Pilscy Żydzi

Okres gdy miasto było pod zaborem pruskim czyli 1772-1807 i 1815-1871, oraz w granicach Rzeszy Niemieckiej czyli 1871-1945.
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

Szymon59 pisze:W odpowiedzi na apel maritima, informuję zainteresowanych, że udało mi się uratować taką tablicę zw. macewą z okolic ul. Konopnickiej.

Obrazek
Bardzo okazała jest ta macewa. Można powiedzieć że piękna. Skąd ona pochodzi - gdzie znalazłeś? Czy ona jest teraz w prywatnych rękach?
Ja też przyznaje że kiedyś (początek lat 90-tych) miałem do czynienia z fragmentem macewy na której dało się odczytać imię "Samuel" oraz jakieś literki po hebrajsku. Ten fragment wyciągnąłem z Gwdy, w okolicach mostu na 11 Listopada. To jest pewnie wskazówka gdzie mogą znajdować się te cmentarne pozostałości. Osobiście uważam że znalezione przez nas macewy powinny spocząć gdzieś w ogrodzie Muzeum Okręgowego. Co do mojego znaleziska to pamiętam że miałem go jakiś czas na działce na Paderewskiego a później... zaginął.
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy żydzi

Post autor: MaksLen »

hose pisze:Ja widziałem 3 teczki gestapo w rękach prywatnych dotyczące pilskich Żydów, wszystko po niemiecku, opieczętowane (tajne). Niestety osoba ta trzyma te teczki od końca wojny i niema zamiaru ich nikomu pokazywać. Ksera też nie da zrobić. Widziałem te teczki i robią wrażenie. W tabelach są informacje o Żydach i niepoprawnie politycznie nastawionych ludziach (wyznania, opisy majątków, przynależność do organizacji politycznych itp.). Osoba ta szuka przedstawiciela gminy Żydowskiej, który by to kupił. Teczki zostały przez nią zabrane z siedziby gestapo w Schneidemuhl po zakończeniu działań wojennych. Osoba ta prosi o anonimowość. Wszystkie pytania na pw proszę.
Mialem swego czasu kontakt z rodzina z Izraela, ktora pochodzila z Pily. Oprowadzalem ich po miescie pokazujac pozostalosci cmentarza na Konopnickiej. Pamietam ze obiecywali ze ufunduja tablice pamiatkowa. Mialem im zalatwic pozwolenie. Przyslali mi nawet tekst ktory mial byc na tej tablicy ale on byl - moim zdaniem - mocno przeklamany. Troche sie oburzylem wtedy bo ci ludzie (nazwisko Rotem) chcieli napisac ze to Polacy przyczynili sie do zniszczenia tego cmentarza oraz oczywiscie zydowskiej spolecznosci Schneidemuhl. Na nic byly moje tlumaczenia. Dzisiaj - mam nadzieje - stracilem z nimi kontakt mailowy, wiem ze mocno byli zainteresowani Zydami w miescie. Mieli jakis kontakt z Cullmanem. On chyba nawet opiniowal projekt tej tablicy pamiatkowej.
Wydaje mi sie ze te teczki o ktorych wspominasz to moglo byc cos co ich by zainteresowalo. Czy one nadal sa na sprzedaz?
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re:

Post autor: MaksLen »

obserwator pisze:
Tom pisze:Niestety nic mi nie wiadomo czy ten mieszkaniec jest jakimś Żydem-samozwańcem, czy też nie, ale Tablicy informacyjnej przed posesją raczej nie postawił "tak sobie", która wcale nie informuje w sposób jedno-osobowy.
Byłem w opisywanym przez Ciebie miejscu. Miejscowi mówią, że to jest jakiś rodzaj kościoła (?) ale nie publicznego (?) - teren prywatny. Nie znalazłem tablicy informującej o Gminie Żydowskiej. W ogóle nie ma oficjalnej informacji. Dom wyróżnia się sposobem malowania i wielkim głazem z tablicą.

