Stan wojenny w Pile i okolicach

[Zbiwol]

Zarząd Regionu NSZZ "Solidarność" w Pile miał też swój udział w obchodach "Poznańskiego Czerwca 1956r" w Poznaniu, zlecił mi opracowanie plakatu na tą uroczystość. Poniżej co z tego wyszło. Kiedy wykonywałem ten plakat nie znałem jakie elementy graficzne znajdą się na pomniku. Dlatego
na krzyżach umieszczonych na plakacie brak jest dat: "1956, 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981" napisu na postumencie symbolizującym orła o treści: "O Boga, Za wolność, prawo i chleb.", podpis "Czerwiec 1956".



Pomnik Ofiar Czerwca 1956 (Poznańskie Krzyże) – pomnik na placu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, upamiętniający wydarzenia Poznańskiego Czerwca 56, oraz późniejszych wystąpień w PRL, który stanął 19 czerwca, a został oficjalnie odsłonięty 28 czerwca 1981 roku, w 25. rocznicę wydarzeń czerwcowych.

Pomnik składa się z dwóch 21-metrowych stalowych krzyży (symbole śmierci i zmartwychwstania) połączonych razem ze sobą, oraz monumentu z głową orła. Na lewym krzyżu widnieje data 1956, nawiązująca do Poznańskiego Czerwca 56, zaś na prawym umieszczone są daty 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981. Po prawej stronie pomnika znajdują się główne hasła protestujących robotników: "O Boga, Za wolność, prawo i chleb.", oraz podpis "Czerwiec 1956".

[Zbiwol]

Robiłem rysunki do gazety "Solidarności Pilskiej" i innych gazetek "TU I TERAZ" i "Solidarność Polamowska" np. pod pseudonimem "Piotr" – moje imię z bierzmowania - „Piotr”.

Mój pupil "Jaruzel":


Efekt współpracy z Szymonem Kobylińskim:


Wizja reformy gospodarczej lat 80 XX wieku w Polsce:

[ziolek]

"Tel. 41-44" :) Istnienie nielicznych aparatów telefonicznych miało swój urok. :) Dziś sporo trzeba cyfr wystukać, a zapamiętać je nie łatwo.

A przy okazji mój podziw dla Pana ówczesnej działalności! :)

[Zbiwol]

Zaraz po ogłoszeniu wydarzeń w Bydgoszczy Jarosław Gruszkowski redaktor "Solidarności Pilskiej" poprosił mnie abym przygotował transparent, który miał zostać rano 20.03.1981r. wywieszony na budynku Zarządu Regionu. Ustaliłem z kolegami Andrzejem Adamczykiem i Marcinem Sikorą, że spotkamy sie o godz. 20.00 w siedzibie ZR i przystąpimy do pracy, transparent był dosyć długi ok. 10 metrów i treści: "Protestujemy przeciwko bandyckiej akcji pilskiej KWMO dnia 19.03.1981r. w Bydgoszczy" W biurze ZR nie było większej sali więc malowaliśmy na korytarzu. skończyliśmy ok. 2.00 rano. Farba olejna schła bardzo powoli, o godz. 7.00 przystąpiliśmy do zawieszania transparentu na budynku. Podczas jego zawieszania zauważyliśmy milicyjny gazik z którego filmowano akcję zawieszania przez nas transparentu, wówczas pokazałem im znak "V". O godz. 8.00 do pracy przyszli członkowie prezydium ZR i rozdzwonił się telefon od Komendanta Wojewódzkiego MO w Pile płk. Pianko który złożył telefoniczny protest na ręce Z-cy Przewodniczącego Pana Adama Żylińskiego. Bo jak tłumaczył nie dopuszczalne jest, aby Milicja Obywatelska przeprowadziła bandycką akcję... Wówczas mówiło się że "Pianko się wpienił". Kolegę Jarka Gruszkowskiego skrytykowano za samodzielne podejmowanie decyzji o treści transparentu i chciano, aby usunąć transparent całkowicie z budynku. Ale cała Piła już ten transparent widziała, więc zdjęcie go mogło być odebrane jako przestraszenie się solidarności. Więc po namyśle stanęło na tym, że zmianie ulegnie treść transparentu, polecono nam zastąpić wyraz "bandyckiej" i wpisać "brutalnej." Oczywiście jako specjaliści od "reklamy" tę poprawkę aczkolwiek bez entuzjazmu ale wykonaliśmy.

