła (np. mansardowy dach) i niektóre detale nawiązują do neobaroku. Natomiast czysty neobarok to rzeczywiście nie jest. Swoją drogą architektura zewnętrzna tego budynku jest bardzo tradycjonalistyczna jak na owe lata. Wystarczy porównać z budynkiem LO powstałym zaledwie sześć lat później.

Niestety to również neogotyk. Zwróć uwagę; na niektórych zdjęciach kościoła sekty Czerskiego widać piękną rozetę nad wejściem. Miniatura Notre Damme. W romaniźmie mamy długie i wąskie okienka, bardzo małe. Takie coś jak neoromanizm w ogóle nie istniało.

Nie? :)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Neoromanizm
W czasie kiedy powstawały te kościoły często łączono ze sobą elementy romańskie i gotyckie. Nawet specjaliści mają kłopoty z ustaleniem który styl jest dominujący i często budowle są opisywane jako zbudowane "w stylu łączącym elementy neoromańskie i neogotyckie". Co do kościoła sekty Czerskiego - rozeta jest rzeczywiście elementem neogotyckim, jednak w obu wymienionych przeze mnie kościołach występują też cechy neoromańskie.

[Filip]

Tak to fakt, mój błąd. Po prostu z tego co mówiłeś - np. budynek z elementami stylu neogotyckiego i neoromanistycznego - sądziłem że nie istniał neoromanizm. Jest to właśnie taki przykład neoromanizmu i neogotyku razem wziętego, ale z kalsycyzmem nie ma na pewno nic wspólnego.

A propos ISKRY i Buddowlanki - Mansardowy dach zdarzał się w wielu innych stylach. Fak że zapoczątkowny był w epoce baroku, ale występował chociażby też w tzw. Dworkach Polskich. Możliwe że wspólczesna architektura lat 20 i 30 tych, ale LO na Pola to zupełnie inna historia. W tym samym stylu (bardzo podobne elementy) jest zbudowany UM i "Nafta", czyli lata 20 i 30-te.

[SA108]

Jest to włanie taki przykład neoromanizmu i neogotyku razem wziętego, ale z kalsycyzmem nie ma na pewno nic wspólnego.

Będę jednak nadal polemizował. Na początek fragment "Die Kreisstadt Schneidemühl - Ein Führer durch Schneidemühl und Umgebung" R. Havemanna zacytowany przez BOGDANA w tym temacie:

Profesor Kutschmann z Berlina, który także odnawiał Stary Ratusz w Poznaniu, umiał temu klasycystycznemu stylowo kościołowi dać odpowiednio godne kolory.

A to fragment artykułu ze strony parafii ewangelickiej:

Budowę na Nowym Rynku wznowiono dopiero po nastaniu pokoju w 1815 r. i ukończono 3 sierpnia 1822 r. Powstała wówczas typowa dla tego okresu skromna klasycystyczna budowla.

Tak wyglądała boczna fasada kościoła, która zachowała klasycystyczny wygląd:

Możliwe że wspólczesna architektura lat 20 i 30 tych, ale LO na Pola to zupełnie inna historia. W tym samym stylu (bardzo podobne elementy) jest zbudowany UM i "Nafta", czyli lata 20 i 30-te.

Chodzi mi jedynie o to, że ten budynek (UM zresztą też) ma bardzo tradycyjny wygląd. Można też napisać inaczej - to LO jak na owe czasy było bardzo nowoczesne.

[Filip]

A props kościoła - zgadzam się ta część kościoła (czyli pierwsza zbududowana) jest klasycystyczna. Niestety na większości zdjęć drzewa zasłaniają wszystko tak że nie widać dołu, tylko wystającą wieżę. Dopiero to zdęcie z boczną elewacja kościołą uświadomiło mi o tych tympanonach o których wspominałeś. W takim razie mieliśmy całkiem niezłą gamelę stylową w tym kościele. Trochę klasycyzmu i neogotyk z neoromanizmem.

Jak na tamte czasy wygląda tradycyjne czy nie, ale na pewno lepiej niż tradycyjne bloki PRL-u. Z tą tradycyjnością bym jednak nie przeginał, bo tradycyjna wydaje mi się stara część obecnego Gimnazjum nr 5. UM i Budowlanak to widocznie "bogatsza" wersja. Kiedyś myślałem że LO to dziecko PRL-u. Ciut przypomina np. SP 2.

[BOGDAN]

Dodam jeszcze dane ze wspomnianego przez SA108 opracowania R. Havemanna

- Lutherkirche - neogotyk,
- Christuskirche - forma romańska we współczesnym ujęciu,
- Johanniskirche i Heilige familie - barok.

Pozdrawiam

[Filip]

Co to Lutherkirche i Christuskirche - tak bardziej po polsku bo niezbyt kojarzę :wink:

[SA108]

Lutherkirche to kościół św. Stanisława Kostki, a Christuskirche to dawny kościół gminy Czerskiego (a więc miałem rację z tym neoromanizmem ;)).

[Tom]

Bogdan napisal: - Johanniskirche i Heilige familie - barok.

- chyba raczej Johanniskirche byl w stylu neogotyk, a nie baroku.