Obrazek Obrazek Obrazek
Ludzie - bądzcie powazni. w Pile nie ma Gminy Zydowskiej. To co opisujecie, te zdjecia przedstawiaja posesje pewnego niesfornego mistyka, kaznodzieje, samozwanczego Chrystusa, niejakiego Pana Bi...
To jest chory czlowiek ktory prawdopodobnie nie ma nic wspolnego z zydostwem. To taki folklor. Kiedys np. chodzil po ulicach w worku pokutnym i jezdzil na osiolku :)
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re:

Post autor: MaksLen »

SA108 pisze:To jest strona Petera Simonsteina Cullmana, autora książki o historii pilskiej gminy żydowskiej. Spora część strony to właśnie fragmenty tej książki. Mapa przedstawia pilską dzielnicę żydowską, położoną w rejonie Rynku Żydowskiego (obecnie południowa część al. Piastów). Jest to najstarszy plan Piły, pochodzi z 1804 r. Bardzo ciekawe są te rysunki:
http://www.geocities.com/schneidemuehl_ ... gones.html
Widać na nich m.in. młyn miejski stojący przy obecnej al. JP2.
Te oba powyższe linki do map są nieaktywne. Czy może mi ktoś udzielić rady jak obejrzeć zawartość?
Awatar użytkownika
SA108
MODERATOR
Posty: 1765
Rejestracja: 21 kwie 2005, 19:45
Lokalizacja: Piła
Podziękowano: 1 raz

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: SA108 »

Strona została przeniesiona pod inny adres. Mapy są tutaj:
http://www.shtetlinks.jewishgen.org/pila/maps.html
Zaś rysunki tutaj:
http://www.shtetlinks.jewishgen.org/pila/bygone.html
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

Szymon59 pisze:W odpowiedzi na apel maritima, informuję zainteresowanych, że udało mi się uratować taką tablicę zw. macewą z okolic ul. Konopnickiej.

Obrazek
Szymon59 odpowiedz na mojego poprzedniego posta. Bardzo interesuje mnie ta macewa. Proszę o informacje gdzie ja znalazłeś.
Szymon59
PRZYJACIEL
Posty: 25
Rejestracja: 28 wrz 2010, 17:45

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Szymon59 »

Ciekawy artykuł w dzisiejszej wyborczej, dodatek DF "Macewy codziennego użytku" http://www.instrukcjapowrotu.blogspot.com. , przynajmniej wiedzą co zrobić ze znalezioną macewą, a zbiór się powiększa.
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

A może my też zrobimy naszą "instrukcje powrotu macewy"...
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

Widzę, że nie ma reakcji na moją propozycję zadbania o pozostałości po "naszych" Żydach.
Szymonie59 czy Ciebie również to nie interesuje? Proszę o kontakt.
Awatar użytkownika
Tom
PRZYJACIEL
Posty: 722
Rejestracja: 17 cze 2005, 23:00
Lokalizacja: - Vienna

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Tom »

Propozycja ciekawa, ale gdzie ich szukać i gdzie umieścić?

Znalazca tej w/w "macewy" milczy, wiec ja osobiście mam wątpliwości co do autentycznosci znaleziska w Pile.

Tom
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

A ja wątpliwości nie mam. Sam znalazłem kawałek macewy w rzece... Moim zdaniem jak dobrze poszukamy to coś się znajdzie.
maritim
PRZYJACIEL
Posty: 170
Rejestracja: 23 lis 2009, 23:19

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: maritim »