I Zjazdu Solidarności Pilskiej, który odbywał się w sali Wojewódzkiego Domu Kultury w Pile 23-24.03.1981r. został przerwany z powodu ogólnopolskiego strajku protestacyjnego związanego z pobiciem Jana Rulewskiego i innych działaczy Solidarności na sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy dnia 19.03.1981r. Delgaci z pilskich komisji zakładowych podjęli uchwałę o przystąpieniu do strajku i zjazd się zakończył. Jednym z punktów strajku było przeniesienie siedzib Zarządów Regionu NSZZ "S" na teren większych zakładów pracy w Pile był to zakład ZNTK (Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego) po to aby nie spacyfikowano strajkujących.
Źródła historyczne wskazują że był to pierwszy termin w którym władza chciała wprowadzić stan wojenny. PZPR parła do konfrontacji.

[Zbiwol]

Po pobiciu Rulewskiego kolportowane były w Pile takie ulotki nie mojego niestety autorstwa.

[Zbiwol]

"Tel. 41-44" :) Istnienie nielicznych aparatów telefonicznych miało swój urok. :) Dziś sporo trzeba cyfr wystukać, a zapamiętać je nie łatwo.
A przy okazji mój podziw dla Pana ówczesnej działalności! :)

Dziękuję, ale wówczas było wielu młodych ludzi, którzy wykonywali dobrą robotę a o których zapomniano. Mieliśmy wtedy po 20 lat. Poniżej zamieszczam zdjęcie z lutego 1982 r. ekipy malarskiej solidarności z Policealnego Studium Zawodowego "Reklama Handlowa" na Teatralnej 1 w Pile. Niestety nie ma mnie na tym zdjęciu jest tylko puste krzesło na którym leży złożony tygodnik "Solidarność" i okulary. Ja byłem w tym czasie zamknięty w areszcie KWMO w Pile za druk ulotek w stanie wojennym wzywających do uwolnienia internowanych działaczy NSZZ "Solidarność".



Ulotkę drukowałem 13 grudnia 1980r. w Pile na stancji ul. Żeromskiego u państwa Jasińskich, a pomagali mi Wioletta i Jarosław Jasińscy. Nie mam oryginału swojej ulotki, ta zamieszczona poniżej jest wersją współczesną. Jeżeli ktoś ma w swoich zbiorach oryginalną ulotkę proszę o kontakt.

[Zbiwol]

Część wykonanych przeze mnie ulotek na zleceni ZR NSZZ "S" stanowi dziś zasób archiwalny IPN:

Walka z cenzurą sygnowane "Piotr"


Wiec Prawdy i Solidarności w Pile

[Zbiwol]

Nie wiem czy wiecie, że w 1981r. na terenie Piły były kolportowane przeze mnie zdjęcia z Katynia, dostarczał je bezpłatnie jakiś starszy siwy Pan który robił to nieodpłatnie i nigdy nie wyjawił swojego nazwiska. Sprzedawane były m.in. na głównym deptaku Piły ul. Świerczewskiego w postaci składanej harmonijki. Zaczynały się od pomnika Katyńskiego odsłoniętego w Londynie. Niestety całość nie zachowała się, ale to co udało się uratować mimo rewizji SB prezentuję poniżej.