Tom

[Filip]

Johanneskirche to mieszanka styli - prezbiterium to gotyk, a wieże dobudowane poźniej to barok. Więc tu prawda leży pośrodku (jeżeli myśle o kościele nad Gwdą na miejscu Rodło - bo jeszcze jeden Jana był na Buczka/Okrzei).
A propos kościoła sekty Jana Czerskiego. Nie zgodzę się, rozeta to typowy element gotyku i neogotyku. Kiedy został zbudowany - wtedy może będzie można określić jaki to styl, bo neoromanizm występował w innym czasie niż neogotyk.

[BOGDAN]

Johanneskirche - w tym wypadku chodzi o nieistniejący kościół katolicki pw. św. Janów (w miejscu dzisiejszego hotelu GROMADA).

Kościół sekty Czerskiego - Christuskirche - rok budowy 1845.

Jeżeli coś jest w życiu pewne to to, iż nic nie jest pewne.
To, że w końcu XVIII i XIX wieku występowały te dwie formy budownictwa sakralnego nie jest niczym dziwnym. Mieszanie stylów mających się do siebie jak przysłowiowa pięść do nosa także. Zresztą Niemcy nie należeli i nie należą do czołówki architektów. To raczej przeważnie Włosi stworzyli w tym okresie i w innych także, to co najpiekniejsze.

Pozdrawiam

[SA108]

A propos kościoła sekty Jana Czerskiego. Nie zgodzę się, rozeta to typowy element gotyku i neogotyku. Kiedy został zbudowany - wtedy może będzie można określić jaki to styl, bo neoromanizm występował w innym czasie niż neogotyk.

Tego tak łatwo nie da się określić, bo w 1845 r. był już zarówno neoromanizm jak i neogotyk. A rozety - chociaż skromniejsze - występowały też w sztuce romańskiej.

[BOGDAN]

I taka jest prawda.

Pozdrawiam

[Bocian]

Ja też się kiedyś dziwiłem, dlaczego budynek LO na Pola umieszcza się na mapach i w przewodnikach jako miejsce warte odwiedzenia, bo wydawał mi sie zbyt klockowaty.
Dopiero, kiedy dowiedziałem się o Le Corbusierze, Bauhausie i całym modernizmie, zrozumiałem o co chodzi.

Modernizm zakładał podporządkowanie budowli jego funkcjonalności, brak ornamentów, skupienie się na konstrukcji i opieranie budowli na prostych formach geometrychnych. LO na Pola ma bardzo funkcjonalne wnętrze - większość współczesnych budowli szkolnych nie jest tak funkcjonalna, gdzie już szczytem jest ZS nr2 na Jadwiżynie. Budynek LO ma kilka charakterystycznych dla modernizmu zaokrągleń - taras nad wejściem, ściany przy schodach na parterze, duże przeszklenia - to na ścianach północnej i południowej, bardzo charakterystyczne okna z fajnymi podziałami - ale to od strony boiska no i niestety już zabudowane podcienie przy auli i sali gimnastycznej.

[BOGDAN]

Niestety nie zachowało się nic z zabudowy starszej niźli XIX-wieczna. W tej sutuacj każda budowla, która "przeżyła" ostatnią wojnę jest już zabytkiem. Miejmy nadzieję, iż jak najwięcej pozostanie z tego dla następnych pokoleń, aby nie musieli oglądać tylko fotografie.

Pozdrawiam

[Tom]

Mimo, ze nie nalezy to do w/w tematu, chciałbym udzielić pewnego sprostowania co do pisowni w j. niemieckim, gdyż użyto nazwy kościoła Ewangelickiego dla określenia kościola Katolickiego, a mianowicie:
Jeśli pisze się "Johanniskirche" - to jest to Ewangelicki kościół. / Johann(i)s.... / - W języku niemieckim jednowyrazowe określenie to: Kościół Apostoła Jan Ewangelisty. (Takze Johannes-Kirche)
Johann(i)ter - jest także określeniem rycerzy zakonu Maltańskiego.

Natomiast Kościół katolicki nad Gwdą był nazywany:
1. Alt katholische Kirche - stary kościół Katolicki
2. Katholische Pfarrkirche sankt Johannes der Täufer - Katolicka parafia św. Jana Chrzciciela.

Kościoły Ewangelickie nie maja kultu świętych, w odróżnieniu od Katolickich nie posiadają "dodatku" - "św." - "Sankt". Sama nazwa -/Johann(e)skirche/, w odniesieniu do Kościoła katolickiego - jest błędnym określeniem występującym na forum. Tym bardziej, jeśli w jednej miescowości są 2 kościoły pod tym samym imieniem lecz 2-ch różnych wyznań.

1. a). "Johanniskirche" ; lub - b). "Ev. Johannes-Kirche"
2. a). "Kath. Kirche sankt Johannes der Täufer" ; lub jesli ktos chce używać tylko wersji krótszej
b) "Kirche - Sankt Johannes" ; c). Sankt Johannes-Kirche
Wtedy czytelnk będzie dokładnie wiedział jaki budynek autor miał na myśli

Pozdrawiam
Tom

[BOGDAN]

Słyszałem już o tej różnicy w pisowni, ale nie pamiętałem która nazwa odnosi się do konkretnego kościoła.
Dziękuję bardzo.

Pozdrawiam

[ziolek]

Polecam jako lekturę: Zabytek Szkoły Stuttgarckiej w Pile » http://bryla.gazetadom.pl/blogi/whateve ... iej_w_pile