Witam
Jak widać nie udało się odnaleźć zbyt wielu pozostałości po pilskim cmentarzu... Gdy kilka lat temu zainteresowałem się tym tematem, zaskoczyło mnie, jak niewiele jest jakichkolwiek po nim śladów, pozostałości etc... Wiadomo, że został planowo zniszczony jeszcze przed wojną, jednak jak wskazują liczne przykłady innych cmentarzy, "praktyczni" Niemcy starali się wykorzystywać niszczone nagrobki np. jako materiał budowlany... Pilski cmentarz był bardzo okazały /co widać na zdjęciach/ tym bardziej zastanawia, gdzie się to wszystko podziało. Pytałem ludzi, którzy mogli się zetknąć z tematem -budowlańców, drogowców- niestety bezskutecznie. Może zresztą nie zdawali sobie sprawy z czym mają do czynienia, myląc macewy z nagrobkami niemieckimi... Mnie udało się odnaleźć dosłownie kilka fragmentów macew. Noszą one ślady mechanicznych uszkodzeń, uderzeń prawdopodobnie młota. Potwierdza to tezę o systematycznym niszczeniu nagrobków. Jednak pytanie, co stało się ze zniszczonymi macewami pozostaje otwarte...
Mam nadzieję że znajdzie się więcej osób, które coś na ten temat wiedzą...
Oto zdjęcie jednego z ocalałych fragmentów:

Obrazek
Awatar użytkownika
SA108
MODERATOR
Posty: 1765
Rejestracja: 21 kwie 2005, 19:45
Lokalizacja: Piła
Podziękowano: 1 raz

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: SA108 »

Z tego co pisze Peter Simonstein Cullman wynika, że gdy naziści przystąpili do niszczenia cmentarza w 1939 roku, groby młodsze niż 40 lat ekshumowano i przeniesiono razem z nagrobkami na cmentarz oddalony 8 km od Piły (w Ujściu?).
Jako ciekawostkę można dodać, że na cmentarzu były jeszcze groby pamiętające czasy staropolskie. W okresie międzywojennym z najstarszych nagrobków ustawiono piramidę, podobną do tej, jaka teraz stoi na Górze Żydowskiej w Złotowie.
Awatar użytkownika
Konstantyn XI Dragazes
Posty: 65
Rejestracja: 16 kwie 2008, 14:14
Lokalizacja: Piła

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Konstantyn XI Dragazes »

Podaję link do ciekawego artykułu związanego z symboliką nagrobną » http://histmag.org/?id=4856

Pozdrawiam!!
maritim
PRZYJACIEL
Posty: 170
Rejestracja: 23 lis 2009, 23:19

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: maritim »

Witam
Trudno mi odnieść się do treści zawartych w książce Simmonsteina-Cullmana; pomimo starań nie udało mi się jej zdobyć /wymagają amerykańskiej karty kredytowej etc... jeśli ktoś móglby ją udostępnić, byłbym wdzięczny.../.
Opierając się na relacji SA 108, teza o ekshumacji i przeniesieniu grobów wydaje się mało prawdopodobna, zważywszy na ówczesne realia, nastawienie nazistów itd... Ciekawe na jakich zródłach opierał się Cullmann, pisząc swoją książkę w koncu kilkadziesiąt lat po wojnie. Poza tym nie slyszałem o ewentualnej lokalizacji miejsca domniemanego przeniesienia cmentarza, zwłaszcza w okolicy Ujścia...?
Co więcej, uważam, że sprawy miały się inaczej; Znalezione przeze mnie nieliczne fragmenty nagrobków noszą ślady celowego niszczenia; Płyty są potłuczone na niewielkie fragmenty, prawdopodobnie przy użyciu mlotów - noszą ślady uderzeń. Z pewnością nie są starsze niż 40 lat, wskazuje na to jakość ich wykonania oraz użyte materiały, trudne do uzyskania w 19-tym wieku... Niestety, nie posiadam żadnego datowanego fragmentu. Niemniej wciąż aktualne jest moje pytanie: gdzie podziały się wszystkie nagrobki z naszego cmentarza...? Odnalezione fragmenty macew uległy przemieszczeniu, prawdopodobnie w wyniku prac ziemnych. Oto fotografie niektórych z nich...

Obrazek Obrazek
Awatar użytkownika
Tom
PRZYJACIEL
Posty: 722
Rejestracja: 17 cze 2005, 23:00
Lokalizacja: - Vienna

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Tom »

Maritim! Ja mam tę książkę Cullmana, jak znajdę czas to odpowiem na PW.