Katyń część 1


Katyń część 2


Katyń część 3

[Zbiwol]

Oprócz ulotek i afiszy rozprowadzałem również znaczki solidarności i ugrupowań opozycyjnych:

Znaczki solidarnościowe w tym znaczek MKZ Solidarność Piła:


Martyrologia solidarnościowa: Katyń 1940, Poznań 1956, Gdańsk 1970:


Znaczki opozycyjnych partii i religije: KPN, Solidarność Walcząca itp.

[Zbiwol]

Wspomnę jeszcze tylko o jednym incydencie w Pile podczas sprzedaży wydawnictw związkowych na deptaku na ul. Świerczewskiego od godz. 13.00 razem ze mną był student UAM w Poznaniu Zbyszek Pawłowski pochodzący z Piły, który również sprzedawał wydawnictwa NZS i SZSP z Poznania, sprzedawaliśmy gazetę "Solidarność Pilska", broszurę "Bruk był naszym przyjacielem" (o wydarzeniach grudnia 1970r. na wybrzeżu), zdjęcia z Katynia (mała ilość) i broszury NZS w tym pismo "UAMEK" i inne. Kiedy ok. godz. 19.00 kończyliśmy sprzedaż zauważyłem osobę, która dzwoniła z automatu telefonicznego koło Empiku nie wrzucając złotówki. Zażartowałem, że to pewnie kapuś dzwoni na milicję. Spakowaliśmy się, nie sprzedane pojedyncze egzemplarze spakowaliśmy do toreb i poszliśmy deptakiem do ZR na ul. Buczka. Pod sama siedzibą Solidarności zatrzymali nas SB-cy którzy podjechali czarna "Wołgą". Zapewniali, że chcą porozmawiać i że nas odwiozą, zaproponowaliśmy, aby weszli do siedziby Solidarności to możemy porozmawiać. Ale rękami trzymali za nasze torby z wydawnictwami za które byłem odpowiedzialny finansowo (musiałem się rozliczyć). Drzwi do biura ZR były zamknięte. Spojrzałem na Zbyszka z pytaniem, czy udamy się z SB-ekami, a on się zgodził pod warunkiem, że nas odwiozą. Zapakowano nas do "Wołgi" i zawieziono na posterunek MO gdzieś w Pile. Tam odbyło się przesłuchanie mnie i Zbyszka w osobnych pokojach, w trakcie którego chciano na mnie wymusić przyznanie się do sprzedaży broszury "Bruk był naszym przyjacielem" i wydawnictw opozycyjnych np. KPN-u, ale uparcie twierdziłem, że sprzedawałem tylko wydawnictwa związkowe i SZSP (Socjalistycznego Zrzeszenia Studentów Polskich) z UAM w Poznaniu. Prosiłem też, aby nas odwieźli zgodnie z umową bo jeżeli nie wrócimy do 20.00 to może być strajk w regionie pilskim. Następnie przeprowadzono konfrontację zeznań moich i Zbyszka Pawłowskiego. Na szczęście nikt z nas nie wydał się, że sprzedawaliśmy broszurę "Bruk był naszym przyjacielem" opracowaną przez Franciszka Langnera z Solidarności "POLAM". Po zakończeniu przesłuchania i podpisaniu protokołów powiedzieli nam, że jesteśmy wolni. Na nasze protesty, dotyczące obietnicy odwiezienia nas do ZR odpowiedzieli, że skoro jesteśmy młodzi to możemy pójść na piechotę. Nie dotrzymali więc słowa, że nas odwiozą. Nie oddali też zarekwirowanych gazet twierdząc, że będą do odbioru w KWMO w Pile. W drodze powrotnej rozmawiałem ze Zbyszkiem wymienialiśmy się tym o co nas pytali. Zbyszek wyjął wówczas z czapki - kapelusza bez ronda (dla grzybiarzy czy wędkarzy) broszurę "Bruk był naszym przyjacielem". Roześmieliśmy się szczerze. Więc jednak nie znaleźli tej broszury, chociaż tak bardzo szukali. Opowiedział mi Zbyszek, że zdążył ją schować pod czapkę, a gdy wprowadzano nas na komisariat MO (nie znałem dobrze wówczas Piły, komisariat znajdował się gdzieś na "zadupiu") - oficer SB zwrócił się do niego, aby zdjął czapkę ponieważ wisi tu godło Polski. Zbyszek spokojnie odpowiedział, że zdejmie czapkę jak orzeł nałoży koronę. Jasne przecież, że gdyby zdjął czapkę to znaleźli by broszurę. Wróciliśmy do siedziby ZR późno ok. 21.30 Jarek Gruszkowski powiedział nam, że już się zaczynał niepokoić. Przekazaliśmy mu jak wyglądała cała sytuacja związana z zatrzymaniem. Była jesień 1981r... Wieczory były już chłodne.


Nie wszystkie gazetki były zakazane, np. Biuletyny wiodącej "siły narodu" nieboszczki PZPR można było kolportować bez ryzyka więzienia lub co najmniej pobicia przez nieznanych sprawców.

[Zbiwol]

Natomiast za kolportaż wydawnictw tzw. bezdebitowych czyli nie dopuszczonych przez cenzurę państwowa groziła kara więzienia. W Pile przed stanem wojennym toczył się proces przeciwko Franciszkowi Langnerowi (Komisja Zakładowa NSZZ "Solidarność" POLAM - Pila) i Jarosławowi Gruszkowskiemu (Redaktor "Solidarności Pilskiej") za wydanie broszury "Bruk był naszym przyjacielem" - dotyczącej masakry ludności miasta Gdańska w grudniu 1970 r.
Poniżej kilka nielegalnych wydawnictw:

[Zbiwol]

W stanie wojennym na ulicach Piły, a raczej na słupach ogłoszeniowych oprócz "Obwieszczeń o wprowadzeniu stanu wojennego" wisiały również fałszywki plakatu I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność" Gdańsk 81.

Poniżej oryginał :


oraz wydana przez WRON-ę fałszywka:


Wówczas władza wiedziała że to "niedobra" Solidarność chciała podpalić
Polskę, a "dobry" gen. Jaruzel... zabrał jej zapałki z Sianowa i wsadził
do więzienia.

W tę bajeczkę niektórzy wierzą do dzisiaj.

[Zbiwol]

Przewodnia siła narodu PZPR ten skrót był tłumaczony m.in. przez Leszka Moczulskiego szefa Konfederacji Polski Niepodleglej jako:
Polscy Zdrajcy Pachołki Rosji. Dla przypomnienia, że PZPR w Pile pamiętała o Solidarności poniżej publikuję Biuletyn nr 40 z dn. 12.10.1981r. tylko dla czytelników Solidarności:


Można powiedzieć, że pomiędzy Partią a Solidarnością toczył się nieustanny bój o rząd dusz społeczeństwa pilskiego. Pomiędzy lektorami KW PZPR i konfederatami KPN i ekstermą Solidarności. W Pile polemiki z partyjnym betonem z ramienia Solidarności uskuteczniał Marek Kierkowicz.

[Zbiwol]

Kto ma informacje ten ma władzę, dlatego Solidarność domagała się pełnego dostępu do środków masowego przekazu oraz możliwości wydawania własnych gazetek i publikacji. A to naruszało jeden z monopoli Partii która opierała się na informacjach zaprzyjaźnionej Radzieckiej Agencji TASS.


Powstawało wiele wydawnictw niezależnych tzn. poza kontrolą państwową = partyjną oraz co było dla socjalizmu najgroźniejsze wydawanych bez cenzury.
Poniżej jedno z najbardziej antysocjalistycznych czasopism lat 80-tych.


Pisanie o "Misiu" lub "Niedźwiedziu" a co gorsza rysunki z nim wystawiały na ciężką próbę PRZYJAŹŃ POLSKO - RADZIECKĄ. Stawiało to na nogi wszystkich usłużnych aparatczyków w myśl hasła "SOCJALIMU BĘDZIEMY BRONIĆ TAK JAK NIEPODLEGŁOŚCI".