Tom
Awatar użytkownika
SA108
MODERATOR
Posty: 1765
Rejestracja: 21 kwie 2005, 19:45
Lokalizacja: Piła
Podziękowano: 1 raz

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: SA108 »

maritim pisze:Opierając się na relacji SA 108, teza o ekshumacji i przeniesieniu grobów wydaje się mało prawdopodobna, zważywszy na ówczesne realia, nastawienie nazistów itd... Ciekawe na jakich zródłach opierał się Cullmann, pisząc swoją książkę w koncu kilkadziesiąt lat po wojnie. Poza tym nie slyszałem o ewentualnej lokalizacji miejsca domniemanego przeniesienia cmentarza, zwłaszcza w okolicy Ujścia...?
Jako źródło informacji o przeniesieniu grobów Cullman podaje książkę H. Schultheissa "Die Reichskristallnacht in Deutschland, nach Augenzeugenberichten", ale sam przyznaje, że nie ma na ten temat żadnych innych danych (zwłaszcza, że pisał tę książkę w dużej części na podstawie wspomnień naocznych świadków, którzy powinni przecież coś na ten temat wiedzieć).
Jeśli chodzi o Ujście, to jest jedynie mój domysł - Cullman pisze tylko o jakimś cmentarzu położonym 8 km od miasta. O ile mi wiadomo jedynym cmentarzem żydowskim leżącym tak blisko Piły był cmentarz w Ujściu (znajdował się przy ul. Czarnkowskiej, w pobliżu domu kultury).
Awatar użytkownika
Tom
PRZYJACIEL
Posty: 722
Rejestracja: 17 cze 2005, 23:00
Lokalizacja: - Vienna

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Tom »

Cullman korzystajac z wielu zrodel, nie podaje miejsca gdzie zostaly przeniesione exhumowane groby (no further details exist to verify this claim).
Raczej analizujac polityke III Rzeszy, niszczono wszystko co Zydowskie aby sladu po nich niepozostalo. Wiec nie wydaje mi sie ze byliby nazisci tak dobrotliwi i uczuciowi, przewozac na inny zydowski cmentarz. Kamienie nagrobne na pewno potrzaskano i zuzyto jako budulec do drog czy schronow, a kosci z cmentarza wywiezli i wysypali do rzeki, lub gdzies w lesie aby nigdy po nich sladu nie bylo.

Tom
maritim
PRZYJACIEL
Posty: 170
Rejestracja: 23 lis 2009, 23:19

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: maritim »

Obawiam się że sprawa wygląda jeszcze gorzej. Ekshumacja, zwłaszcza tak dużego cmentarza, jest sprawą skomplikowaną i kosztowną... Wątpliwe by w tamtych czasach ktoś zaprzątał sobie tym głowę... Oni pewnie wciąż tam leżą... Zresztą historia podobnie obeszła się z Niemcami niewiele później; pamiętam budowę magistrali ciepłowniczej na Górnym w latach 70-tych - wykop szedł wzdłuż cmentarza ewangelickiego; w wykopie można było znaleźć czaszki, kości, części garderoby, odznaczenia etc... Taka widać logika historii... Lecz chciałbym się z Państwem podzielić pewną refleksją. Otóż trzeba wreszcie tę 'logikę' przerwać, by i nam kiedyś nie przytrafiło się coś podobnego. Stąd zainteresowanie tym tematem. Trzeba wreszcie tych ludzi jakoś upamiętnić, przywrócić społecznej świadomości; tak jak np. w Złotowie, ale nawet do lapidarium trzeba mieć jakieś szczątki... Dlatego staram się je odszukać. Nieprawdopodobne, by z tak okazałego cmentarza nic nie pozostało... Wciąż liczę na odzew kolegów, jakieś konkretne informacje, może uda się odnaleźć dostateczną ilość tych pamiątek przeszłości... Wtedy można pomyśleć o ich godnym wyeksponowaniu...
Awatar użytkownika
czeslaw
MODERATOR
Posty: 321
Rejestracja: 15 maja 2005, 14:03
Lokalizacja: Pila Bismarckstrasse