[Bwerk45]

Zbiwol ta twoja kolekcja jest imponująca. Gratulacje.

[Zbiwol]

Dziękuję ale to dopiero początek najlepsze zostawiam na deser.
Pozdrawiam ppłk. SB Witolda Rosińskiego śledczego z KW MO w Pile słyszałem, że ostatnio był dyrektorem w Trzciance no...no.... co za kariera na emeryturze.
Z materiałów operacyjnych Służby Bezpieczeństwa w Pile.....




Byłych funkcjonariuszy SB z Piły informuję, że komplet dokumentów w mojej sprawie został przekazany do IPN Gdańsk, Ośrodek Karta, Episkopat.

[Zbiwol]

Wiec w Pile 1.08.1981r. w oczach Wydziału SBw Pile na podstawie dokumentacji operacyjnej:

[Zbiwol]

Wiec w Pile 1.08.1981r. w oczach Wydziału SB w Pile na podstawie dokumentacji operacyjnej cz. 2:

[Zbiwol]

Wiec w Pile 1.08.1981r. w oczach Wydziału SB w Pile na podstawie dokumentacji operacyjnej cz. 3:

[Zbiwol]

Wiec w Pile 1.08.1981r. w oczach Wydziału SB w Pile na podstawie dokumentacji operacyjnej cz. 4:

[Zbiwol]

Sztandarowym organem Solidarności w Pile była gazeta "Solidarność Pilska" która startowała jako jednostronna ulotka przeznaczona do wywieszania w gablotach związkowych. Oprócz tego wydawany był biuletyn " pod nazwą ""TU I TERAZ"

[Zbiwol]

Z uwagi na wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981r. nie ukazał się nr 23 "Solidarności Pilskiej" który był zapowiadany na 20 grudnia 1981r. Zapowiedź pojawiła się w ulotce sygnowanej 10.12.1981 r.

[Zbiwol]

Dopóki toczyły się utarczki słowne pomiędzy PZPR i Solidarnością wszystko było ok. ale władza postanowiła przystąpić do KONTRATAKU. Pierwsze uderzenie skierowano w działalność wydawniczą związku. Prokuratura Rejonowa w Pile skierowała akt oskarżenia przeciwko F.Langnerowi i J.Gruszkowskiemu. Opisał to biuletyn "TU I TERAZ" NSZZ Solidarność nr 3 z dn. 30.10.1981r. Najbardziej zjadliwym przeciwnikiem Solidarności był w tym czasie ówczesny rzecznik prasowy rządu Jerzy Urban którego karykaturę zamieszczono na okładce biuletynu (późniejszy wydawca gazety "NIE").

[Zbiwol]

Kolejne dwa numery "biuletynu "TU I TERAZ" nr 4 z dn. 6.11.1981 i nr 5 z dn. 10.11.1981r. Należy zwrócić uwagę na winetkę tytułową na której umieszczono zegar z godziną "za 5 dwunasta". Miało to sugerować że nie ma już czasu na kłótnie i należy pzystąpić do reform. Okazało się póżniej, że "za 5 dwunasta" 13 grudnia 1981r. na polecenia WRON-y milicja obywatelska, SB i wojsko dokonały pacyfikacji Solidarności i całego społeczeństwa.

[Zbiwol]

W dniach 28-29.11.1981r w Ujściu odbył się II Regionalny Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność" Regionu - Województwo Pilskie. W Biuletynie "TU I TERAZ" nr 6 z dnia 27.11.1981r. ukazał się wywiad z przewodniczącym Eligiuszem Naszkowskim oraz artykuł Małgorzaty Czech i list otwarty Jarosława Gruszkowskiego - wszyscy mieli jeden cel poprawić pracę wewnątrz Solidarności na linii Zarząd - Prezydium.