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: czeslaw »

Małe sprostowanie: "Magistralę ciepłowniczą" na Górnym budowano w latach 80-tych. Pozdro
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

maritim pisze:Obawiam się że sprawa wygląda jeszcze gorzej. Ekshumacja, zwłaszcza tak dużego cmentarza, jest sprawą skomplikowaną i kosztowną... Wątpliwe by w tamtych czasach ktoś zaprzątał sobie tym głowę... Oni pewnie wciąż tam leżą... Zresztą historia podobnie obeszła się z Niemcami niewiele później; pamiętam budowę magistrali ciepłowniczej na Górnym w latach 70-tych - wykop szedł wzdłuż cmentarza ewangelickiego; w wykopie można było znaleźć czaszki, kości, części garderoby, odznaczenia etc... Taka widać logika historii... Lecz chciałbym się z Państwem podzielić pewną refleksją. Otóż trzeba wreszcie tę 'logikę' przerwać, by i nam kiedyś nie przytrafiło się coś podobnego. Stąd zainteresowanie tym tematem. Trzeba wreszcie tych ludzi jakoś upamiętnić, przywrócić społecznej świadomości; tak jak np. w Złotowie, ale nawet do lapidarium trzeba mieć jakieś szczątki... Dlatego staram się je odszukać. Nieprawdopodobne, by z tak okazałego cmentarza nic nie pozostało... Wciąż liczę na odzew kolegów, jakieś konkretne informacje, może uda się odnaleźć dostateczną ilość tych pamiątek przeszłości... Wtedy można pomyśleć o ich godnym wyeksponowaniu...
Z całego serca jestem za tym pomysłem. Lapidarium powinno powstać ze szczątków po wszystkich byłych cmentarzach. Ponieważ jednak jest tych pozostałości niewiele to może choćby jakaś tablica pamiątkowa...
Szymon59
PRZYJACIEL
Posty: 25
Rejestracja: 28 wrz 2010, 17:45

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: Szymon59 »

Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

Wspaniałe i cenne. To jest element naszej miejskiej przeszłości. Szkoda by się zmarnowało.
kociu
PRZYJACIEL
Posty: 21
Rejestracja: 15 sty 2011, 19:41
Lokalizacja: PIŁA; KRAJENKA

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: kociu »

Dawno temu, w Gwdzie, sam znajdowałem kawałki kamiennych tablic z napisami, byłem wtedy mały, nie wiem w jakim to było języku, ale były to takie "robaczki" :wink: Znajdowałem je w umocnieniu brzegów rzeki na Wyspie i od strony restauracji Młyn do mostu Chrobrego...
Awatar użytkownika
MaksLen
PRZYJACIEL
Posty: 190
Rejestracja: 06 sty 2007, 22:08
Lokalizacja: stąd

Re: Pilscy Żydzi

Post autor: MaksLen »

Te kawałki leżące w rzece w okolicach Młyna i Berpilu to nagrobki pochodzące prawdopodobnie z cmentarza ewangelickiego z ul. Śniadeckich-Bema. Były tam napisy niemieckojęzyczne i daty zgonów najczęściej z pocz. XX w. Sam je również znajdowałem. Żydowskich macew tam racej nie było.
ODPOWIEDZ

Utwórz konto lub zaloguj się, aby dołączyć do dyskusji..

Musisz być zarejestrowanym użytkownikiem, aby móc opublikować odpowiedź.

Utwórz konto

Zarejestruj się, aby dołączyć do Nas!
Zarejestrowani użytkownicy, mają dużo więcej przywilejów, związanych z użytkowaniem forum.
Rejestracja i korzystanie z forum jest całkowicie bezpłatne.

Zarejestruj się

Zaloguj się